حمل ‌ ونقل ( Transport ) یکی از گسترده ‌ ترین دانش ‌ ها و فنون است که در عصر کنونی از اجزای مهم اقتصاد ملی محسوب می ‌ شود و از عوامل اصلی توسعه اقتصاد و از مهم ‌ ترین شاخص ‌ های توسعه اجتماعی کشورها است. البته حمل ‌ ونقل تنها عامل توسعه محسوب نمی ‌ شود، اما آثار اقتصادی آن در همه زمینه ‌ ها و فعالیت ‌ های اقتصادی همچون صنایع، کشاورزی، مسکن و گردشگری مشهود است.

در بیشتر کشورهای توسعه ‌ یافته و پیشرفته به موازات سرمایه ‌ گذاری در بخش ‌ های اقتصادی، در زمینه توسعه و بهبود حمل ‌ ونقل هم سرمایه ‌ گذاری شده تا در توسعه ارتباطات میان سایر بخش ‌ های فعال جامعه مشکلی وجود نداشته باشد.

نقش بی ‌ بدیل حمل ‌ ونقل در توسعه کسب ‌ وکار و ارتباط بین صنعت حمل ‌ ونقل با بخش ‌ های مختلف اجتماعی و اقتصادی این باور را تقویت می ‌ کند که حمل ‌ ونقل از ارکان اصلی اقتصاد و تجارت و عاملی بی ‌ رقیب در افزایش رفاه اجتماعی است؛ بنابراین صنعت حمل ‌ ونقل به ‌ عنوان پیشران توسعه صنعت، از اهمیت بسزایی برخوردار است و حمایت از توسعه این صنعت از مهم ‌ ترین مباحثی است که در حال ‌ حاضر در برنامه ‌ ریزی ‌ ها و تصمیم ‌ گیری ‌ های اقتصادی کلان کشور موردتوجه قرار گرفته است.

توسعه ‌ یافتگی حمل ‌ ونقل در زمینه فناوری و کارآمدی و توانمندی آن، بستر توسعه همه ‌ جانبه را فراهم می ‌ کند. کارشناسان حوزه ‌ های اقتصاد و حمل ‌ ونقل معتقدند موفقیت ‌ های راهبردی در زمینه توسعه اقتصاد، به ‌ واسطه ارتقای مهارت ‌ های حمل ‌ ونقل و سرمایه ‌ گذاری در بخش زیربنایی و تجهیزات حمل ‌ ونقل است؛ بنابراین سرمایه ‌ گذاری در صنعت حمل ‌ ونقل، بار مالی زیادی خواهد داشت، اما برای تسریع در روند توسعه کشور و برطرف کردن موانع حوزه حمل ‌ ونقل، تقبل هزینه ‌ های این بخش ازسوی دولت اجتناب ‌ ناپذیر است. به لحاظ اجتماعی، سرمایه ‌ گذاری در بخش حمل ‌ ونقل عمومی موجب بهبود و توسعه این صنعت خواهد شد و تاثیرات بسیاری در افزایش رفاه اجتماعی و توسعه کسب ‌ وکار خواهد داشت.

آمیختگی سیستم حمل ‌ ونقل با زندگی مردم از بعد دسترسی به خدمات اجتماعی و رفاهی و نقش ‌ آفرینی این سیستم در ارتقای سطح کیفی زندگی و رفاه اجتماعی، نشان از نقش اجتماعی حمل ‌ ونقل دارد.

باوجود همه مزایایی که توسعه حمل ‌ ونقل برای خدمت ‌ رسانی به جامعه دارد، در عصر کنونی ترافیک موجب بروز مشکلاتی برای شهروندان و مدیریت شهری شده و بی ‌ تردید مدیریت صحیح ترافیک آرامش خاطر شهروندان جوامع را در پی خواهد داشت.

باتوجه به رشد دو برابری جمعیت کشور در 50 سال گذشته و افزایش وسایل نقلیه، تغییر محسوسی برای توسعه معابر سواره ‌ رو در کلانشهرها ایجاد نشده است؛ به این ترتیب کلانشهرها با توسعه نامتوازن و ناپایدار مواجهند و این امر منجر به بروز مشکل در حمل ‌ ونقل درون ‌ شهری شده است. البته در راستای شناسایی و کاهش مشکلات ترافیکی مطالعات گسترده ‌ ای انجام شده است. در واقع الگوی رایج حمل ‌ ونقل منجر به تحمیل هزینه ‌ های سنگین زیست ‌ محیطی، اجتماعی و اقتصادی می ‌ شود.

در این زمینه برخی مشکلات مستند از افزایش سطح مصرف انرژی، ترافیک جاده ‌ ها، انتشار گازهای گلخانه ‌ ای، آلودگی هوا و ایمنی جاده ‌ ای و اثرات بهداشت جاده ‌ ای دیده می ‌ شود.

ارتباط عمیق حمل ‌ ونقل با زندگی شهروندان از نظر دسترسی به خدمات و رفاه اجتماعی و نقش اساسی آن در ارتقای سطح زندگی و رفاه عمومی، بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی این صنعت است؛ بنابراین به ‌ منظور توسعه رفاه شهروندان، افزایش فعالیت ‌ های اجتماعی و بهبود مستمر سطح کیفی زندگی اجتماعی و توسعه استانداردهای زندگی، توجه به پایداری حمل ‌ ونقل ضرورت دارد.

پژوهش ‌ ها نشان می ‌ دهد پایداری سیستم حمل ‌ ونقل موجب کاهش اثرات زیانبار زیست ‌ محیطی، افزایش کارآیی و بازدهی حمل ‌ ونقل و بهبود وضعیت زندگی مردم خواهد شد. امروزه وضعیت پایداری حمل ‌ ونقل به ‌ عنوان یکی از شاخص ‌ های سنجش کیفی زندگی شناخته می ‌ شود و بیانگر سطح رفاه اجتماعی جامعه است؛ بنابراین بهبود و ارتقای آن منجر به افزایش رفاه اجتماعی در جامعه خواهد شد.

حمل ‌ ونقل و جابه ‌ جایی یکی از عمده ‌ ترین الزامات زندگی بشر به ‌ ویژه در حوزه تجارت است که در جوامع مختلف نتایج اقتصادی و اجتماعی مثبتی را به ‌ دنبال دارد. در حقیقت از نظر اقتصادی مجموعه خدماتی که سبب نقل و انتقال و جابه ‌ جایی منابع تولید شود، دارای ارزش اقتصادی است؛ از این رو حمل ‌ ونقل از جمله ضروریات اقتصادی است که توجه فراوانی را می ‌ طلبد.

اهمیت حمل ‌ ونقل در اقتصاد کشور به قدری است که با استفاده بهینه و معقول از این صنعت، درآمدهای قابل ‌ توجهی عاید کشور می ‌ شود و موجبات رونق اقتصادی فراهم خواهد شد.

پیشرفت در صنعت حمل ‌ ونقل از جمله عوامل مهم جهانی شدن است. برای رشد و توسعه صنعت حمل ‌ ونقل و سرعت بخشیدن به جهانی شدن باید با سرمایه ‌ گذاری در این صنعت و رفع موانع و مشکلات احتمالی رقابت ‌ پذیری در این عرصه، اقدامات اساسی و موثری برای توسعه حمل ‌ ونقل عمومی و تسهیل تجاری فراهم شود.