در سال‌های گذشته، صنعت خودرو در دنیا دستخوش تغییرات و تحولات عظیمی شده است که این موضوع را در ورود خودروهای الکتریکی، خودران و بکارگیری هوش مصنوعی و IOT در این صنعت برای بهبود تجربه رانندگی، رضایت مشتریان و همچنین حفظ محیط‌زیست می‌توان دید. اما چگونه است که کشورهای توسعه‌یافته با برنامه‌ریزی مدون، افقی روشن را پیش‌روی خود به‌وجود آورده و توانسته‌اند رشد قابل‌توجهی در این صنعت ایجاد کنند؟

پاسخ به این سوال را می‌توان از جنبه‌های گوناگون موردبررسی قرار داد، اما آن چیزی که در دنیا نقش چشمگیری در سرعت بخشیدن به ورود این صنعت به دنیای نوآورانه داشته، ارتباط سازنده با افراد و شرکت‌های تکنولوژیک، دانش‌بنیان و درگیر کردن آنان در حل مسائل بوده است.

در کشورهای توسعه‌یافته از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری پایه به‌عنوان موتور محرک و نوآوری صنعت در لایه‌های گوناگون استفاده می‌شود و در عمل شرکت‌های بزرگ با بررسی جامع شرکت‌های با پیشینه خوب یا برای سرمایه‌گذاری در آن مجموعه وارد می‌شوند یا به‌صورت کامل آن را خریداری کرده و تحت‌ مالکیت خود قرار می‌دهند؛ این موضوع را در شرکت‌های خودروسازی مختلف از قبیل هیوندای، کیا، فولکس‌واگن و دیگر برندها می‌توان دنبال کرد؛ از طرفی شرکت‌های خودروسازی دنیا با ورود شرکت‌های فناورانه به این حوزه، در عمل پارادایم جدیدی را در این صنعت ایجاد کردند که ورود شرکت‌هایی مانند گوگل، اپل و شرکت‌های تکنولوژیک از نمونه‌های موفق این جریان است و موجب شده است صنعت خودروسازی به صنعتی هوشمند تبدیل شود.

در سال‌های اخیر، اکوسیستم فناوری و نوآوری نتوانسته در کنار کارخانجات خودروسازی به‌درستی شکل بگیرد؛ به این معنا که نیاز واقعی صنعت به بخش دانش‌بنیان به‌درستی منتقل نشده و در مقابل توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان برای بخش صنعت مشخص نشده است. این ارتباط نیازمند آشنایی بیشتر و بها دادن به شرکت‌های دانش‌بنیانی است که باوجود اینکه سابقه فعالیت کمتری نسبت به خودروسازان کشور دارند، اما باتوجه به انگیزه، پشتکار، دانش و نیروهای توانمند خود می‌توانند مسیرهای جدید نوآوری را ایجاد کنند. در ۲ سال گذشته سعی شده است این 2 گروه بتوانند به یک گفتمان مشترک دست یابند و حتی مدیران‌ارشد خودروسازان، نگاه مثبتی به برقراری این ارتباط دارند، اما یکپارچگی و انسجام عملکردی میان این گروه‌ها نیازمند ایجاد ساز کار اجرایی مستحکم برای پیشبرد بهتر این موضوع است؛ فضایی که بتوان به‌صورت عملیاتی گروه‌های خودرو و قطعه‌ساز را در کنار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار داد و نیاز صنعت به تفکیک و دسته‌بندی مشخص در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند قرار گیرد. کارخانه‌ها و مراکز نوآوری تا حدی می‌توانند سهم جدی در برقراری این ارتباط در شرایط تحریم داشته باشند، به‌گونه‌ای که گروه‌های خودروسازی، بسترهای لازم را برای این موضوع فراهم آورده و در مواردی از قبیل تنوع و ارتقای کیفیت محصولات، تولید قطعات، هوشمندسازی خودرو و همچنین طراحی پلتفرم‌های جدید خودرویی، از توان شرکت‌های دانش‌بنیان و حتی جامعه دانشگاهی کشور بهره لازم را ببرند. چنین مراکزی می‌توانند بستر خوبی برای توسعه آینده ایران و تثبیت جایگاه کشورمان در منطقه داشته باشند که از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به بهره‌مندسازی گروه‌های خودروسازی مختلف از تولیدات و خدمات نوآورانه و تکنولوژی‌محور، تقویت دانش فنی، تجربه عملیاتی و سطح کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان در همراهی صنعت خودروسازی و زمینه‌سازی ارائه خدمات نوآورانه و دانش‌بنیان به مشتریان خارجی و صادرات فناوری اشاره کرد. در پایان باید گفت اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان، مسیری است که قطعا یک‌روزه حاصل نمی‌شود و در یک مسیر و همکاری دوسویه انجام خواهد شد، از این‌رو خودروسازان برای واگذاری بخشی از فعالیت‌های خود به شرکت‌های دانش‌بنیان باید اقداماتی را انجام دهند.

با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت نهادهای تسهیلگر و بالادستی می‌توان دریچه‌های جدیدی در صنعت خودرو ایجاد کرد و امید است خودروسازان با اتکا به توان داخلی و ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند در تحقیق و توسعه، طراحی محصولات و تولید قطعات، گام‌های روشنی بردارند.