اطفایحریق با آب کمتر
علی عبدی - فعال دانشبنیان
توان علمی فنی دانشبنیانها در زمینه ساخت ادوات آتشنشانی کافی است و میتوان از آنها انتظار تولید ادواتی را داشت که تا امروز وارداتی بودهاند. آتشنشانی یک علم است که تعداد کمی از کشورها از آن بهرهمند هستند و توانایی ساخت ابزار و تجهیزات خاص در این حوزه را دارند، اما تجارب ۴ دهه فعالیتم در این عرصه نشان داده است که فناوران ایرانی، توانایی بومیسازی ابزارهایی را دارند که همیشه وارد میکردیم و به خارج وابسته بودیم.تحریمهای چند سال اخیر، باعث شد بسیاری از ادوات و ابزارهای اطفایحریق و ایمنی بومیسازی شود، چراکه با اعمال تحریمها، واردات بهشدت کاهش یافت و راهی جز افزایش تولیدات بومی نبود. برای مثال، تا ۴ سال گذشته، برخی از ابزارهای اطفایحریق را از کشور سوئد وارد میکردیم، اما با تحتفشار قرار دادن این شرکتها بهدلیل تحریمهای سیاسی، اقدام به تولید و بومیسازی این ابزارها کردیم که خوشبختانه توانستیم سربلند بیرون بیاییم. برای مثال، صنعت نفت یکی از حساسترین صنایع در استفاده از ادوات آتشنشانی است که نیازمند استانداردهای بالای این ادوات است و خوشبختانه چند سالی است که توانستهایم بخشی از نیازهای این صنعت را رفع کنیم.
از آنجایی که ایران در کمربند بیابانی جهان قرار گرفته است، در بیشتر نواحی دسترسی به آب دریا وجود ندارد. فناوران توانستند مکانیزمهایی را طراحی و اجرا کنند که اطفایحریق نیاز به آب کمتری دارد و با روشهای دیگری اجرا میشود.هدف نخست، حفظ تاسیسات صنعتی و سرمایهها و داراییهای کشور است که بهاعتقاد من، دانشبنیانها میتوانند نیازهای مختلف صنایع را بهمنظور افزایش ایمنی برطرف کنند. هدف دوم، کاهش واردات و وابستگی به ابزارهای وارداتی است. گفتنی است، دانشبنیانها ظرفیت قابلتوجهی برای کاهش دستیابی به این هدف دارند.اعتماد صاحبان صنایع به محصولات تولید داخل، اصلیترین موضوع در رشد و پیشرفت دانشبنیانهای فعال در زمینه ساخت و تولید ادوات آتشنشانی است که اگر چنن روندی اتفاق بیفتد، نهتنها خودمان را بلکه میتوانیم کشورهای همسایه و منطقه را هم پوشش دهیم.خوشبختانه شرایط برای معرفی و محصولات دانشبنیان در سازمان آتشنشانی وجود دارد و بهعبارتی، در باغ سبز نشان دادهاند، اما نیازمند همکاریهای دوجانبه از سوی دیگر نهادهای دولتی هم هستیم. بهعبارتروشنتر، سختیهای زیادی در مسیر یک شرکت دانشبنیان وجود دارد که بیشتر از حمایت مالی، نیازمند حمایتهای معنوی، برای مثال حذف بروکراسیهای اداری است. خواهان این هستیم که همکاری دوطرفه باشد و نباید تنها دانشبنیانها در پی اثبات خود، انرژی بگذارند؛ بلکه جامعه هدف از جمله صنایع هم، باید به شناسایی دانشبنیانها بپردازند تا این ارتباط در بستری دوسویه پیش برود تا بیش از پیش به رفع موانع پرداخته شود. اگر نمایندگانی از صنایع گوناگون نیازهای خود را در زمینه اطفا و ایمنی حریق بازگو کنند، دانشبنیانها میتوانند درصدد رفع آن نیازها، ظرف مدت زمان کوتاهتری برآیند، چراکه بیشتر نخبگان دانشگاهی، شناخت چندانی از بازار و نیازهای جامعه هدف ندارند.بهطورکلی، در زمینه اطفای حریق و بهداشت محیط ۲ حوزه اهمیت دارد؛ یکی اعلام و دیگری اطفا؛ که درباره اعلام، جای خالی دانش بومی بهشدت احساس میشود. دستاوردهایی که مبتنی بر اینترنت اشیا یا هوشمصنوعی کار میکنند، در این حوزه کاربرد بهتری دارند. معمولا فعالان عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات و الکترونیک میتوانند نقش جدی در این عرصه داشته باشند. در زمینه اطفا، خوشبختانه دستاوردهای قابلدفاعی وجود دارد که چند سالی میشود در بسیاری از صنایع بهکار برده میشود. صفر تا ۱۰۰ زنجیره تولید در کشور وجود دارد و در اصل نباید روی کاغذ هیچ مشکلی وجود داشته باشد؛ چراکه در کشور تمام فلزات موردنیاز این صنعت، از جمله برنز، آلیاژها و مس وجود دارند، اما در عمل چیزی که شرکتهای تولیدی را آزار میدهد، نوسانات قیمتی است. در واقع، نوسانات ارز تاثیر خود را بر مواد اولیه میگذارد و شرکت تولیدی در تهیه مواد اولیه به مشکلات عدیدهای بر میخورد و در برخی موارد، اصلا مواد اولیه وجود ندارد که آنها بتوانند تهیه کنند.