توسعه معدن از مسیرترمیم ناوگان
معدن از حوزه‌های استراتژیک کشور ما است که علاوه بر تامین بخشی از نیازهای ارزی، مواد اولیه بسیاری از صنایع کشور، از سنگ‌های ساختمانی، سیمان و گچ گرفته تا فولاد و سرب و روی و مس و مانند آن را تامین می‌کند.
بنابراین ضروری است که تجهیزات مورد نیاز این بخش به موقع تامین و ماشین‌آلات نوسازی شود تا کشور در زمینه تولید مواد اولیه مورد نیاز دچار مشکل نشود و چرخ تولید کشور از حرکت نایستد. بنابراین باید اقدامات لازم برای تامین ماشین‌آلات مورد نیاز بخش معدن با سرعت بیشتری انجام گیرد. در گزارش امروز صمت نگاهی داریم به آخرین تغییرات و اظهاراتی که در این حوزه اتفاق افتاده است.
مدیر صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی اعلام کرد: تامین ماشین‌آلات معدنی با توجه به افزایش تولید و بهره‌برداری از معادن کشور در امسال و همچنین با توجه به برنامه‌های توسعه‌ای برای سال‌های آینده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به گزارش دنیای معدن، صنعت ایران به واسطه زیرساخت‌های فراوان در حوزه تولید، توانایی ساخت بسیاری از ماشین‌آلات مورد نیاز معدن را دارد. شرکت‌های مختلفی ازجمله هپکو می‌توانند در این زمینه بسیار کارآمد باشند به شرط اینکه حمایت‌های لازم در این بخش عملی شود و برای تحریک تقاضا در این صنعت که طی سالیان اخیر به دلایل مختلف در اغما فرو رفته، برنامه و سیاستگذاری صحیحی وجود داشته باشد. سال گذشته صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی با همکاری معاونت معادن و فرآوری مواد معدنی وزارت صمت و سازمان ایمیدرو و در راستای توسعه معدنکاری و نوسازی و تامین ماشین‌آلات معدنی، فراخوانی را منتشر کردند. بر اساس این فراخوان، خرید ۳ مدل بیل مکانیکی، ۳ مدل لودر چرخ لاستیکی، یک مدل بولدوزر و دو مدل تراک معدنی تولید داخل در دستور کار قرار گرفت. این فراخوان با تسهیلات ۱۲درصدی و همچنین ۶ماه تنفس و ۴۲ماه باز پرداخت همراه بود. نتیجه این فراخوان تقاضا برای ۶۰۰ دستگاه انواع محصولات و ماشین‌آلات معدنی شده که قرار است با پرداخت هزینه به هپکو، تولید دوباره در این شرکت قدیمی رونق بگیرد.
جذب نقدینگی برای احیای هپکو
صمتمدیر صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی با اشاره به توافقات انجام‌شده برای فعال کردن دوباره تولید در یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های تولیدکننده ماشین‌آلات معدنی ایران گفت: از دی ماه پارسال برای ایجاد تقاضای ۶۰۰ دستگاه از هپکو شروع به بستن تفاهمنامه کردیم و قرار بر این بود که یک هزار میلیارد تومان از محل حقوق دولتی به صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی اختصاص پیدا کند که آن را با انعقاد قراردادی با بانک صنعت و معدن به میزان ۲هزار و ۴۰۰میلیارد تومان خلق اعتبار کنیم. فرید دهقانی گفت: با فراخوانی که در سه نوبت ارائه شد، از ۶۰۰ دستگاه، ۱۷۰ دستگاه از طریق متقاضیان معدنی درخواست موثر شده که بعد از بازرسی کارشناسی توانستیم ۵۰۰میلیارد را جذب کنیم و تاکنون ۱۵۰میلیارد تومان از این منابع، پرداخت شده است. دهقانی با بیان این که قرار شد از مردادماه ۱۰۰میلیارد تومان در ماه به هپکو تزریق شود تا حمایت موثری از بخش داخلی داشته باشیم، تاکید کرد: برای ۶۰۰ دستگاه ثبت نام شد که حدود ۲۴۰ دستگاه را توانستیم پالایش کنیم و از این ۲۴۰ دستگاه، مدارک ۱۷۰ دستگاه تایید شده است.
یک تیر و دو نشان
خرید ماشین‌آلات معادن به دلیل هزینه بر بودن اغلب باعث انصراف خریداران می‌شود. این روند سبب می‌شود تا شرکت‌هایی مانند هپکو نیز با چالش‌های بسیاری مواجه شوند. بنابراین باید سیاست‌گزاری به سمتی حرکت می‌کرد که هم شرکت‌های معدنی بتوانند محصولات موردنیاز خود را خریداری و روند بهره‌برداری خود را توسعه دهند و هم رونق بار دیگر به شرکتی مانند هپکو بازگردد. بنابراین ارائه تسهیلات مناسب در این بخش هر دو طرف را راضی نگه خواهد داشت. مدیر صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی در خصوص نحوه سیاست‌گزاری و حمایت از صنعت و معدن اظهار کرد: ۷۰ درصد نرخ ماشین‌آلات به صورت تسهیلات از طرف بانک عامل پرداخت خواهد شد که ۳۰درصد آورده متقاضی خواهد بود و ما ۶ درصد یارانه سود تسهیلات درنظر گرفتیم و ۱۷درصد سود تسهیلات پرداخت می‌شود. معادن بسیاری در کشور وجود دارد. بر اساس برنامه‌ریزی‌ها سرمایه‌گذاری بسیاری نیز در راستای کشف معادن جدید انجام شده است. همچنین طی سال‌های اخیر سیاست احیای معادن و همچنین توسعه برخی معادن در دستور کار قرار گرفته است. این روند نیازمند ماشین‌آلات بسیاری است که بخشی از آن توسط هپکو می‌تواند تامین شود و بخش بزرگی از آن از طریق واردات قابل تامین خواهد بود.
تامین ۲۰درصد نیاز کشور با هپکو
درصورتی که تسهیلات مناسبی برای خرید ماشین‌آلات معدنی وجود داشته باشد، هپکو می‌تواند سالیانه بخشی از این نیاز را پوشش دهد. مدیرعامل شرکت هپکو درباره تولید ماشین‌آلات در این شرکت گفت: شرکت هپکو با تولید و تحویل ۲۲۰۰ دستگاه توانایی خود را ثابت کرده و هم اکنون ظرفیت اسمی شرکت، بالای ۳هزار دستگاه است. اما براساس شرایطی که داریم، هنوز با ظرفیت اسمی فاصله داریم که برنامه‌ریزی کردیم امسال حداقل ۴۴۰ دستگاه تولید شود و تا پایان سال به ۸۸۰ دستگاه برسد.
صمت حسین قربانی افزود: برای ۴ماهه امسال ۲۸۰دستگاه سفارش و عقد قرارداد داشتیم که ۱۵دستگاه از این سفارش‌ها به زودی آماده تحویل خواهد بود. وی درباره تامین منابع مالی نیز گفت: براساس پیش‌بینی و توافقاتی که در گذشته شد، قرار بود ۱۲۰۰میلیارد تومان تامین اعتبار شود که از این بودجه تاکنون ۱۵۰میلیارد تومان دریافت شده و این مبلغ برای ۳۹ دستگاه است. متقاضیان باید آورده مالی داشته باشند و مدارکی را تحویل دهند که این تحویل مدارک در مرحله پایانی است و امیدواریم با پایان این مرحله، باقی اعتبارات پرداخت شود.
۱۸ هزار ماشین معدنی فرسوده
صمت۱۸ هزار ماشین معدنی فرسوده با عمر بالای ۲۰ سال در کشور وجود دارد. سجاد غرقی، نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران گفت: از ۳۷ هزار دستگاهی که در سامانه کاداستر ثبت شده بیش از ۱۸ هزار دستگاه بیشتر از ۲۰ سال عمر کرده‌اند. به گزارش ایراسین، غرقی گفت: قطعا بخشنامه‌هایی نظیر بخشنامه آزادسازی واردات ماشین‌آلات، تسهیل‌کننده است اما همچنان با محدودیت‌هایی در این حوزه روبه‌رو هستیم.
ضرورت هوشمند سازی
این فعال حوزه معدن پیرامون هوشمندسازی معادن اظهارکرد: درباره هوشمندسازی معادن دو مقوله وجود دارد. بحث اول مربوط به فرآیندهای مدیریتی یکپارچه و بخش دیگر مربوط به ماشین‌آلات هوشمند در زمینه‌های تولید، استخراج و... است. امروز هوشمندسازی انتخاب نیست؛ بلکه در دهه‌های اخیر اگر نتوانیم سیستم‌های یکپارچه AI را پیاده‌سازی کنیم تفاوتی با معدنکاری شدادی گذشته نداریم. در واقع ماشین‌آلات جدید امکان غیرهوشمند بودن را به معدنکار نمی‌دهند. اکنون تامین‌کنندگان ماشین‌آلات معدنی بسته‌های هوشمندسازی نیز ارائه می‌دهند. در شرایط کنونی کشور در معادن بزرگ تا حدی هوشمندسازی صورت گرفته است.
وی افزود: در زمینه تامین ماشین‌آلات نیز با دو مسئله روبه‌رو هستیم؛ بحث اول قوانین معدنی و موضوع دیگر دسترسی به نقدینگی و ارز صادراتی در حوزه معادن است. معتقدم با توجه به اینکه ماشین‌آلات از یک سو ابزار تولید هستند و از سوی دیگر دچار فرسودگی شده‌اند فرآیند واردات ماشین‌های جدید باید آزادانه‌تر انجام شود. قطعا بخشنامه‌هایی نظیر بخشنامه آزادسازی واردات ماشین‌آلات تسهیل‌کننده است اما همچنان با محدودیت‌هایی در این حوزه روبه‌رو هستیم.
ناترازی تولید و تقاضا
وی ادامه داد: از ۳۷ هزار دستگاهی که در سامانه کاداستر ثبت شده بیش از ۱۸ هزار دستگاه بیش از ۲۰ سال عمر کرده‌اند. بنابراین نیاز کشور به ماشین‌آلات معدنی بیشتر است، اما نحوه و امکان تامین آن تناسب ندارند؛ در واقع عدم توازن میان تولید داخل و موانع صادراتی، معدنکار را با مشکل مواجه می‌کند. غرقی افزود: از جمله مسائل اصلی کنونی، تامین ارز است. به رغم آنکه امکان واردات فراهم شده اما ارز مشخصی به آن تخصیص داده نشده و حتی اگر معدنکاری بخواهد با ارز شخصی ماشین‌آلات معدنی را وارد کشور کند با مشکل در نحوه اظهار و مباحث قانونی مربوط به ارز از سوی بانک مرکزی روبه‌رو است. دسترسی به نقدینگی برای معادن به‌ویژه معادن متوسط و کوچک که دسترسی به ارز صادراتی ندارند؛ مشکل‌زا است.
سخن پایانی
به نظر می‌رسد برای حل ریشه‌ای این مشکل باید ابتدا نیاز سنجی دقیقی از بخش صنعت و معدن انجام شود تا با توجه به تعداد درخواست معدنکاران و برنامه‌ای که برای رونق یا توسعه معادن وجود دارد برنامه‌ریزی سالانه انجام شود و ماشین‌آلات با نرخ مناسب حتی بدون عوارض گمرکی یا با حداقل عوارض وارد کشور بشود تا ناوگان داخلی بازسازی شود و قوتی بگیرد. در عین حال تولیدکننده داخلی هم می‌تواند با توجه به این برنامه برای تولید و تامین نیاز صنایع برنامه‌ریزی کند.
