سیاستهای اشتباه ارزی به زیان تولید
کامران وکیل-فعال معدنی
دخالت دولت در اقتصاد در کوتاهمدت به نفع قشری از جامعه است و منافع آنها را تضمین میکند. اما بهاعتقاد بسیاری از فعالان اقتصادی، تداوم دخالت دولت در اقتصاد و گسترش روزافزون آن، در نهایت آثار مخربی را بهدنبال دارد.در طول ۸ ماه اخیر نرخ ارز در کشور ثابت بوده، بااینوجود نرخ تورم در این بازه زمانی براساس آمار اعلامشده از سوی مراجع رسمی حدود ۴۰ درصد برآورد شده است. چطور میتوان در شرایطی که همهچیز گران شده، نرخ ارز را ثابت نگه داشت؟در واقع در چنین شرایطی کالاهای خارجی با نرخ ثابت به کشور وارد میشود، در حالی که تولید داخلی مشمول تورم و هر روز گرانتر تمام میشود. در چنین شرایطی، واردات به تولید داخلی ارجحیت مییابد و با گذر زمان تولید داخلی متوقف و محدود خواهد شد. علاوهبراین، با گذر زمان شاهد بروز تراز تجاری منفی در اقتصاد خواهیم بود. سیاستی که در نهایت بهشکل در رفتن فنر ارز بروز مییابد.
متاسفانه فرآیند یادشده بارها در کشور تجربه شده و نتیجه مثبتی نیز از آن حاصل نشده است.البته با افزایش نرخ ارز برخی اقشار ضعیف با مشکلاتی روبهرو خواهند شد، اما میتوان با سایر راهکارهای حمایتی همچون اعطای یارانه به آخرین حلقه مصرف، این دست مشکلات و کاستیها را مرتفع کرد. هرچند باید تاکید کرد که ما اقتصادی را ساختهایم که هر روز تعداد فقیران افزایش یافتهاند و درصد قابلتوجهی از مردم زیر خط فقر قرار دارند. در چنین شرایطی، باید مشکلات ساختاری اقتصاد را شناسایی و برای رفع آن برنامهریزی کرد. اما نمیتوان با تحمیل فشار به ارز، سایر مشکلات اقتصادی را مرتفع کرد. تحمیل فشار به ارز در بلندمدت بهمنزله از بین رفتن توجیه اقتصادی تولید است. در چنین اوضاعی، منابع ارزی از بین خواهد رفت. کارخانهها تعطیل میشوند، یعنی در بلندمدت شاهد تشدید فقر و بیکاری خواهیم بود. بااین وجود، با اعطای یارانه هم نمیتوان مسیر را اصلاح کرد، چراکه حمایت همواره فسادزا است؛ بهبیان دیگر، یکی از عوارض دخالت دولت در اقتصاد، بروز فساد است. از مجموع موارد یادشده، میتوان اینطور نتیجه گرفت که برای اصلاح شرایط موجود باید از الگوهای موفق جهانی بهره گرفت. بسیاری از کشورها در کنترل تورم، نرخ ارز و بهبود اقتصادی موفق بودهاند. میتوان با تکیه بر تجارب این کشورها، در مسیر موفقیت گام برداشت.