منحنی نرخ خودرو در بازار آزاد در هفته‌های اخیر و نسبت به نیمه فروردین روندی کاهش به خود گرفته، بااین‌حال کف نرخ هنوز فاصله زیادی با رکوردهای قیمتی اواسط اسفند سال گذشته دارد. اطلاعات رسیده از بازار خودرو، حکایت از آرامش قیمتی کلی و حتی درباره برخی خودروها افت نرخ دارد؛ ضمن اینکه ظاهرا خریدوفروش چندانی نیز صورت نمی‌گیرد. به گزارش خودروکار، میانگین نرخ ۱۰ خودرو منتخب داخلی و مونتاژی در نیمه اردیبهشت سال جاری ، افت حدودا ۳ درصدی را نسبت به نیمه فروردین به خود می‌بیند.
انتظارات تورمی
در فروردین سال جاری به‌دلایل گوناگون به‌ویژه رشد انتظارات تورمی، صعود نرخ ارز و تحولات منطقه‌ای، نرخ خودرو نیز روندی افزایشی به خود گرفت، به نحوی که مرزهای قیمتی حسابی جابه‌جا شد. برخی خودروهای داخلی به نرخ بالای یک‌میلیارد تومان رسیدند و برخی دیگر نیز از ۵۰۰ میلیون تومان رد شدند. در این ماه، ارز رشد نرخ قابل‌توجهی به ثبت رساند، تا حدی که در مقطعی (پاسخ پهپادی و موشکی ایران به حملات رژیم صهیونیستی) نرخ دلار برای چند ساعت به ۷۰ هزار تومان هم رسید. هرچند در چنین رویدادهایی معمولا کالاهایی مانند خودرو روند قیمتی نزولی به خود می‌گیرند اما در فروردین، بازار خودرو بیشتر از بازار ارز خط گرفت تا آژیر جنگ. از همین‌رو نرخ خودرو تقریبا پابه‌پای ارز پیش رفت و کم نیاورد، به نحوی که در اواخر فروردین منحنی نرخ به اوج رسید. اما اتفاقات سیاسی رخ‌داده، به‌خصوص به وقوع پیوستن پیش‌بینی‌ها مبنی بر بروز جنگ، از انتظارات تورمی کاست و نرخ ارز را هم کاهشی کرد. در نتیجه، بازار خودرو نیز روند نزولی خود را از اواخر فروردین سر گرفت، روندی که تا به امروز کم‌وبیش ادامه داشته است. درحال‌حاضر معاملات چندانی در بازار خودروهای صفرکیلومتر صورت نمی‌گیرد و آرامشی نسبی بر منحنی نرخ خودروهای داخلی و مونتاژی سایه انداخته است. به نظر می‌رسد این روند مشروط بر اینکه اتفاقات تحریک‌کننده‌ای مانند وقایع سیاسی، به‌ویژه تنش‌های منطقه‌ای، رخ ندهد، به صورت نسبی ادامه‌دار خواهد بود. چنین اتفاقاتی می‌تواند زمینه‌ساز رشد انتظارات تورمی و نرخ ارز شود و به تبع آنها، منحنی نرخ در بازار خودرو هم رشد می‌کند. البته در سال جاری مسائل سیاسی دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند به‌طور غیرمستقیم منحنی نرخ خودرو را جابه‌جا کند، از جمله نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا در آبان‌ماه سال جاری و همچنین توافقات احتمالی هسته‌ای. همچنین پیروز نشدن دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا می‌تواند به کاهش انتظارات تورمی و نرخ ارز منجر شود و خیر آن به بازار خودرو هم خواهد رسید. از آن سو با رخ دادن اتفاقی مانند پیروزی ترامپ در انتخابات پیش‌روی امریکا (با توجه به مواضع تندش در قبال ایران) می‌تواند منجر به رشد انتظارات و صعود نرخ ارز و در نتیجه، ثبت رکوردهای قیمتی جدید در بازار خودرو شود. البته جدا از مسائل سیاسی و تنش‌های منطقه‌ای که می‌تواند صعود نرخ ارز و انتظارات تورمی را بار دیگر رقم بزند، اصلاح نرخ کارخانه‌ای خودروها نیز منجر به رشد نرخ در بازار آزاد خواهد شد. خودروسازان در انتظار اقدام وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر صدور مجوز افزایش نرخ محصولات‌شان هستند، اتفاقی که به نظر می‌رسد دیر و زود دارد، اما سوخت‌وسوز نه. از آخرین اصلاح رسمی نرخ خودروهای داخلی بیش از یک سال می‌گذرد و سیاست‌گذار فعلا رسما حرفی از صدور مجوز جدید برای تغییر نرخ کارخانه‌ای خودروها نزده است. تجربه نشان می‌دهد به‌دلیل فاصله بسیار زیاد بین نرخ کارخانه و بازار خودروها، افزایش نرخ در مبدأ، نرخ در بازار آزاد را نیز تحریک خواهد کرد؛ بنابراین اگر نرخ کارخانه‌ای خودروها اصلاح شود، افزایش نرخ در بازار آزاد نیز محتمل است.
افت نرخ تا ۱۰۰ میلیون تومان
نگاهی به نرخ ۱۰ خودرو منتخب داخلی و مونتاژی بیندازیم و ببینیم طی یک ماه گذشته چه تغییری در منحنی نرخ آنها رخ داده است. برای این بررسی، ۷ خودرو داخلی شامل پژوپارس XU۷P، پژو ۲۰۷ اتومات پانوراما، تارا اتومات V۲، دنا پلاس توربو شارژ اتومات، رانا پلاس، ساینا دنده‌ای و سمند سورن را به همراه سه خودرو مونتاژی شامل ام‌وی‌ام X۲۲ اتومات، جک S۳ و دیگنیتی پرایم را در نظر گرفته‌ایم. در این بین، پژوپارس XU۷P در نیمه فروردین سال جاری ۷۳۰ میلیون تومان نرخ داشته، اما در نیمه ماه جاری با افتی ۳۰ میلیون تومانی مواجه شده است. پژو ۲۰۷ اتومات پانوراما هم که در نیمه فروردین خودرویی یک‌میلیارد و ۷۰ میلیون تومانی بوده، در نیمه اردیبهشت ۳۰ میلیون تومان از ارزش خود را از دست داده است. تارای اتومات مدل V۲ نیز نرخ ۱۰ رقمی خود را از دست داده و ارزش آن در بازار آزاد با ۲۰ میلیون تومان افت، به ۹۸۰ میلیون تومان رسیده است. افت نرخ دامان دنا پلاس توربو شارژ را هم گرفته، به نحوی که نرخ این خودرو در بازه زمانی تحت بررسی افزون بر ۱۰۰ میلیون تومان افت را به خود دیده است. خودروهای عمومی‌تر مانند رانا، ساینا و سورن نیز افت نرخ داشته‌اند، منتها بسیار کمتر از امثال دنا. به‌عنوان مثال، نرخ سمند سورن از ۸۴۰ میلیون تومان در نیمه فروردین سال جاری به ۸۲۵ میلیون تومان در وسط اردیبهشت رسیده است یا ساینای دنده‌ای و رانا پلاس هر دو بین پنج تا ۱۰ میلیون تومان افت نرخ را در بازه زمانی تحت بررسی تجربه کرده‌اند. در بین خودروهای مونتاژی هم ام‌وی‌ام X۲۲ اتومات که اخیرا درگیر فراخوان از سوی شرکت مونتاژکننده آن در داخل کشور شده، افت نرخ اندکی در حدود ۱۰ میلیون تومان را نسبت به نیمه فروردین به ثبت رسانده است. جک S۳ اتومات هم در همین حدود افت نرخ داشته و نرخ آن به یک‌میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان رسیده است. این در حالی است که نرخ دیگنیتی پرایم از ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان در نیمه فروردین سال جاری به ۲ میلیارد و ۷۰ میلیون تومان در نیمه اردیبهشت نزول کرده است.

سخن پایانی

در دو ماهی که سال ۱۴۰۳ گذشته نیز وضعیت بازار خودرو در کشور نامنظم بود. واقعیت این است که تحریم ‌ های اقتصادی تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر بازار و صنعت خودرو داشته است. تحریم ‌ ها و نوسانات ارزی باعث شده قیمت خودروها به ‌ شدت افزایش پیدا کند و برخی از مدل ‌ ها از دسترس عموم خارج شوند. این امر باعث کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش فروش خودروها شد. علاوه بر این، مشکلات تامین قطعات و تأخیر در تحویل خودروهای سفارشی نیز به چالش ‌ های دیگری برای صنعت خودرو افزود. برخی از مشتریان ناراضی از وضعیت خدمات پس از فروش و عدم ‌ توانایی شرکت ‌ های خودروساز در رفع مشکلات فنی خودروها هستند. شاید در مقاطعی بازار خودرو کاهش و آرام به نظر برسد اما به ‌ طور کلی، وضعیت بازار خودرو کشور با مشکلات عمیقی دست ‌ وپنجه نرم می ‌ کند و چالش ‌ های زیادی دارد که از جمله این چالش ‌ ها می ‌ توان از نوسانات قیمت، کاهش تقاضا، مشکلات تامین قطعات و خدمات پس از فروش و ... نام برد که مدت ‌ هاست آشفتگی را برای این بازار به ارمغان آورده ‌ اند. در شرایط کنونی صنعت خودرو نیازمند راهکارهای جدید و مدیریت مناسب برای حل این مشکلات است و به نظر می ‌ رسد که این صنعت به یک بازسازی عمیق نیاز دارد تا بتواند با چالش ‌ های فعلی مقابله کرده و ضمن حفظ حیات خود بتواند توسعه و رونق یابد