امسال براساس قانون از نخستین خروج مسافر از کشور ۴۰۰ هزار تومان، دومین خروج ۶۰۰ هزار تومان و سومین خروج و بالاتر از آن، ۸۰۰ هزار تومان عوارض خروج از کشور دریافت می‌شد. این رقم برای سال آینده هنوز نهایی نشده اما براساس بودجه ۱۴۰۱ ارقامی بسیار بالاتر به‌عنوان عوارض خروج از کشور در انتظار مسافران است.

افزایش مالیات حمل‌ونقل هوایی و تاثیر آن بر افزایش نرخ پروازها در حالی مورد انتقاد قرار گرفته که معاون سازمان مالیاتی تاکید دارد همه گونه‌های حمل‌ونقل از مالیات ارزش افزوده معافند، جز هوایی.

محمد مسیحی، معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی اعلام کرد: براساس جز ۱۳ بند ب ماده ۹ قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، خدمات حمل‌ونقل اعم از بار و مسافر درون و برون‌شهری و بین‌المللی جاده‌ای، ریلی و دریایی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. به‌گفته این مقام مسئول خدمات حمل‌ونقل هوایی اعم از بار و مسافر به نرخ ۹ درصد مشمول مالیات بر ارزش افزوده است.

۴ درصد به سقف نرخ بلیت‌ها افزوده شد

در همین حال مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با مهر درباره اعمال قانون مالیات بر ارزش افزوده به سفرهای هوایی اظهار کرد: این قانون مصوب مجلس و ۶ ماه بعد از ابلاغ لازم‌الاجراست که از دوشنبه ۱۳ دی اجرایی شد.

پیش از این ۵ درصد از هر فروش بلیت، عوارض شهرداری اخذ می‌شد و در قانون جدید عوارض شهرداری‌ها حذف شده و به‌جای آن ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده اخذ می‌شود.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه پروازهای خارجی هم مشمول این قانون است، گفت: هر فردی چه از ایرلاین‌های داخلی و چه ایرلاین‌های خارجی بلیت پروازهای خارجی خریداری کند، مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شود.

وی یادآور شد: در پروازهای داخلی در مجموع ۴ درصد به سقف نرخ بلیت افزوده می‌شود، اما در پروازهای خارجی ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده اخذ می‌شود که باتوجه به نرخ فروش بلیت پروازهای خارجی، این پایه مالیاتی سبب می‌شود دسترسی مردم به سفرهای خارجی کاهش یافته یا حتی از دسترس خارج شود؛ از یک سو عوارض خروج از کشور داریم و ۹ درصد هم مالیات بر ارزش افزوده اخذ می‌شود.

تعارض در قوانین

اسعدی سامانی گفت: نمایندگان مجلس از یک طرف اعتراض می‌کنند چرا نرخ بلیت سفرهای هوایی بالاست و از سوی دیگر در قانون مالیات بر ارزش افزوده، حمل‌ونقل هوایی را هم می‌گنجانند؛ این دو با هم در تعارض است. زمانی که قانون تصویب می‌کردند، باید این موضوع را در نظر می‌گرفتند که تخصیص مالیات بر ارزش افزوده به بلیت هواپیما چه تاثیر نامطلوبی بر اقتصاد خانوارها و حتی کشور دارد. این اتفاق سبب کاهش سفرهای خارجی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: این ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده بلیت هواپیما، از مصرف‌کننده نهایی اخذ و مستقیم به سازمان امور مالیاتی داده می‌شود.

طبق قانون سازمان امور مالیاتی موظف است یک درصد این مالیات را به توسعه بهداشت عمومی و سلامت، ۴ درصد را به شهرداری‌ها و ۴ درصد را هم به خزانه دولت واریز کند.

این پول به حساب ایرلاین نمی‌رود

این فعال صنفی صنعت هوانوردی درباره تاثیر تغییرات قیمتی بلیت هواپیما بر نرخ این پایه مالیاتی گفت: از این پس هر فردی به هر قیمتی بلیت هواپیما خریداری کند، ۹ درصد را هم مضاف بر آن باید به‌عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند. این رقم به حساب ایرلاین‌ها نمی‌رود، بلکه شرکت‌های هواپیمایی باید این رقم را از مسافر وصول و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند.

«بلیت‌کنسلی‌ها» چه کنند؟

وی درباره نحوه استرداد و دریافت کنسلی بلیت هواپیما خاطرنشان کرد: بلیت‌ها مسترد می‌شود و این ۹ درصد هم به خریدار بلیت برگشت داده خواهد شد. البته سوالات و ابهامات زیادی وجود دارد که باید سازمان امور مالیاتی نسبت به رفع آنها اقدام کند. متاسفانه از زمان ابلاغ قانون در ۶ ماه قبل تاکنون، هیچ اقدامی در جهت توجیه و آموزش کسب‌وکارهای مشمول قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده از جمله صنعت هوانوردی صورت نگرفته است.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی گفت: قانون ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده شامل پروازهای مسافرانی که وارد کشور می‌شوند نمی‌شود.

ایرلاین‌ها مقصر نیستند

اسعدی سامانی با تاکید بر اینکه ایرلاین‌ها مقصر این افزایش نرخ نیستند و برخی نمایندگانی که همواره نسبت به افزایش نرخ بلیت هواپیما اعتراض می‌کنند با وضع و تصویب این قانون باعث این افزایش نرخ شده‌اند، افزود: نرخ‌نامه جدید را براساس این قانون روی سایت انجمن قرار داده‌ایم و اگر بلیتی خارج از این نرخ‌ها فروخته شود، تخلف محسوب می‌شود و با آن برخورد خواهیم کرد. البته شرکت‌های هواپیمایی باتوجه به شناور بودن نرخ‌ها می‌توانند بلیت هواپیما را در مسیرهای داخلی عرضه کنند اما باید در نظر داشته باشند که ۹ درصد از این مبلغ بابت مالیات بر ارزش افزوده کسر خواهد شد.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ادامه داد: حدود ۱۲ درصد نرخ بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی ارتباطی به ایرلاین‌ها ندارد و مربوط به هزینه‌هایی مانند عوارض و مالیات است که به حساب شرکت‌های هواپیمایی واریز نمی‌شود.

سامانی با بیان اینکه موافق اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در حمل‌ونقل هوایی نیستیم، گفت: ایرلاین‌ها براساس قانون مذکور موظفند مالیات بر ارزش افزوده را از مصرف‌کننده نهایی یعنی مسافر دریافت کرده و به حساب سازمان هواپیمایی کشوری برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده واریز کنند و این مسئله سبب می‌شود قیمت‌ها در این صنعت بالاتر برود و بیش از پیش به ایرلاین‌ها فشار وارد شود.

آنالیز نرخ بلیت پروازهای خارجی

براساس آنالیز قیمتی که وب‌سایت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برای فروش بلیت رفت و برگشت تهران-وین-تهران ارائه داده، مبلغ پایه بلیت این پرواز (به‌صورت رفت و برگشت) ۲۶ میلیون و ۴۵۴ هزار تومان است.

به این نرخ، ۳ میلیون و ۸۴۹ هزار تومان افزوده می‌شود که شامل ۳۳۲ هزار تومان ترانسپورت مسافر، ۳۲۴ هزار تومانی امنیت پرواز، ۲۴۴ هزار تومان مالیات، ۳۵ هزار تومان عوارض فرودگاهی، ۲ میلیون و ۳۸۱ هزار تومان مالیات بر ارزش افزوده، ۱۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان هزینه نظارت بر خدمات ایمنی مسافر و ۵۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان هزینه عوارض فرودگاه مقصد افزوده می‌شود.

هزینه نهایی بلیت پرواز رفت و برگشت تهران-وین-تهران با ایران‌ایر، ۳۰ میلیون و ۳۰۳ هزار تومان است.

همچنین به گزارش ایسنا با این حساب به‌عنوان مثال اگر مسافری قصد سفر به کانادا را داشته باشد، باتوجه به اینکه نرخ بلیت تهران-تورنتو ۲۰ تا ۳۵ میلیون تومان براساس ایرلاین‌های مختلف در نوسان است، مسافر باید علاوه بر این نرخ بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان عوارض خروج، ۱.۸ تا ۳.۳ میلیون تومان هم مالیات بر ارزش افزوده و در مجموع بین ۲.۲ تا ۴ میلیون تومان مالیات بر ارزش افزوده و عوارض خروج پرداخت کند.

مسافران پروازهای داخلی نیز باتوجه به افزایش ۴ درصدی نرخ بلیت هواپیما، باید این پایه مالیاتی را هنگام خرید بلیت هواپیما پرداخت کنند؛ به‌عنوان نمونه اگر نرخ بلیت پرواز تهران-مشهد بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان است، این افزایش ۴ درصدی به معنی افزایش ۲۴ تا ۳۶ هزار تومانی به ارقام فعلی خواهد بود.

قیمت بلیت پرواز تهران-کیش نیز از ۷۰۰ هزار تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است که با اعمال مالیات بر ارزش افزوده، رقم ۲۸ تا ۵۲ هزار تومان به ارقام فعلی افزوده خواهد شد.

نمی‌دانیم باید چه کار کنیم

یک مقام مسئول در سازمان هواپیمایی کشوری نیز روز گذشته در گفت‌وگو با مهر گفت امروز (سه‌شنبه، ۱۴ دی) جلسه‌ای میان مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری با سازمان امور مالیاتی درباره مالیات بر ارزش افزوده حمل‌ونقل هوایی بار و مسافر برگزار شد. قرار شد دغدغه‌های خود را به سازمان امور مالیاتی به‌صورت مکتوب اعلام کنیم و آنها هم پاسخ ما را به‌صورت مکتوب ارائه دهند؛ چون ما در بخش حمل‌ونقل هوایی نمی‌دانیم باید چه کار کرد.

این مقام مطلع در صنعت حمل‌ونقل هوایی در بیان مثالی اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های ما این است که از بلیتی که فرضا ۱۰ دست چرخیده، باید ۱۰ تا ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده کسر شود یا یک بار این ۹ درصد اخذ شود.

وی تصریح کرد: سازمان امور مالیاتی یک نظر دارد و سازمان هواپیمایی نظری دیگر؛ با این حال هنوز هیچ چیزی نهایی نشده است.

سخن پایانی

این اظهارات در حالی صورت گرفته که همچنان بر سر افزایش نرخ ۴ درصدی بلیت هواپیما چانه‌زنی‌هایی در حال انجام است. برخی تاکید دارند باتوجه به اینکه ایرلاین‌ها نرخ بلیت هواپیما را امسال یک بار افزایش داده‌اند این هزینه جدید، در قالب افزایش نرخ پیشین محاسبه شده و بهای اضافه‌ای از مسافر بابت اعمال مالیات بر ارزش افزوده دریافت نشود؛ البته شواهد نیز حاکی از آن است که ایرلاین‌ها پیش‌دستی کرده و نرخ‌ جدید پروازها را با اعمال ۴ درصد جدید محاسبه و ابلاغ کرده‌اند.