در ماه‌ها و سال‌های اخیر، تورم‌ فزاینده و افزایش قیمت‌ها به‌شدت بر رشد انرژی‌های تجدیدپذیر تاثیر گذاشته است. تنها عاملی که می‌توانسته در این بخش تا حدی جلوی ضرر سرمایه‌گذاران را بگیرد، بحث خرید تضمینی برق خورشیدی بوده، اما متاسفانه همین عامل نیز متناسب با تورم افزایش قیمت نداشته است. دولت یک قرارداد بلندمدت برای خرید تضمینی برق خورشیدی با مشترک خانگی یا صنعتی کوچک امضا کرده و با نرخ تعیین شده، برق تولیدی خورشیدی را خریداری می‌کند. براساس آیین‌نامه ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف، وزارت نیرو وظیفه دارد سالانه نرخ‌های پایه خرید تضمینی برق تجدیدپذیر را بروزرسانی کند. با این وجود، تاخیر وزارت نیرو در این مسئله، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی را با مشکل روبه‌رو کرده و سرمایه‌گذاری در این بخش را از جذابیت انداخته است. مهم‌ترین بحثی که درباره توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر وجود دارد، جذابیت سرمایه‌گذاری است و اساسا روش خرید تضمینی برق به‌عنوان یک مشوق و ایجاد این جذابیت است که به کار گرفته شده است. یک سرمایه‌گذار، زمانی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند که بداند به سود مشخصی در زمان مشخصی خواهد رسید. سرمایه‌گذار باید بداند که برگشت سرمایه‌اش چه روز و ماه و سال خواهد بود. متاسفانه فعالان اقتصادی حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر هر زمان خواسته‌اند مبلغ خرید تضمینی برق افزایش پیدا کند باید مدام نامه‌نگاری و خواهش و تمنا می‌کردند و به اهرم فشارهایی مانند مجلس متوسل می‌شدند. در سال ۱۳۹۹ مبلغ خرید تضمینی برق نسبت به سال ۹۶ و ۹۷، ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد. با توجه به تورم و افزایش قیمت ارز، افزایش قیمت ۴۰ درصدی خرید تضمینی نهایت ۶ ماه تا یک سال بیشتر جواب نداد. زمانی هم که این افزایش قیمت اتفاق افتاد، نرخ ارز ۱۳ هزار تومان بود.

اما امروز نرخ ارز سنا حدود ۲۷ هزار تومان است و حدود ۳۰۰ درصد افزایش قیمت داشتیم. مشخص است که با این افزایش قیمت‌ها و مبلغ نازل خرید تضمینی برق خورشیدی، دیگر شرایط سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر جذابیت ندارد. برای ایجاد جذابیت در سرمایه‌گذاری باید شرایط سخت عوارض گمرکی و خرید تضمینی اصلاح شود و مقدار و مبلغ خرید تضمینی افزایش پیدا کند.

فعالان اقتصادی نمی‌گویند مبلغ خرید تضمینی براساس این ۳۰۰ درصد افزایش تورمی باشد، اما دست‌کم ۱۰۰ درصد باید افزایش پیدا کند تا دوباره سرمایه‌گذار جذب ورود به این حوزه شود و پروژه‌های نجدیدپذیر رشد بیشتری داشته باشد.

براساس مطالعات، کشور ما ظرفیت توسعه ۵۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی دارد، اما هنوز کمتر از هزار مگاوات از این ظرفیت اجرایی شده است.

ساتبا دستورالعملی برای توسعه ۱۰ هزار مگاواتی انرژی‌های تجدیدپذیر صادر کرده که قصد دارد در فاز نخست، ۴ هزار مگاوات از آن را اجرایی کند. با توجه به قیمت‌های فعلی، زمانی که طرح توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی نوشته می‌شود، حتی بانک هم حاضر به پرداخت تسهیلات نمی‌شود.

وقتی بانک متوجه این است که سرمایه‌گذار نمی‌تواند به این زودی‌ها برگشت سرمایه داشته باشد، تسهیلاتی ارائه نمی‌کند، چراکه به دادن وام به ضرر بانک خواهد بود.

در حال حاضر با قیمت فعلی برگشت سرمایه سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی حدود ۸ سال زمان می‌برد. هیچ بانکی زیر چنین فشار چنین وامی نمی‌رود. به تبع اولین راهکار این است که قیمت خرید تضمینی برق به میزان ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کند، چراکه کمتر از این قیمت دیگر توجیهی ندارد.

ساتبا و وزارت نیرو باید مطالعات و تمهیدات لازم را انجام دهند تا جذابیت این حوزه به حد کافی افزایش یابد.