نگاه ما به موضوع آلودگی محیط‌زیست باید تا حدود زیادی اصلاح شود، چرا که به‌طورمعمول تعریف چندان دقیقی از آسیب‌های زیست‌محیطی وجود ندارد. به‌عنوان‌مثال ـ با اینکه مصرف بنزین خودرو برقی صفر است، اما خودروهای معمولی از بنزین استفاده می‌کنند ـ آلایندگی یک خودرو برقی کمتر از خودرو بنزینی نیست، چون در خودرو برقی باید باتری لیتیومی به‌کار برد و برای تولید لیتیوم موردنیاز صدها تن ماده معدنی استخراج می‌شود، همین‌طور درباره سایر فلزات به‌کار رفته در خودروهای برقی. طبق تحقیقات انجام‌شده در سال‌های اول فعالیت یک خودرو الکتریکی، میزان آلایندگی کلی ـ یعنی آلایندگی‌هایی که در فرآیند ساخت و استفاده از آن ایجاد شده است ـ کمتر از یک خودرو بنزینی نخواهد بود. در بلندمدت هم شاید میزان آلایندگی آن کمتر باشد، اما هرگز صفر نخواهد شد.

از اساس هیچ صنعت یا فعالیت اقتصادی دیگری بدون آلودگی محیط‌زیست شدنی نیست. به‌طورکلی وجود انسان، آلاینده محیط‌زیست است.

نکته اینجا است که کشورهای پیشرفته، آلودگی را از خود دور می‌کنند، حتی به قیمت اینکه بقیه نقاط دنیا روزبه‌روز آلوده‌تر شود. تخریب‌ها را در مناطقی دیگر ایجاد می‌کنند و نتیجه را به کشور خود می‌برند.

جالب توجه است که بدانیم بیش از یک میلیارد نفر از مردم فقیر، فقط یک درصد از منابع کره زمین را استفاده می‌کنند و در مقابل یک میلیارد ثروتمند زمین، ۷۲درصد منابع را به خود اختصاص می‌دهند.

میزان مصرف این 2 طبقه اقتصادی قابل‌مقایسه نیست. پس پاسخ این پرسش که آیا می‌توان بدون آسیب به محیط‌زیست معدنکاری کرد، منفی است، اما این آسیب می‌تواند کمتر از آسیبی شود که استفاده از گوشی آیفون به کره زمین وارد می‌کند.

باتوجه به اینکه ما به مواد معدنی نیازمند هستیم و نمی‌توانیم از آنها چشم‌پوشی کنیم، چطور می‌توانیم آلایندگی آن را کاهش دهیم.

اینجا است که بحث معدنکاری سبز مطرح می‌شود. در این موضوع چند شاخه اصلی دارد. اول اینکه ما باید سعی کنیم تا حد امکان معدنکاری کمتری انجام دهیم. به این منظور می‌توان به‌بهره‌برداری از باطله‌های معدنی توجه بیشتری داشت. باطله‌های معادن قدیمی منابع معدنی بسیار خوبی هستند یا درباره فلزات می‌توان به موضوع بازیافت بیشتر پرداخت. البته این موضوعات باید در مقیاس جهانی موردتوجه قرار گیرند، نه در مقیاس کوچک منطقه‌ای.

به این ترتیب باید تا جایی که امکان دارد از معدنکاری بیشتر اجتناب کرد. به‌همین ترتیب باید در فرآیندهای معدنکاری و فرآوری کرد تا مانع هدررفت آب و انرژی شویم.

به‌طورمسلم لازمه این کار برخورداری از فناوری بهتر است. هرچقدر از فناوری‌های جدیدتری استفاده کنیم، راندمان بالاتر خواهد رفت و مصرف انرژی و آب کاهش می‌یابد، به‌ویژه در کشور ما که کم‌آبی و بحران‌های مربوط به آن بسیار جدی است.

نکته جالب توجه اینکه معدنکاری با اثرات مخرب کمتر، گران‌تر نیست. از اتفاق در بسیاری از مواقع معدنکاری مدرن و استفاده از سیستم‌های اتوماتیک و فناوری‌های پیشرفته در نهایت هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. چالشی که ما در بخش معدن کشور داریم، بحث سرمایه‌گذاری و تحریم است. این دو دست به‌دست هم داده‌اند، در نتیجه هم ما با کمبود منابع مالی روبه‌رو شده‌ایم و هم در مواردی که مشکل مالی وجود ندارد و به‌دلیل تحریم‌ها یا قوانین، اجازه ورود فناوری‌های لازم به کشور را پیدا نمی‌کنیم. به‌عنوان‌مثال اگر از کامیونی مدرن در معدن استفاده کنیم، مصرف سوخت کمتر خواهد شد، هزینه‌های تعمیر و نگهداری کاهش می‌یابد و در زمان، صرفه‌جویی می‌شود که در نهایت به‌نفع معدنکار است. در حال‌ حاضر معدنکاران به این مزیت آگاهی دارند و علاقه‌مند هستند بهترین فناوری را وارد کشور کنند، اما قوانین گمرکی و محدودیت‌های واردات از یک‌طرف و تحریم‌ها از طرف دیگر راه را سد کرده‌اند.

درباره کارخانه‌ها هم، به‌همین ترتیب است. اگر فناوری روز را وارد کنیم، هزینه‌های کلی تولید به‌مراتب کمتر از تولید کارخانه قدیمی است که به‌عنوان مثال از چین وارد می‌شود. این هزینه‌ها تنها مالی نیست و بخش زیادی از آن هزینه‌های زیست‌محیطی است که نسل‌های بعدی ما هم تاوان آن را می‌پردازند. در نهایت معدنکاری سبز فقط به مسئله محیط‌زیست توجه ندارد، بلکه به مسائل جامعه‌شناسی هم می‌پردازد و جوامع انسانی اطراف معدن را نیز مدنظر قرار می‌دهد. این روند به مسئولیت اجتماعی معدنکاران هم توجه دارد و مجموعه اینها تعریف توسعه پایدار است. توسعه پایدار یعنی اینکه وقتی فعالیت اقتصادی انجام می‌شود و می‌دانیم به محیط‌زیست آسیب می‌زند، باید سود و زیان آن را مقایسه کرد و کار را به‌گونه‌ای انجام داد که در برآیند نهایی، منافع کار در مقایسه با آسیب‌ها بیشتر باشد و در نهایت به‌نفع جامعه باشد. پس توجه به توسعه پایدار بسیار مهم است، از این جهت که همه فعالیت‌های ما برای انسان‌ها است، بنابراین اگر انسان با آلودگی دست به گریبان باشد یا آب نداشته باشد و اگر نسل‌های بعدی گرفتار چالش‌های مختلف شوند، فعالیت اقتصادی امروز ما به بیراهه رفته و این توسعه در واقع سودجویی یک نسل یا فقط تعداد معدودی از افراد است که منافع کوتاه‌مدت اقتصادی خود را تامین می‌کنند.