بانک وام نمی‌دهد
امیرحسین جلالی فعال صنعت خودرو
بانک ها عمدتا تسهیلاتی برای سرمایه ثابت در اختیار صنعتگران قرار نمی دهند و در اغلب موارد از پرداخت تسهیلات به بخش تولید اکراه دارند. این امر سبب می شود سرمایه گذاری جدیدی برای نوسازی ناوگان سخت افزاری واحدهای تولید انجام نشود، این در حالی است که تولیدکننده برای بازسازی خطوط تولید، نیاز به سرمایه ثابت دارد.
تامین سرمایه در گردش ازسوی بانک ها در صنعت خودرو در چند قالب انجام می شود. به عنوان مثال در واحدهای قطعه سازی، صنعتگران پول محصولات خود را به دلیل مشکلات مالی خودروسازان، از طریق خرید دین دریافت می کنند، اما بانک های خصوصی، ۲۵ درصد کل مبلغ خرید دین را مسدود می کنند که البته این رقم در بانک های دولتی کمتر است. این امر سبب می شود قطعه سازان به تمام پول خود دسترسی نداشته باشد؛ بنابراین صنعتگران اقبال زیادی از دریافت تسهیلات بانکی ندارند. در این میان، قطعه ساز هم به عنوان طلبکار، مبلغی کمتر از کل پول خود را دریافت می کند.
برای تعیین میزان تسهیلات بانکی برای صنعتگران باید بین نیاز واحدهای تولیدی آنها و سقف وامی که در نظر گرفته می شود، تناسب برقرار شود. در این میان ضرورت دارد موانع سر راه تولید به معنای واقعی برداشته شوند، زیرا این تسهیلات بی حساب وکتاب نیستند و خرید دین، بخشی از طلب های قطعه سازان از خودروسازان است که باید پرداخت شود. این در حالی است که بانک ها، چک های خرید دین را قبول نمی کنند یا چک را چند ماه نزد خود نگه می دارند یا بخشی از مبلغ را مسدود می کنند؛ بنابراین به همان نسبت نقدینگی در واحدهای تولیدی آب می رود.
این روند، شرایط را برای تولید دشوارتر و بغرنج تر می کند. در این بخش برخی تفاهمنامه های مالی هم بین صنعت و نظام بانکی منعقد می شود که البته اجرای آنها زمانبر است. به عنوان مثال، مذاکراتی درباره اوراق «گام» انجام شده و قرار است مقدار زیادی اوراق گام برای فروش آینده در حوزه صنعت خودرو برای زنجیره تامین، بابت بدهی خودروساز به قطعه ساز پرداخت شود. چالشی که در این بخش وجود دارد این است که گاهی قطعه سازان به پول نیاز دارند؛ بنابراین ناچار می شوند این اوراق را در بازار با قیمتی نازل و کمتر از نرخ واقعی به فروش برسانند. این مابه التفاوت گاهی از سوی خودروساز پرداخت می شود و در بیشتر مواقع پرداخت نمی شود. این روند شرایط را برای تولید، نه تنها تسهیل نمی کند، بلکه روزبه روز سخت تر می کند، این در حالی است که تولیدکننده باید محصولش را تولید و تامین کند و در ادامه خریدار پول آن را بپردازد.
برخی تولیدکنندگان مجبورند برای دریافت پول محصولات خود، دوندگی زیادی کنند. شرکت های خودروساز مشکلات مالی زیادی دارند که این امر سبب شده شرکت های دیگر که با این صنعت همکاری دارند، به نوعی درگیر مشکلات آنها شوند. هنگامی که قطعه ساز باید پول محصولاتش را با خرید دین یا اوراق گام از سیستم بانکی دریافت کند، موانعی که نظام بانکی به وجود می آورد، مشکلات را برای آنها دوچندان می کند.
در شرایطی که نرخ ارز و تورم بالا رفته و نوسانات در این بخش همچنان ادامه دارد، به همان نسبت قیمت مواد اولیه افزایش دارد و به نوعی می توان گفت ثابت نیست، برخوردهای انقباضی نظام بانکی، نه تنها تعامل سیستم بانکی با تولیدکننده را زیرسوال می برد که در نتیجه آن، شاهد افزایش موانع تولید خواهیم بود.
سقف اعتباری تسهیلات برای قطعه سازان باتوجه به روند پرداخت مالی خودروسازان، دچار چالش شده و قطعه ساز با هزینه کرد از اعتبار خود نزد بانک برای دریافت پولش از خودروساز که در قالب خرید دین، اوراق گام و... پرداخت می شود، اقدام می کند؛ بنابراین تسهیلات کمتری وارد چرخه تولید می شود و به کمک تولیدکننده و صنعتگر می آید.
