بازار رقابتی زمینهساز رشد صنعت نمایشگاهی
بردیا امیرتیموری _روزنامهنگار و فعال نمایشگاهی
قرار گرفتن در آستانه روز جهانی صنعت نمایشگاه، فرصت مناسبی برای پرداختن به اهمیت برگزاری نمایشگاههای تخصصی و بهویژه بومی در سطح استانی و کشوری و توجه به مزایای برگزاری نمایشگاهها در رونق هرگونه کسبوکار است. در عین حال، این روز، زمان مغتنمی است تا این مرتبه با رویکردی نقادانه به قضیه نگاه شود و علاوه بر پرداختن به مزایای برگزاری نمایشگاههای تخصصی به موضوع وجود دلالی در این صنعت نیز پرداخته شود؛ شاید این توجه به کاهش معضلاتی منجر شود که در شرایط کنونی دامن این صنعت را گرفته است.
نمایشگاههای تخصصی فرصتی مناسب برای جمع شدن فعالان صنایع مختلف است. این گردهمایی امکانی را بهوجود میآورد تا فعالان در حوزههای مختلف زنجیره تولید در مکانی واحد حضور یابند و تواناییهای خود را در معرض دید قرار دهند. به این ترتیب فرصتی برای آشنایی بخشهای مختلف زنجیره تولید از حلقههای مختلف تولید تا شرکتهای ارائهدهنده خدمات تکنولوژیک بهوجود میآید و در این رهگذر بازاریابی به بهترین روش و براساس ارائه توانمندی میسر میشود.
در سالهای گذشته عمده نمایشگاههای بزرگ تخصصی در شهرهای بزرگ و بیشتر در شهر تهران برگزار میشد، این مرکزگرایی در برگزاری نمایشگاههای تخصصی در حالی وجود داشت که بخش عمدهای از صنایع کشور در سایر استانها واقع شدهاند و برگزاری نمایشگاههای تخصصی در شهر تهران مانعی برای حضور شرکتهای ارائهدهنده خدمات تکنولوژیک و حتی عمومی بود که در شهرستانها واقع هستند و بنا به دلایل مختلف امکان حضور در نمایشگاههای مرکز کشور را نداشتند.
در سالهای اخیر، موضوع برگزاری نمایشگاههای بومی بیش از گذشته موردتوجه قرار گرفت و به این ترتیب شاهد افزایش برگزاری نمایشگاه تخصصی صنعتی در شهرهای مختلف کشور بودیم. برگزاری این دست نمایشگاهها و گسترش آن باعث شد تا کسبوکارهای کوچک بومی فرصت بهتری برای ارائه توانمندی خود پیدا کنند. در عین حال شاهد بودیم که کسبوکارهای کوچک و متوسط از استانها و شهرهای همجوار نیز در این نمایشگاهها حضور پیدا کرده و تمرکززدایی از نمایشگاههای صنعتی را فرصتی مناسب برای ارائه توانمندیهای فنی، علمی و عمومی خود با هزینهای بهمراتب کمتر بیان کردند.
از جمله مهمترین مزایای برگزاری نمایشگاههای تخصصی کمک به ایجاد اشتغال پایدار است که این مهم نیز در نمایشگاههای تخصصی بومی، بهتر محقق میشود.
همانگونه که در ابتدای این یادداشت اشاره شد، برگزاری نمایشگاههای تخصصی در کشور دستخوش ایراداتی نیز هست. بهعنوان نمونه این صنعت در انحصار افراد و گروههایی مشخص بوده و راه برای حضور افراد جدید در صنعت نمایشگاهی کشور بهسادگی میسر نیست. انجمنهای صنفی نیز تبدیل به بازوی این گروههای قدیمی شده و نهتنها از حضور افراد، تفکر و سرمایه جدید به این صنعت استقبال و حمایت نمیکنند که با مانعتراشی سدی جدی در این مسیر شده و در واقع در حفظ و تداوم سود افراد سابق میکوشند.
مانعتراشی برای ورود تفکر و سرمایه جدید به صنعت نمایشگاهی در حالی رخ میدهد که امروز همگان از مزایای اقتصاد آزاد مطلع بوده و از آن سخن میگویند؛ اما زمانی که سرمایه و فکری جدید قصد ورود به صنعتی مشخص را دارد، عدهای با واهمه از دست دادن سود انحصاری خود، مانع از ایجاد بازاری رقابتی در این صنعت مهم میشوند. رویکرد فعلی در برگزاری نمایشگاه تخصصی در کشور باعث شده تا این صنعت تبدیل به محلی برای رواج دلالی شود؛ دلالی در برگزاری تا دلالی در اعطای غرفه. کوچکترین زیان این دست دلالیها افزایش هزینه حضور در نمایشگاهها برای شرکتهای کوچک، متوسط و بزرگ است. در این شرایط، این افزایش هزینه بهمرور به حذف شرکتهای کوچک از این عرصه منجر شده و با افزایش هزینه شرکتهای بزرگ باعث میشود این شرکتها که همگی سهامدار عام هستند نیز متحمل هزینههای غیرضروری شده و به این ترتیب از جیب سهامدار عام، برای حفظ بقای عدهای خاص هزینه شود. بههرترتیب حضور در نمایشگاههای داخلی فرصتی مناسب برای برقراری ارتباط میان شرکتهای داخلی است. در این شرایط برگزاری نمایشگاههای بینالمللی در داخل کشور و حتی حضور شرکتهای ایرانی در نمایشگاههای بینالمللی نیز باعث میشود تا ارتباطی مناسب با شرکتهای خارجی برقرار شود و امکان استفاده از توان تکنولوژیک این شرکتها برای فعالان صنعتی داخلی میسر شود. باتوجه به شرایط تحریمی کشور، نمایشگاههای بینالمللی زمانی مناسب برای برقراری ارتباط است، بنابراین انتظار میرود که برگزارکنندگان نمایشگاههای بینالمللی در داخل کشور به این مهم توجه کرده و زمینه حضور شرکتهای توانمند بینالمللی را نیز برقرار کنند تا به این ترتیب اثرگذاری نمایشگاههای داخلی دوچندان شود.