این روزها و همزمان با مصوبه شورای شهر مبنی بر انتقال نمایشگاه‌های پرمخاطب از محل نمایشگاه‌های دائمی تهران (سئول) به سایت نمایشگاهی شهرآفتاب، نگاه‌ها به سوی این شهر نمایشگاهی معطوف شده است.
عباس تقدسی‌نژاد به‌عنوان مدیرعامل جدید این مجموعه می‌گوید با توجه به رویکرد دولت سیزدهم مبنی بر توسعه صادرات کشور، درصدد راه‌اندازی مجموعه‌ای با عنوان باشگاه ملی توسعه صادرات هستیم و در همین راستا، ارتباطاتی را از مدت‌ها پیش با تولیدکنندگان، صادرکنندگان و به عبارتی فعالان عرصه تولید و صادرات برقرار کرده‌ایم. طی دوران مسئولیتم در شهرآفتاب تمام این اقدامات و ارتباطات در خدمت صنعت نمایشگاهی کشور قرار گرفته است. آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی با عباس تقدسی‌نژاد، مدیرعامل مجموعه نمایشگاهی شهرآفتاب است.

آن طور که از شواهد پیداست، مجموعه سازمان شهرداری در ادوار گذشته نگاه توسعه‌ای به شهرآفتاب نداشته و شاید به همین دلیل است که امروزه شهرآفتاب نتوانسته همه طرح‌های توسعه‌ای خود را عملیاتی کند. نگاه شهردار کنونی تهران به توسعه فضای سایت نمایشگاهی شهرآفتاب چگونه است؟
این موضوع به قدری مهم است که ما در هفته، ۲ یا ۳ جلسه با اعضای اصلی شورای شهر، خود شهردار تهران یا اعضای اصلی شهرداری برگزار می‌کنیم. نگاه شهردار تهران به سایت نمایشگاهی شهرآفتاب، فراتر از توسعه این سایت نمایشگاهی است. نگاه آقای زاکانی توسعه جنوب کلانشهر تهران با مرکزیت سایت نمایشگاهی شهرآفتاب است.
اگر شهرآفتاب را به‌عنوان مرکز بازاریابی بین‌المللی کشور در نظر بگیریم، ظرفیت‌هایی ایجاد خواهد شد که به‌واسطه آنها می‌توانیم شاهد ایجاد یک شاهراه تولید و صادرات در تهران باشیم. شهردار تهران در شعارهای اصلی خود، توسعه متوازن تهران را مدنظر قرار داده‌اند و همین امر موجب ورود سرمایه‌گذاران و ارتباطات گوناگون و همچنین مجموعه‌های مختلف به شهرآفتاب خواهد شد. بنابراین هم نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب و هم مجموعه‌های پیرامونی آن، از اولویت‌های مهم مجموعه شهرداری و شورای شهر و همچنین شخص شهردار هستند.
آن‌طور که از گفته‌های شما پیداست، شهرداری تهران از فضای اکسپوهای جهانی الگوبرداری کرده، زیرا سازمان جهانی اکسپو به کشورهای میزبان دستور می‌دهد اکسپو در محروم‌ترین منطقه کشور مدنظر ساخته شود. هدف هم کمک به توسعه مناطق کم‌برخوردار است. در سال ۱۴۰۱ چه بخشی از طرح مدنظر شما تحقق پیدا می‌کند؟
در حوزه سیاست‌گذاری باید سیاست‌هایی را انتخاب کنیم که از پختگی کامل برخوردار باشد تا در اجرا با مشکل روبه‌رو نشویم؛ بنابراین برای تحقق اهداف گفته‌شده، باید فعالیت مجموعه‌های خارج از مجموعه شهرداری نیز با ما هم‌راستا باشد. به‌عنوان‌مثال، فرودگاه بین‌المللی امام خمینی‌(ره) که در نزدیکی نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب قرار دارد، به‌عنوان یک منطقه آزاد ثبت‌شده و از برخی امکانات و اختیارات برخوردار است. افزودن این ظرفیت‌ها به توانمندی‌های سایت نمایشگاهی شهرآفتاب نیازمند هماهنگی‌هایی خارج از مجموعه شهرداری تهران (مانند وزارت راه و شهرسازی، دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری‌صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و...) است.
خوشبختانه بعد از مدت‌ها دوباره شهردار تهران در جلسات هیات دولت حضور دارد و به همین دلیل بسیاری از درخواست‌ها و موارد این‌چنینی به‌راحتی از طریق ایشان در هیات دولت مطرح می‌شود. همراهی دولت به‌عنوان نهادی که می‌تواند نقش مهم و پررنگی در توسعه صنعت نمایشگاهی و رشد جایگاهی شهرآفتاب ایفا کند، اتفاق بسیار خوبی است. با توجه به این موضوع، ارتباط چندجانبه‌ای که ذکر شد با کمک نهاد‌های مختلف برقرار خواهد شد. به علاوه اینکه، پروژه راه‌آهن اتصالی در جنوب تهران و در نزدیکی شهرآفتاب در حال انجام است. ایجاد ارتباط چندگانه موجب خواهد شد از ظرفیت این خط‌‌آهن برای توسعه صادراتی مدنظر استفاده کنیم.

برخی از مخاطبان سایت نمایشگاهی شهرآفتاب انتقاداتی مثل بوی بد حاصل از پسماند زباله‌های تهران که در بیابان‌های اطراف شهرآفتاب قرار دارد، عدم‌سهولت دسترسی و... را متوجه این سایت نمایشگاهی می‌دانند. آیا شما در طرح توسعه‌ای مدنظر خود، برنامه‌ای برای رفع این مشکلات دارید؟
نکته اول اینکه بیابان‌هایی که احتمالا شما از آنها صحبت می‌کنید در فاصله بیش از ۲۵ کیلومتری شهرآفتاب قراردارد که با وجود نزدیکی بسیار بیشتر به فرودگاه امام خمینی(ره) همچین مسئله‌ای وجود ندارد. باید گفت که شهرداری تهران با استفاده از برخی فناوری‌ها، این مشکل را حتی در نزدیکی مراکز بازیافت نیز به‌طور صددرصدی حل کرده و سال‌هاست دیگر بوی نامطبوعی به مشام نمی‌رسد. حتی با توجه به بیش از ۲۵ هکتار فضای سبز مجموعه، هوای بسیار دل‌انگیزی دارد. درباره حمل‌ونقل نیز باید گفت سایت نمایشگاهی شهرآفتاب دارای مترو اختصاصی است. این مترو به‌طور معمول روزانه هر یک ساعت یک‌بار به این سایت نمایشگاهی خدمات ارائه می‌کند. در راستای طرح توسعه‌ای که مدنظر ما قرار دارد، تدابیری اندیشیده شده و دستوراتی از طرف شهرداری به مترو تهران داده شده تا از سال ۱۴۰۱ و جابه‌جایی نمایشگاه‌های پرمخاطب نمایشگاه تهران به شهرآفتاب، زمان توقف قطارها در روزهای برگزاری رویدادهای نمایشگاهی در ایستگاه شهرآفتاب که یکی از بزرگ‌ترین ایستگاه‌های مترو خاورمیانه است به هر ۵ دقیقه یک‌بار برسد. با تدابیر اندیشیده ‌شده، در سال ۱۴۰۱ به تعداد قطارها و واگن‌ها نیز افزوده خواهد شد.
در حال‌حاضر و به عبارتی در ماه‌های پایانی سال نیز به‌دلیل هماهنگی مطلوبی که با شرکت مترو وجود دارد در زمان برگزاری رویدادها با یک تماس تلفنی، دوراندیشی می‌شود و زمان توقف قطارها در ایستگاه مترو شهرآفتاب به هر ۱۵ دقیقه یک‌بار، تغییر می‌کند.

تقویم نمایشگاهی سال ۱۴۰۱ سایت نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب تدوین شده است؟
بله، براساس این تقویم در سال ۱۴۰۱، بیش از ۴۰ نمایشگاه داخلی و ۱۰ رویداد بین‌المللی در سایت نمایشگاهی شهرآفتاب برگزار خواهد شد. البته شرایط تحریم‌ها و سایر مسائل نیز ممکن است در این تقویم اثرگذار باشد. اما با نگاه توسعه‌ای به این سایت در تلاشیم برگزاری این تعداد رویداد را افزایش دهیم و در صورت امکان به برگزاری حداکثری رویدادها برسیم.
به نظر شما احتمال دارد که در سال ۱۴۰۱ شاهد برگزاری رویداد نفت و گاز در سایت نمایشگاهی شهرآفتاب باشیم؟
نمایشگاه نفت و گاز از نظر وسعت جزو رویدادهای بزرگ به‌شمار می‌آید. برگزاری این رویداد به ۵۰ هزار مترمربع فضای مفید نمایشگاهی نیاز دارد. در همین راستا در تلاشیم با رایزنی و همفکری با فعالان عرصه نمایشگاهی و ایجاد سازه‌ای در سطح جهانی اما با کمترین زمان ممکن، زمینه برگزاری رویدادهای بزرگ را فراهم کنیم.
انتقال نمایشگاه‌های پرمخاطب به سایت نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب، تدبیر تکلیفی شورای شهر تهران به‌عنوان یک نهاد حاکمیتی بود. طی تدابیری که در این شورا اتخاذ شد، قرار است تمامی نمایشگاه‌های پرمخاطب از ابتدای سال ۱۴۰۱ در این سایت نمایشگاهی برگزار شوند. این تصمیم یک الزام دارد و آن انتقال پلکانی است. انتقال پلکانی نیاز به ملزوماتی دارد و ملزومات آن حتما فراهم خواهد شد. به‌طور قطع، نمایشگاه نفت و گاز و سایر رویدادهای نمایشگاهی به مرور زمان و البته در اسرع وقت به نمایشگاه شهرآفتاب منتقل خواهند شد.
به علاوه اینکه وجود مجموعه شهرآفتاب با این امکانات، ظرفیت بسیار مناسبی برای ارتقای وضعیت صنعت نمایشگاهی کشور است. سایت نمایشگاهی سئول مشکلاتی را در حوزه مدیریت شهری ایجاد کرده است. اراده شورای شهر و شهرداری تهران، توسعه این صنعت است و در این دو نهاد، نگاه قشری به صنعت نمایشگاهی وجود ندارد. به‌هرحال برگزاری رویداد نفت و گاز در شهرآفتاب نیز جزو اولویت‌های ما برای انتقال به شهرآفتاب است اما در نظر داریم که این انتقال بدون خسارت انجام شود.

در حال‌حاضر تعاملات سایت نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب با نمایشگاه سئول چگونه است؟
امیدواریم بتوانیم از ظرفیت‌های این سایت برای مردم و کشور استفاده بهینه کنیم. ما با آقای رازدار، مدیرعامل این مجموعه ارتباط دوستانه و تعامل حرفه‌ای داریم و در راستای ایجاد یک شبکه منسجم برای صنعت نمایشگاهی کشور، این ارتباط را نه‌تنها با ایشان، بلکه با تمام فعالان و مدیران سایر سایت‌های کشور برقرار خواهیم کرد.
در همین راستا هفته گذشته آقای رازدار در مجموعه نمایشگاهی بین‌المللی شهرآفتاب حضور پیدا کردند و تاکید ایشان نیز استفاده از ظرفیت‌های نمایشگاهی این سایت بود؛ بنابراین نگاه ما نگاه تعاملی و هم‌افزایی در راستای ارتقای صنعت نمایشگاهی خواهد بود. اینکه انتقال نمایشگاه‌ها به شهر نمایشگاهی آفتاب به چه شکل خواهد بود، یک بحث حاکمیتی است و نه من و نه آقای رازدار مایل نیستیم به آن ورود کنیم، زیرا ورود ما به این موضوع موجب ایجاد یک‌سری تقابلات خواهد شد؛ بنابراین رابطه ما با سایت نمایشگاهی سئول یک رابطه کاملا دوستانه و همسو است.
همچنین اعضای شورای شهر تهران در مصوبه خود مبنی بر جابه‌جایی نمایشگاه به شهرآفتاب برای شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران تعیین‌تکلیف نکرده‌اند. افرادی گفته بودند که شورای شهر نمی‌تواند برای شرکتی که زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت است، تصمیم‌گیری کند. شورای شهر در جوابیه‌ خود به صراحت عنوان کرد که ما برای آن شرکت تعیین‌تکلیف نمی‌کنیم، بلکه به‌واسطه تکلیف قانونی خود در حوزه‌های حمل‌ونقل، ترافیک و... به این موضوع ورود کرده‌ایم تا کاربری‌های دیگری را برای سایت نمایشگاهی سئول تعریف کنیم.
نباید فراموش کرد که سایت نمایشگاهی آفتاب جانمایی بسیار اصولی و دقیقی دارد. این سایت به‌واسطه فاصله‌ منطقی‌اش با شهر تهران، نزدیکی به فرودگاه امام و احداث ایستگاه مترو در داخل شهرآفتاب و همچنین دسترسی‌های مختلفی که اطراف نمایشگاه اندیشیده شده و سرمایه‌گذاری بیش از چند ده هزار میلیارد تومانی، بهترین گزینه برای انتقال منطقی نمایشگاه‌ها از داخل به بیرون است. ضمن اینکه توسعه اطراف شهر نیز با این اقدام ممکن خواهد بود.
در ادوار گذشته، میزان تردد در شهر تهران به‌گونه‌ای بود که نمایشگاه سئول جوابگوی حجم خودروهای اطراف نمایشگاه بود اما امروزه شورای شهر به این نتیجه رسیده که وجود سایت نمایشگاهی سئول مزاحمت‌هایی را برای مردم به وجود آورده است؛ بنابراین ورود من و آقای رازدار در این تصمیم کلان حاکمیتی اقدامی منطقی نیست.

گویا قصد دارید از تمام سایت‌های نمایشگاهی کشور بازدید کنید. این بازدیدها با چه هدفی انجام می‌شود؟
تاکنون از نمایشگاه فارس و قم بازدید کرده‌ایم و درصددیم به صورت هفتگی از یکی از سایت نمایشگاهی کشور بازدید کنیم. معتقدم به شبکه‌سازی در صنعت نمایشگاهی کشور نیاز داریم. ما انجمن‌ها و اتحادیه‌های مختلفی را در صنعت نمایشگاهی کشور داریم و هرکدام از آنها به نحوی به صنعت نمایشگاهی کشور متصل هستند. آنچه از آغاز دوره مسئولیتم در شهر نمایشگاهی آفتاب مشاهده کردم عملکرد جزیره‌ای تشکل‌ها و انجمن‌ها بوده است. خروجی این عملکرد نیز این شده که امروزه در زمینه تاثیر نمایشگاه‌ها در حوزه تجارت و تولید ناخالص ملی، حرفی برای گفتن نداریم. طبق آمار اتحادیه نمایشگاه‌های بین‌المللی دنیا در سال ۲۰۲۲، سهم نمایشگاه‌ها در حوزه تولید ۲۷۶ میلیارد یورو بوده است. سوال اینجاست که به‌عنوان کشوری که فرصت مکانی بی‌نظیری در دنیا داریم، چه سهمی در این عدد داریم؟ به جرأت می‌توان اذعان داشت که سهم ما در این میزان نزدیک به صفر بوده و به عبارتی نتوانسته‌ایم بازیگر مهمی در صنعت نمایشگاهی جهان باشیم.
یکی از دلایل عدم‌موفقیت صنعت نمایشگاهی کشور، تصمیماتی است که پشت درهای بسته دولت گرفته می‌شود. متاسفانه مشاهده می‌شود افرادی با داشتن ۴۰ سال سابقه برای این صنعت تصمیم‌گیری می‌کنند. به طور حتم، افکار و روش‌های اجرایی این افراد قدیمی است. این صنعت باید خودگردان شود و بتوانیم با تشکیل انجمنی فراگیر که همه افراد ذی‌ربط حوزه صنعت نمایشگاهی در آن حضور داشته باشند، برای این صنعت تصمیم‌گیری کنیم.
بر این اعتقاد هستم که تقویم‌های نمایشگاهی سایت به سایت نباشد و به صورت یکپارچه و با در نظر گرفتن شرایط تمام سایت‌های استانی بسته شود. مراکز نمایشگاهی باید به مراکزی برای تعاملات تجاری تبدیل شوند. به عقیده من، نمایشگاه‌ها می‌توانند به مراکزی برای انعقاد مدل‌های مختلف قراردادی حتی G۲G (دولت و دولت) تبدیل شوند. ما در تیرماه سال آینده نمایشگاه ایران کواکس را در شهرآفتاب برگزار خواهیم کرد که برگزاری این نمایشگاه در راستای همکاری‌های ایران و سازمان همکاری‌ شانگهای است. در همین راستا درصددیم از روسای‌جمهور دو کشور برای حضور در محل نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب دعوت به عمل آوریم تا بتوانیم یکی از نخستین قراردادهای G۲G را در صنعت نمایشگاهی کشور رقم بزنیم.
در سایه همگرایی، همدلی و همراهی همه مجموعه‌های مرتبط با صنعت نمایشگاهی می‌توان اتفاقات بزرگی را در این صنعت رقم زد.

برای افزایش درآمدهای ارزی نمایشگاه شهرآفتاب برنامه‌ریزی خاصی انجام داده‌اید؟
برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی با هدف انعقاد قراردادهای تجاری مختلف از جمله B۲Gو G۲G که عنوان کردم یکی از نمونه‌های تبدیل نمایشگاه‌ها به مرکز تجاری است و به‌طور حتم ارزآوری خواهد داشت. درباره درآمدزایی ارزی، عده‌ای تحریم‌ها را بهانه می‌کنند و عدم‌موفقیت‌های خود را به تحریم‌ها گره می‌زنند. امروزه در دنیا روش‌های متعددی برای انتقال و تهاتر منابع ارزی وجود دارد اگر مذاکرات وین نیز به سرانجام خوبی برسد می‌تواند زمینه‌ساز ورود شرکت‌های خارجی به ایران و ارزآوری و ایجاد ارتباطات ارزی ایران با سایر کشورها باشد.
اگر نمایشگاه موفق شود به معنای واقعی نقش خود را درست ایفا کند و از سوی دیگر، تولیدکننده، صادرکننده و واردکننده در کنار یکدیگر به درستی جایابی شوند، نتیجه این اتفاق در یک فرآیند مناسب نمایشگاهی به ارزآوری منجر خواهد شد. متاسفانه، نمایشگاه‌ها این روزها کپی یکدیگر هستند و حتی جانمایی غرفه‌ها نیز در سالن‌های نمایشگاه تغییر نمی‌کند. این کپی کردن‌ها و عدم‌استفاده از ایده‌های جدید، ضربه‌های مهلکی هستند که به بدنه صنعت نمایشگاهی کشور وارد می‌شوند.
همچنین می‌توانیم از طریق خواهرخواندگی با نمایشگاه‌های بزرگ دنیا در راستای رشد سریع‌تر صنعت نمایشگاهی کشور گام بزرگی برداریم. به‌عنوان مثال این روزها که اکسپو دوبی در حال برگزاری است می‌توانستیم با ارتباط‌گیری با دوبی، رویداد اکسپو را در سالن‌های نمایشگاهی شهرآفتاب نیز شبیه‌سازی کنیم.
برای استفاده از ظرفیت استارت‌آپ‌ها در صنعت نمایشگاهی و سایت نمایشگاهی شهرآفتاب برنامه خاصی دارید؟
برای توسعه نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب اقدامات توسعه‌ای مختلفی در نظر گرفته شده است. در نظر داریم طیف متنوعی از مباحث مختلف را در این شهر نمایشگاهی ایجاد کنیم تا وقتی بازدیدکننده یا برگزارکننده خارجی به این شهر وارد می‌شود، احتیاجی به خروج از آن نداشته باشد. به عبارتی می‌توان گفت با اجرای این طرح‌های توسعه‌ای مسائل مربوط به اسکان، تفریح، هتل بیمارستان و... در این شهر نمایشگاهی حل‌وفصل خواهد شد. یکی دیگر از برنامه‌های مدنظر ما ایجاد دهکده الکترونیک در این شهر نمایشگاهی است. بدون شک استارت‌آپ‌ها نقش بسیار پررنگی در این زمینه ایفا خواهند کرد.

سخن پایانی
تقویت شبکه صنعت نمایشگاهی برای تمام کشور مفید خواهد بود. درخواست من از رسانه‌ها آن است که فعالان این صنعت را یاری کنند و از آنها می‌‌خواهم با اتخاذ یک تفکر تولیدمحور و مناسب، نقش ماندگاری در تقویت و رشد صنعت نمایشگاهی ایفا کنند.