دیوار همیشه کوتاه تولید
چند سالی می شود که بخش صنعت در تابستان درگیر قطعی برق است و در زمستان نیز با کمبود گاز دست وپنجه نرم می کند، این در حالی است که این گونه کمبودها، موجب کاهش تولید و به تبع آن، کاهش عرضه خواهد شد و در نهایت، افزایش نرخ کالا را به دنبال خواهد داشت. حال آنکه بیشترین دلیل این مشکلات را به اجرایی نشدن برنامه های کلان و ایجاد زیرساخت های مربوط می دانند اهدافی که باید دنبال می شد و متاسفانه در چرخه ناکارآمدی های مسئولیتی به مشکلی بزرگ تبدیل شده است. با این حال باید ادامه داد و در سالی که به نام تولید آغاز شده با راهکارهایی کوتاه مدت هوای تولید را داشت تا در بلندمدت کشور بتواند عقب ماندگی خود را در ایجاد نیروگاه ها زیرساخت های تامین برق جبران کند. اینکه از مهم ترین نیاز جامعه مان غفلت کرده ایم، یعنی مسیر را اشتباه رفته ایم، اما به هرحال تا قرار گرفتن در ریل درست می توان با اقدامات حمایتی، آسیب ها به تولید را کم کرد. صمت در این گزارش، نظرات فعالان حوزه صنعت را در این باره که در زمان قطعی برق با چه چالش های مواجهند و برای دولت چگونه می تواند این مشکل را در کوتاه ترین زمان ممکن برطرف کند، جویا شده است. با صمت همراه باشید.
تاوان کم کاری مسئولان را می دهیم
حسن زارع نژاد، فعال حوزه صنعت درباره وضعیت تامین انرژی در بخش صنعت به صمت گفت: قطعی و کمبود برق برای واحدهای تولیدکننده، مشکلات متعددی را ایجاد کرده و چند سالی است که این معضل گریبان تولید را گرفته است. متاسفانه به محض اینکه اختلالی در تامین برق یا گاز در کشور ایجاد می شود، نخستین جایی که در فهرست قطعی گاز و برق قرار می گیرد، واحدهای تولیدی و صنعتی هستند. امسال هم اگر قطعی برق داشته باشیم، به طور قطع آسیب های بسیار زیادی به بخش تولید وارد خواهد شد که در مواردی حتی غیرقابل جبران خواهد بود. زارع نژاد ادامه داد: باید پیش از اینکه تولیدکنندگان با چنین بحرانی مواجه شوند، راهکاری پیشگیرانه برای مقابله با آن اندیشیده می شد تا تولید این گونه متضرر نشود.
این فعال صنعت درباره چالش هایی که بخش تولید در زمینه قطعی برق با آنها مواجه است، ادامه داد: همان گونه که گفتم، دیوار تولید همیشه کوتاه بوده و این دولت است که باید برنامه ریزی کند و برنامه هایی را در بلندمدت برای حل مشکل قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان بیندیشد.
زارع نژاد افزود: در حال حاضر کمبود برق داریم و نمی توان به سرعت در راستای رفع آن گام برداشت. در این شرایط از دولت انتظار داریم هوای بخش تولید و صنعت را داشته باشد و میزان برق موجود را به انصاف بین صنایع و استان های مختلف عادلانه سهمیه بندی کند و در برنامه هایی که برق و گاز یا سوخت های جایگزین را تقسیم بندی می کنند، تمام صنایع را در تمام بخش ها در نظر بگیرند.ادارات دولتی می توانند با سهمیه انرژی کمتری کار کنند، اما صنایع مشکلات بسیار زیادی دارند که در مرحله ای این قطعی برق، مشکلات این بخش را بیشتر هم خواهد کرد. مسئولان باید توجه کنند که در دوران سخت تحریم ها هستیم و مشکلات اقتصادی نیز به تولید و صنعت کشور فشار زیادی وارد می کند که گاه از تحمل واحدهای تولیدی خارج است.
وی در ادامه با اشاره به نام گذاری سال از سوی رهبری و تاکید ایشان بر حمایت از تولید اظهار کرد: نام سال یعنی تولید در اولویت نخست باشد و با جدیت بیشتر موانع را از پای تولید بردارند. اینکه در زمان کمبود برق در نخستین اقدام برق واحدهای تولیدی را قطع می کنند با آنچه در ابتدای سال یا نام گذاری سال جزو سیاست های کلان کشور و اقتصاد ما است در تضاد بوده و با اهداف کلان اقتصاد که حرکت به سمت توسعه و پیشرفت است، منافات دارد. حمایت از تولید یعنی هوای بخش تولید کشور را بیشتر داشته باشیم و چالش های آن را اگر برطرف نمی کنیم، زیاد هم نکنیم.
زارع نژاد در پاسخ به این پرسش که تولیدکنندگان در این شرایط چه اقداماتی انجام داده اند تا ضرر و زیان کمتری ببینند، گفت: به هرحال بخشی از کمبود برق به دلیل نبود زیرساخت هاست و اینکه ایجاد این زیرساخت ها هم زمان زیادی می برد. در این وضعیت به ناچار تولیدکنندگان اقداماتی در حد توان مالی و فنی خود انجام داده اند تا بتوانند ادامه حیات دهند و تا جایی که می توانند آسیب های قطعی برق بر واحدهای تولیدی خود را کاهش دهند. به عنوان نمونه، بسیاری از واحدهای تولیدی که برای آنها مقدور است، شیفت های کاری را به ساعات و روزهای غیرپیک مصرف برق تغییر داده اند.در کل قطعی برق برای واحدهای تولیدی و صنعتی، به ویژه واحدهای صنعتی که کوره دارند، آسیب رسان است. واحدهای صنعتی علاوه بر مشکلات دیگری که دارند و اینکه مسیر حرکت شان سخت و پرمانع است، در تامین برق و گاز هم چالش دارند که بسیار دردسرساز است.این فعال حوزه صنعت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه انتظار تولیدکنندگان از دولت و متولیان امر که باید این زیرساخت ها را برای تولید فراهم کنند، چیست، اظهار کرد: انتظار این است که با کاهش بار مصارف تجاری در فروشگاه ها و مراکز خرید به تولید کمک کنند تا در این شرایط اقتصادی، کمتر از نبود برق و گاز آسیب ببینند. بخشی از این فشارها با صرفه جویی در مصرف قابل کم شدن است و بخشی از برق و گاز موجود هم با مدیریت قبل از بحران و پیش بینی هایی مانند فعالیت در ساعاتی خاص یا سوخت جایگزین می تواند در بخش های ضروری تر مصرف شود.
وی ادامه داد: می توان گفت تولیدکننده به نوعی خسارت کم کاری های دولتمردان را می دهد و این منصفانه نیست. این بخش از همه جا ضربه می خورد و این هم یکی از آن ضربه هاست؛ آن هم در شرایط سخت تحریم که تولیدکنندگان به اندازه کافی مانع در مسیر حرکت خود دارند. واقعیت این است که تورم، نوسانات نرخ ارز و تحریم مشکلات زیادی برای تولید ایجاد کرده و قطعی برق این موانع رو دوچندان می کند و بر این مشکلات می افزاید. هدف تولید و حمایت از تولید است؛ بنابراین دولت می تواند نیروگاه هایی که دارد را افزایش دهد و حتی قدری از بخش خصوصی برق را گران تر خریداری کند تا صرفه اقتصادی داشته باشد.
زارع نژاد در پایان با اشاره به اینکه امسال وعده داده شده قطعی برق صنایع به حداقل برسد، اظهار کرد: اینکه وعده داده شده قطعی برق در سال جاری کاهش پیدا خواهد کرد، چنین نخواهد شد و احتمالا امسال هم قطعی برق را خواهیم داشت، چون اقدامی انجام نشده تا این مشکل برطرف شود.
قطعی برق، انگیزه تولیدکننده را کم می کند
ابراهیم احمدی، رئیس انجمن قطعه سازان استان اصفهان نیز درباره قطعی برق و مشکلاتی که تولید در این بخش با آن مواجه است به صمت گفت: قطعی برق، انگیزه تولیدکننده را کم می کند. هر روزی حتی اگر برای ساعتی، برق قطع شود؛ یعنی آن روز برای تولید مرده است. از پیامدهای دیگر قطعی برق و گاز آسیب هایی است که تجهیزات بخش تولید وارد می شود. با قطع شدن برق به ماشین آلات به ویژه دستگاه های الکترونیک ضربه وارد می شود، در ادامه تولید به تاخیر می افتد و در کنار زیانی که به تولیدکننده وارد می شود، چون برنامه ریزی تولیدکننده بهم می خورد و نمی تواند طبق تعهدی که داده، محصولات را به دست سفارش دهنده برساند، باعث نارضایتی مشتری هم خواهد شد؛ یعنی فقط یک قطعی ساده برق نیست و پیامدهای زیاد و بسیار سنگینی برای تولید دارد.
احمدی در پاسخ به این پرسش که راهکار کوتاه مدت دولت برای کمک به بخش تولید در زمان قطعی برق چیست که حداقل صدمه به تولید کم شود، اظهار کرد: مهم ترین اقدامی که دولت می تواند انجام دهد این است که با قیمت واقعی برق را از تامین کنندگان خریداری کند. در حال حاضر، حدود ۲ تا ۴ هزار مگاوات کسری برق داریم که می توان بخشی از آن را در طول سال از طریق نیروگاه های خورشیدی تامین کرد که شدنی است. دولت همچنین می تواند موارد تشویقی تعریف کند تا تولیدکنندگان ترغیب شوند از تجهیزات کم مصرف تر و مثلا اینورترهای خاص یا ژنراتورهای گازی استفاده کنند یا اینکه براساس نوع فعالیتی که دارند و اگر برایشان ممکن است فعالیت شان را بیشتر به ساعت غیر پیک مصرف برق منتقل کنند. وی افزود: فقط موضوع افزایش تولید برق نیست، مهم تر از تولید برق، نحوه درست مصرف برق و صرفه جویی در مصرف برق است. دولت سال گذشته مشوق های خاصی برای صرفه جویی در مصرف ارائه کرد که امسال هم می تواند آنها را بیشتر کنند تا مردم در ساعت های خاصی که اوج بار مصرف برق است، صرفه جویی و به نوعی مصرف برق خود را مدیریت کنند.
این صنعتگر در پاسخ به این پرسش که به عنوان تولیدکننده چه اقداماتی در راستای کاهش مشکلات ناشی از قطعی برق انجام داده اید، گفت: برخی از موتورهایی که داشتیم را تا جایی که توان مالی داشتیم اینورتردار کردیم که این اقدام میزان مصرف برق را مقداری کاهش می دهد.
احمدی در این باره که تولیدکنندگان در این شرایط چه انتظاری از دولت دارند، اظهار کرد: وزارت نیرو در سال گذشته اعلام کرد ۲۰ هزار مگاوات برق مصرفی کشور یعنی حدود یک چهارم آن برای سرمایش و خنک کردن ساختمان ها بوده است. از آنجا که بیشتر تجهیزات سرمایشی در کشور کولرهای گازی عموما قدیمی و پرمصرف هستند، اگر شرایطی فراهم شود که استفاده از تجهیزات سرمایشی و گرمایشی به روز و با میزان مصرف برق کمتری باشد درست است که صرفه جویی جزئی است، اما باز هم می تواند تاثیرگذار باشد. به عنوان نمونه، کولرهای جدید اینورتر دارد که مصرف برق آنها به میزان قابل توجهی کمتر است. این گونه صرفه جویی ها شاید کم اهمیت به نظر برسند، اما واقعیت این است که اگر در سطح کل کشور اجرایی شوند، می توانند تاثیرات خوبی داشته باشند.
این صنعتگر در پایان با اشاره به اینکه باز هم قطعی برق خواهیم داشت، ادامه داد: امسال تابستان باتوجه به افزایش تعداد کارخانه ها و مصرف کنندگان جدید به طبع مصرف برق بالاتر خواهد رفت و چون اقدام زیرساختی در زمینه تامین برق انجام نداده ایم، کسری برق ما بیشتر خواهد بود و احتمال قطعی برق صنایع وجود دارد.
سخن پایانی
علت خاموشی های یکی دو سال گذشته به عدم ساخت نیروگاه در دولت قبل و افزایش نیافتن ظرفیت تولید برق مربوط می شود؛ افزایش ظرفیت تولید برق یکی از تکالیف قانونی برنامه ششم بود که دولت و وزارت نیروی سابق کم کاری کردند و آن را به انجام نرساندند. این موضوع بر تمام بخش ها، به ویژه تولید اثر گذاشته، چراکه به اجبار برق واحدهای تولیدی قطع شده و تولیدکنندگان مجبور هستند خطوط تولید خود را خاموش کنند. اینکه بخش تولید انتظار داشته باشد با راهکارهای کوتاه مدت حمایت شود تا در این قطعی ها کمتر آسیب ببیند، آن هم در شرایطی که نتیجه کم کاری مسئولان پیشین چنین وضعیتی را نه تنها برای آنها، بلکه برای کل کشور و اقتصاد ما رقم زده، درخواست زیادی نیست. انتظار از دولت این است که نخست با راهکارهای کوتاه مدت و در ادامه در یک برنامه منسجم بلندمدت برای همیشه این مشکلات را از پیش پای تولید و تولیدکننده بردارد. امید است با اجرای برنامه های گوناگون و مدیریت مصرف برق در تمامی بخش ها، بخش تولید و صنعت با کمترین مشکل و محدودیت ماه های گرم سال را پشت سر بگذارد.
