تولیدانحصاری مانع ثبات
علی‌محمد ابویی مهریزی-فعال صنعت فولاد
در طول ماه ها و هفته های اخیر شاهد روند رو به رشد بهای محصولات فولادی در بورس کالا بوده ایم و این شتاب قیمتی در برخی از محصولات همچون ورق گرم به مراتب شدیدتر است. کافی است نگاهی به معاملات ورق گرم فولادی در چند ماه اخیر بیندازید. اکثر روزها رقابت گسترده ای برای خرید این محصول شکل می گیرد که در نهایت به رشد قابل توجه بهای آن منتهی می شود؛ بنابراین باوجود اینکه ادعا می شود دلار نیمایی مرجع قیمت گذاری در بورس کالا و در فرآیند تعیین قیمت پایه محصولات است، چنانچه بهای نهایی فروش محصول را موردبررسی قرار دهیم، متوجه می شویم ورق فولادی در نهایت با بهای دلاری به مراتب بالاتر به فروش می رسد.
دلایل متعددی را می توان برای رشد روزافزون بهای ورق فولادی در رینگ معاملاتی بورس کالا نام برد. عرضه و تقاضا راهکار اصلی برای قیمت گذاری این محصول از طریق بورس است؛ بنابراین تولید انحصاری ورق فولادی در کشور که از نیاز داخلی به آن نیز بیشتر برآورد می شود، مانع تنظیم بازار آن می شود. در واقع همواره تقاضا برای خرید ورق از میزان عرضه آن پیشی می گیرد؛ هرچند در مواردی این کمبود شدت می گیرد و بر بار مشکلات بازار می افزاید. در چنین بستری صنایع پایین دستی امکان تولید با شرایط رقابتی را از دست خواهند داد و متضرر می شوند.
در ماه های گذشته مقرر شد تولیدکننده اصلی و عمده ورق فولادی اقدام به واردات این محصول کند تا بخشی از کمبودهای بازار مرتفع شود، اما این خواسته برای مدت زمان کوتاهی اجرایی شد و در همان مدت کوتاه، آرامش و تعادل به بازار ورق بازگشت، اما با توجه به محدودیت ها و دشواری هایی که در مسیر واردات به کشور وجود دارد، این روند برای مدت زمان طولانی دوام نیافت. در حال حاضر با توقف واردات ورق گرم فولادی به کشور، عملا تنها تولیدکنندگان داخلی مرجع اصلی تامین بازار هستند و محدودیت های ناشی از تحریم و نوسانات ارزی نیز مانع تنظیم بازار با کمک واردات می شود.توجه به این نکته ضروری به نظر می رسد که ورق گرم فولادی یکی از مواد اولیه مهم مورداستفاده در صنایع نهایی است. این محصول در ساخت و تولید محصولاتی کاربرد دارد که با زندگی مردم سروکار دارند. ازجمله این صنایع می توان به صنعت خودروسازی، لوازم خانگی، کنسروسازی و ... اشاره کرد؛ بنابراین رشد قیمت ورق فولادی به منزله افزایش بهای تمام شده بسیاری از محصولاتی است که در زندگی و معیشت مردم نیز کاربرد دارند.البته جدا از تمام چالش های یادشده نباید از ذکر این نکته غافل بود که صنعت فولاد در ایران با تکیه بر توان و ظرفیت های داخلی بنیان گذاشته شده و توسعه یافته و تولیدکنندگان بزرگ فولاد و محصولات فولادی نیز از امکانات و مزیت های داخلی برای تولید بهره می گیرند، درنتیجه وابسته کردن قیمت این محصولات داخلی به بهای ارز اشتباه است. هرچند کاهش قیمت در بازار جهانی هیچ تاثیری بر بازار داخلی ندارد.متاسفانه باید پذیرفت منافع ملی در کشور ما در اولویت قرار ندارد. حتی صنایع وابسته به دولت نیز تنها به دنبال کسب سود حداکثری برای خود هستند و امتیازات ناشی از حمایت دولت را عملا نادیده می گیرند. در ۲ ماه گذشته هزینه کدام یک از عوامل موثر بر تولید اعم از قیمت انرژی، هزینه نیروی انسانی و... افزایش یافته که بهای محصولات نهایی صنایع فولادی کشور در مسیر صعود قرار گرفته است؟متاسفانه باید پذیرفت دولت علاقه ای به تنظیم بازار فولاد و محصولات فولادی ندارد. البته خود دولت در سود صنایع بزرگ شریک است و سودآوری خود را اولویت اصلی می داند؛ در نتیجه تداوم این مشکلات جای تعجب ندارد.
