تابستان سرد صنایع در راه است
هرساله با گرم شدن هوا و افزایش خاموشی‌ها، قطعی برق و با سرد شدن هوا، کاهش گاز مصرفی صنایع کلیدی کشور به‌عنوان نخستین راهکار مدنظر قرار گرفته و این روند سیکلی هر ساله تکرار می‌شود.
هرساله با گرم شدن هوا و افزایش خاموشی ها، قطعی برق و با سرد شدن هوا، کاهش گاز مصرفی صنایع کلیدی کشور به عنوان نخستین راهکار مدنظر قرار گرفته و این روند سیکلی هر ساله تکرار می شود. غافل از اینکه در میان همه واحدهایی که با قطعی برق و گاز مواجه می شوند، صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی که اتفاقا جزو صادرات محورترین صنایع کشور به حساب می آیند، به شدت از این موضوع متضرر شده و زیان ناشی از آن نه تنها سهامداران خرد و بازار سرمایه را متاثر می کند، بلکه درآمدهای بودجه شده صندوق های بازنشستگی که سهامداران اصلی شرکت های فولادی و سیمانی کشور بوده و دارایی های بین النسلی بازنشستگان را در تملک و مدیریت دارند نیز، از این موضوع عدم النفع سنگینی را متحمل می شوند. در نگاه کلان تر نیز این امر اثرات نامطلوب بر تنظیم بازار داخلی محصولات فولادی داشته است، چرا که با کاهش تولید، شاهد افزایش قیمت های فولاد در بازار بوده ایم، به گونه ای که حتی بر روند نرخ مسکن، خودرو و لوازم خانگی نیز تاثیرگذار بوده است؛ موضوعی که کشف نرخ این محصول در بورس کالا را نیز برهم زده، از سوی دیگر این امر سبب اخلال در روند صادرات و ارزآوری نیز می شود. اما بیان این نکته ضروری است که محدودیت های ناشی از قطع شدن برق و گاز برای واحدهای فولادسازی، با پیامدهای منفی همراه است که یکی از این پیامدها کاهش میزان تولید و محقق نشدن اهداف این شرکت ها است، در حالی که فولادسازان کشور که به تعطیلی اجباری و محدودیت های مصرف برق و گاز مکلف می شوند، از هیچ حمایتی برای جبران هزینه های مالی، بیمه ای و کارگری برخوردار نمی شوند. در همین راستا با برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به گفت وگو نشستیم و نظرشان را درباره موضوع یادشده جویا شدیم.
لزوم احداث نیروگاه برای جبران کسری برق
سیدجواد حسینی کیا در گفت وگو با صمت درباره ضرورت توجه به موضوع تامین برق واحدهای تولیدی و صنعتی در آستانه فصل تابستان، گفت: باتوجه به اینکه رهبر معظم انقلاب امسال را به نام «مهار تورم و رشد تولید» نام گذاری کردند، دولت باید برای رونق و رشد تولید از خود شروع و با اقدامات اساسی و ایجاد زیرساخت های مناسب بستر تحقق این مهم را فراهم و برای تحقق رشد تولید، وزارت نیرو باید از قطع برق واحدهای تولیدی صرفنظر کرده و کسری خود را با احداث نیروگاه جبران کند. وی اضافه کرد: چندی پیش، رئیس جمهوری در جلسه مشترک مجلس و دولت اعلام کرد که حدود ۷ هزار و ۷۰۰ مگاوات برق تا پیش از تابستان وارد مدار سراسری می شود تا بخشی از ناترازی موجود در این زمینه برطرف شود.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: در صورتی که اکنون برنامه های لازم برای تامین برق موردنیاز واحدهای تولیدی در فصل گرما پیش بینی و اجرایی نشود، قطعی برق واحدهای صنعتی موجب نابسامانی بازار سیمان و فولاد خواهد شد. حسینی کیا ادامه داد: از طرف دیگر به دلیل مشکلاتی که در تولید و مصرف گاز در زمستان وجود دارد، هر سال برخی صنایع با قطع گاز هم مواجه می شوند و این یعنی در تابستان قطع برق و در زمستان قطع گاز می تواند چالش تولید را در صنایع بیشتر کند. از طرفی، دولت و مجلس با هدف جبران منابع بودجه ای و حرکت به سمت توسعه صنایع پایین دستی، سیاست افزایش نرخ خوراک و سوخت صنایع پتروشیمی را نیز اعمال کرد که زیان ناشی از این افزایش قیمت ها و همچنین قطعی برق ضربه ای جدی به این شرکت ها و به تبع آن بر پیکر نیمه جان صندوق های بازنشستگی وارد خواهد کرد. وی ادامه داد: برخی برآوردها نشان می دهد بحران آب هم چالش دیگری است که ممکن است در صورت به نتیجه نرسیدن طرح های انتقال آب، فعالیت صنایع را با چالش جدی مواجه کند. بنابراین می توان بیان کرد که سیاست خاموشی در صنایع بزرگ، شاید آسان ترین و راحت ترین راه برای مدیریت بحران برق و گاز در شرایط اضطرار باشد؛ اما در این حال پرهزینه ترین راه نیز هست، چرا که این اقدام آسیب های سنگینی به اقتصاد کشور می زند و نرخ محصولات مهمی همچون میلگرد، ورق، آهن، سیمان و… را افزایش می دهد و در نتیجه آن، افزایش تورم را به دنبال خواهد داشت.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: سود حاصل از تولید کالاهای پایه ای بسیار است و این سود نصیب عده ای محدود می شود؛ برای رفع این موضوع یا هزینه انرژی، دستمزد کارگران و مواد اولیه تولیدکنندگان کالاهای پایه ای به صورت جهانی محاسبه یا نحوه محاسبه نرخ کالاهای پایه ای اصلاح شود. حسینی کیا درباره نرخ کالاهای پایه ای گفت: در حال حاضر باوجود اینکه مواد اولیه موردنیاز تولید کالاهای پایه ای از داخل تامین می شود و با نرخ ریال به دست تولیدکنندگان می رسد، اما محصول نهایی این زنجیره براساس دلار و قیمت های جهانی قیمت گذاری می شود. این رویه موجب شده صنایع پایین دست مانند خودروسازان یا تولیدکنندگان لوازم خانگی با مشکلات بسیار روبه رو شوند. نماینده مردم سنقر در مجلس شورای اسلامی در تشریح مشکلات مذکور، افزود: در حال حاضر خودروسازان مواد اولیه موردنیاز خود مانند ورق فولاد، پتروشیمی و... را از بورس با نرخ های متفاوت خریداری می کنند که برای رفع این مشکل باید شرایطی فراهم شود که تولیدکنندگان پایین دست بتوانند نیاز خود را به صورت سالانه و با نرخ های ثابتی که توسط دولت تعیین می شود، تامین کنند. وی اضافه کرد: سود حاصل از تولید کالاهای پایه ای بسیار است و این سود نصیب عده ای محدود می شود؛ برای رفع این موضوع یا هزینه انرژی، دستمزد کارگران و مواد اولیه تولیدکنندگان کالاهای پایه ای باید به صورت جهانی محاسبه یا نحوه محاسبه نرخ کالاهای پایه ای اصلاح شود. این نماینده مردم در مجلس یازدهم با بیان اینکه دولت باید برای ساماندهی این حوزه تصمیم گیری کند، تصریح کرد: چرا تولیدکنندگان کالاهای پایه ای که محصولات خود را دلاری به فروش می رسانند، حقوق مالکانه را با نرخ ریال پرداخت می کنند.
قطعی برق، سبب گرانی فولاد و سیمان می شود
حجت اله فیروزی درباره ضرورت توجه به موضوع تامین برق واحدهای تولیدی و صنعتی در آستانه فصل گرم، گفت: طی چند سال گذشته موضوع رشد و رونق تولید و رفع موانع پیش روی آن به عنوان شعار سال انتخاب می شود، باید به این نکته توجه کرد که تحقق این مهم تنها با برگزاری جلسه و صحبت ممکن نیست و باید همه تلاش کنند.نماینده مردم فسا در مجلس شورای اسلامی افزود: تولید با سرمایه گذاری، ایجاد زیرساخت ها و برنامه ریزی های درست محقق می شود. این در حالی است که در برخی نقاط کشور زیرساخت های موردنیاز تولید یعنی تامین انرژی اعم از آب، برق و گاز، فراهم نیست.
وی بااشاره به مشکل واحدهای تولیدی در تامین برق و گاز موردنیاز، اضافه کرد: از آنجا که دولت به دنبال پاسخگویی به نیاز مردم در مصارف خانگی است، معمولا برق و گاز واحدهای تولیدی را در فصل گرما و سرما قطع می کنند که این اقدام مانع تولید است؛ دولت باید به عنوان متولی تامین زیرساخت های تولید، این نیاز را سریع تامین کند. این نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: دولت باید با برنامه منسجم تر در مناطقی که منابع مالی کافی دارد، رأسا اقدام به ایجاد زیرساخت های برق و گاز کند و در مناطقی که منابع ندارد، با مشارکت واحدهای تولیدی و صنعتی نیاز واحدهای تولیدی به انرژی را تامین کند، البته برای تحقق این مهم باید برای بخش خصوصی انگیزه هایی مانند معافیت مالیاتی، ارائه تخفیف در هزینه برق و... ایجاد کرد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: دولت برای مدیریت مصرف برق، هر ساله در فصل تابستان برق صنایع را قطع می کند که تجربه نشان داده این اقدام در نهایت موجب افزایش نرخ سیمان و فولاد می شود، بنابراین باید برای آن فکری اساسی شود.
رشد صنعت فولاد به دلیل تامین پایدار برق
در ادامه، اقبال شاکری، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در بیان نکات مثبت عملکرد دولت در حوزه برق به صمت گفت: اساس اینکه برنامه ای برای مدیریت مصرف برق به طوردقیق وجود دارد و زمینه کاهش مشکلات مشترکان صنعتی را ایجاد می کند، یکی از نکات مثبت برنامه های وزارت نیرو در حوزه برق است. ایجاد فشار روی دستگاه های دولتی برای صرفه جویی و کاهش مصرف برق اتفاق بزرگی بود که می تواند زمینه کاهش مصرف برق را فراهم آورد.
وی در بیان پژوهش های انجام شده با محوریت مدیریت مصرف برق گفت: زمینه صرفه جویی تا ۳۰ درصد براساس مطالعات با دست فرمان فعلی دولت وجود دارد. شاکری بااشاره به اینکه تاکنون بازخورد منفی از برنامه مدیریت مصرف صنایع وزارت نیرو نداشته است، گفت: مشاوران بنده در این حوزه فعال هستند و عملکرد دولت در حوزه مدیریت مصرف اختلاف قابل توجهی با سال گذشته دارد. تفاهم با صنایع در کنار ایجاد شرایطی برای جبران ناترازی در فصل گرم ماه های بعدی از جمله اقدامات دولت بوده است. شاکری در پایان، در بیان تامین برق ۸۵ روز ابتدایی سال برای فولادی ها گفت: فولاد ایران براساس اطلاعات بین المللی، رشد اول دنیا را در این بازه زمانی به خود اختصاص داده که نشان دهنده تامین پایدار برق در این مدت است.
بار محدودیت برق روی دوش فولاد نباشد
همچنین، محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی بااشاره به ضرورت برنامه ریزی برای افزایش تولید برق و جلوگیری از قطعی برق در صنایع مادر نظیر فولاد و سیمان، بیان کرد: نبود فرهنگ سازی درست در مصرف انرژی اعم از گاز و برق باعث شده که به محض کمبود، با خاموشی و قطعی به ویژه در صنایع مواجه می شویم که این موضوع به صورت مستقیم بر عملکرد صنایع تاثیرگذار است.
وی با یادآوری قطعی گاز در زمستان سال گذشته گفت: در زمستان گذشته با افزایش مصرف گاز در کشور، بلافاصله گاز صنایع قطع شد و آنها را با مشکلاتی مواجه کرد و باعث بروز خسارت هایی شد.این عضو مجمع نمایندگان اصفهان با بیان اینکه قطع کردن انرژی به صنایع ضربه می زند و خسارت بزرگی به کشور وارد می کند، افزود: باید در موضوع مصرف انرژی به سمت «درست مصرف کردن» حرکت کنیم تا منابع هدر نرود. اکنون با در پیش بودن فصل گرما لازم است تجهیزات خانگی، برچسب مصرف انرژی داشته باشند که هم در مصرف انرژی صرفه جویی شود و هم از خاموشی به ویژه در صنایع جلوگیری شود.
نقدعلی بیان اینکه قطعی برق صنایع به ضرر کشور است، گفت: تا جایی که ضرورت اقتضا نمی کند و به تعبیری کارد به استخوان نرسیده، نباید برق و انرژی صنایع را قطع کرد؛ البته که بسیاری از صنایع برای تولید برق نیروگاه خورشیدی احداث کردند،اما باز هم مراقب صنایع باشیم که ضربه به آنها، باعث ضربه وارد شدن به یکی از پایه های اقتصاد کشور می شود و در نهایت، حیات مردم موردتهدید قرار می گیرد.
وی درباره محدودیت برق صنایع فولادی اظهار کرد: براساس پیگیری هایی که از وزارت صمت داشتیم، مسئولان وزارتخانه اعلام کردند که هنوز توافقی بین وزارت صمت و نیرو درخصوص نحوه اعمال محدودیت برق صنایع انجام نگرفته و همچنان جلسات کارشناسی و مدیریتی در زمینه میزان و چگونگی اعمال محدودیت ها در حال برگزاری است، بنابراین بخشنامه مذکور کان لم یکن تلقی می شود.
نقدعلی ادامه داد: امسال مثل سال گذشته وزارت صمت و نیرو در حال توافق هستند که فقط بار محدودیت برق روی دوش فولاد نباشد و باقی صنایع همچون مس، سرب، روی، کاشی، سرامیک، شیشه و… سهمی از محدودیت ها را متقبل شوند تا صنعت کشور در مجموع مدیریتی در محدودیت ها داشته باشد.نماینده مردم خمینی شهر در ادامه با بیان اینکه تولید و عرضه برق نسبت به نیاز کشور کم است، گفت: باتوجه به مصوبات دولت برای جلوگیری از اعمال محدودیت در برق خانوارها، صنایع باید متحمل این قطعی ها شوند که در رأس آنها صنعت فولاد است. این مسئله اجحاف در حق صنعت فولاد است، زیرا در فصول سرد گاز و در فصول گرم برق قطع می شود و این در حالی است که صنعت فولاد فقط ۷ درصد از برق کشور را مصرف می کند، اما به دلیل اینکه نمی توانند محدودیت ها را به سایر صنایع سوق بدهند، سیمان و فولاد بیشتر متحمل این محدودیت ها می شوند. به علت محدودیت های انرژی در سال ۱۴۰۱ حدود ۳ میلیارد دلار خسارت مربوط به عدم النفع تولید داشتیم.
سخن پایانی
شاید بتوان صنعت فولاد را مهم ترین صنعتی دانست که با قطعی برق و محدودیت مصرف گاز دچار زیان های جدی می شود. این صنعت پس از صنعت پتروشیمی، دومین صنعتی است که بخش مهمی از ارزش بازار کشور را دربرمی گیرد. جالب اینجا است که عموما به گونه ای رفتار شده که شرکت هایی که صاحب نیروگاه هستند نیز، مجاز نیستند با برق تولیدی خود کار کنند و دولت آنها را وادار کرده است که برق تولیدی را وارد شبکه سراسری برق کنند. همچنین، قطع برق و گاز به توقف فعالیت واحدهای احیای مستقیم، ذوب، ریخته گری، نورد، ذوب القایی و قوس الکتریکی و کنسانتره سازی نیز منجر خواهد شد و در عمل شرکت های فولادسازی در دوره قطعی برق و گاز به طورکامل تعطیل خواهند بود.
