ضرورت توجه به زیرساخت‌های شهری
وحید نوروزی-کارشناس حمل‌ونقل
توجه به زیرساخت های شهری، توسعه کلانشهرها در بخش های گوناگون را به همراه دارد و بدون فراهم آوری زیرساخت های مناسب و کارآمد، هیچ یک از انواع توسعه شهری امکان پذیر نخواهد بود.توسعه حمل ونقل عمومی به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های زیرساختی، تاثیر بسیار زیادی در توسعه اقتصادی و پایدار شهری دارد. به علاوه اینکه امروزه در آلودگی شهرهای بزرگ، خودروها نقش زیادی دارند؛ بنابراین ضروری است مدیران شهری برای کاهش آلودگی هوا و ترافیک خودروهای تک سرنشین در خیابان های شهر به دنبال یک راه حل منطقی باشند.در این بخش توسعه حمل ونقل عمومی و توجه ویژه به این مقوله مهم برای دستیابی به توسعه و مدیریت بهتر شهرها، باعث شده همواره پیشرفت و نحوه اداره سیستم حمل ونقل شهری، یکی از دغدغه های اساسی مدیران کلانشهرها باشد. پس با توجه به شرایط ذکرشده، دولت باید توجه ویژه ای به حمل ونقل عمومی داشته باشد، اما در کلانشهر تهران، ناوگان فرسوده معضل ترافیک را رقم زده تا آنجا که در حال حاضر فرسودگی حمل ونقل شهر تهران موجبات نارضایتی شهروندان و عدم تمایل آنها برای استفاده از ظرفیت حمل ونقل عمومی را فراهم آورده و منجر به گسترش ترافیک شده است.یکی از مهم ترین راهکارها برای رهایی از ناوگان فرسوده حمل ونقل عمومی شهر تهران، بازسازی اتوبوس های فرسوده است که به عنوان مثال با هزینه بسیار کمتر از خرید یک دستگاه اتوبوس نو، قابلیت اجرا دارد.فروپاشی ساختار حمل ونقل تهران به دلیل فرسودگی شدید ناوگان بسیار محتمل و بهانه تراشی دولت ها برای کمک به توسعه حمل ونقل بسیار آشکار است.آنچه به وضوح مشخص است این است که چه این دولت و چه دولت های قبل، هیچ گاه توسعه حمل ونقل عمومی را اولویت اصلی خود قرار نداده اند.مجلس شورای اسلامی در حوزه حمل ونقل عمومی مصوبات خوبی داشته، اما قوانین مصوب به دلایل و بهانه های گوناگون اجرا نشده اند؛ در حالی که قوانین خوبی همچون قانون حمایت از سامانه های حمل ونقل ریلی شهری و حومه مصوب ۸۵ ، قانون توسعه حمل ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب ۸۶ ، قانون استفاده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی برای حمل ونقل ریلی و عمومی شهری مصوب ۸۸ ، قانون هدفمند کردن یارانه ها مصوب ۸۸ ، قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب ۸۹ و قانون هوای پاک مصوب سال ۹۶ داریم که یا اصلا اجرا نشده یا ناقص اجرا شده اند.
در این بین، دولت ها همیشه در برابر اصرار مدیریت شهری بر ایفای تعهدشان برای خرید ناوگان حمل ونقل عمومی بهانه تراشی می کنند و حتی در دوره ای، ۱۰۰ درصد بهای اتوبوس های بی. آر.تی شهر تهران از محل عوارض شهر تهران و از بودجه شهرداری تهران پرداخت شد.به هر حال این روزها نه تنها در بحث توسعه، بلکه حتی در موضوع نگهداشت نیز با مشکلات زیادی در اتوبوسرانی و مترو مواجهیم. وضعیت به قدری نگران کننده است که باید نگاه ویژه ای به حمل ونقل عمومی تهران داشته باشیم.در بودجه های سالانه نیز آن طور که باید به حمل ونقل عمومی توجه نمی شود. البته باید این نکته را نیز در نظر داشت که به هر میزان منابع دولتی محقق شود، رافع مسئولیت شهرداری نیست و این سازمان باید با همت بلند، گام های اساسی برای بهبود وضعیت حمل ونقل عمومی بردارد. برای رفع ریشه ای این مشکل، تمرکز مدیریت شهری باید بر تقویت حمل ونقل عمومی باشد و در همه سطوح حمل ونقل عمومی شامل مترو، اتوبوس و تاکسی این تقویت پیگیری شود.به علاوه اینکه باید بتوانیم در حوزه بازسازی و نوسازی مترو، اتوبوس و تاکسی برنامه داشته باشیم تا با بهره گیری از این ظرفیت ها، سقف ارایه خدمات را ارتقا داده و به جبران کاستی های موجود پردازیم.
