درباره وضعیت اشتغال در بخش تولید کشور در سال جاری واقعیت این است که مطابق پیش ‌ بینی ‌ هایی که در این زمینه مطرح می ‌ شد، به اهداف ‌ مان در این بخش نرسیده ‌ ایم. اعداد نجومی که برای بخش اشتغال در ابتدای هر سال به ‌ عنوان هدف تعریف می ‌ شوند، واقعی نیستند. وقتی پیش ‌ بینی این است که یک میلیون شغل ایجاد شود؛ یعنی باید شرایط برای تحقق این هدف را در نظر بگیریم و زمینه مناسبی را فراهم کنیم تا هدف موردنظر ما محقق شود. درست این است که اعداد و ارقام مدنظر در برنامه ‌ ریزی ‌ ها بالاتر از هدف باشد، چون شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ما نشان داده آنچه برنامه ‌ ریزی می ‌ کنیم تا طی سال به آن برسیم، در ایده ‌ آل ‌ ترین شرایط بیش از ۲۰ تا ۳۰ درصد محقق نمی ‌ شود. یعنی اگر هدف ایجاد یک میلیون شغل است، برای تحقق قطعی آن باید به ‌ عنوان نمونه برای ایجاد یک میلیون و ۲۰۰ هزار شغل برنامه ‌ ریزی کنیم. در سال جاری مشکلات تولیدکنندگان به ‌ طور قابل ‌ توجهی افزایش یافت. از یک سو برای اشتغال پیش ‌ بینی شده شرایط فراهم نشد و در مقابل وضعیت به ‌ گونه ‌ ای رقم خورد که در حال حاضر ریزش نیرو داریم؛ کارخانجات تا جایی که بتوانند قراردادها را تمدید نمی ‌ کنند و نیروی جدید نمی ‌ گیرند. در حال حاضر به آمار واقعی اشتغال دسترسی نداریم، اما شاید با این شرایط منفی هم باشد. البته خوشبینانه به این موضوع نگاه می ‌ کنیم و می ‌ گویم به هدف نرسیده ‌ ایم. در کل شرایط اشتغال در کشور ما بسیار نامطلوب است. دانشجو در دانشگاه مهارتی نمی ‌ آموزد و در این بخش هم دچار بلاتکلیفی هستیم. تحصیل در دانشگاه در مسیر درست آن نیست و گاه ورود به دانشگاه بدون توجه به رشته و علاقه ‌ مندی به آن و آینده شغلی، برای وقت ‌ گذرانی و... است. باتوجه به شرایط اقتصادی که داریم، احتمالا با ریزش نیرو مواجه هستیم؛ یعنی در سال جاری نه ‌ تنها اشتغال ایجاد نکرده ‌ ایم، افزایش بیکاری هم داشته ‌ ایم. اگر دولت قصد دارد اشتغال ایجاد کند که البته بودجه نشانی از این خواست دولت ندارد، باید به تولید توجه و مشکلات تولید، تولیدکننده و تامین مواد اولیه را برطرف کند. وقتی تولیدکننده بداند می ‌ تواند تولید کند و فروش داشته باشد، به ‌ دنبال ایجاد اشتغال خواهد رفت، خط جدید راه ‌ اندازی می ‌ کند، نیروی جدید استخدام و سرمایه ‌ گذاری جدید می ‌ کند، اما با توجه به وضعیت اقتصادی که داریم، در حال حاضر هیچ تمایلی برای سرمایه ‌ گذاری جدید وجود ندارد تا نیاز اشتغال ما را تامین کند. اعداد و ارقام غیرواقعی گاهی برای ایجاد جو روانی مثبت در جامعه منتشر می ‌ شود، اما فاصله آن با آنچه واقعا امکان تحقق دارد، بسیار زیاد است. بسیاری از واحدهای ما با ظرفیتی کمتر از ظرفیت اسمی فعالیت می ‌ کنند و تا زمانی که یک واحد به ظرفیت کامل نرسد، ظرفیت پیش ‌ بینی ‌ شده برای اشتغال در آن واحد نیز محقق نمی ‌ شود. افزایش لحظه ‌ ای قیمت ‌ ها باعث شده بازار در بلاتکلیفی باشد. صنعت در تمام بخش ‌ ها از لوازم خانگی گرفته تا قطعات خودرو و ساختمان ‌ سازی و... امروز در بلاتکلیفی مطلق قرار دارد. وقتی تولیدکننده نمی ‌ داند فردا باید چه کاری انجام دهد، امروز دست به هیچ کاری نمی ‌ زند. وقتی تولید در شرایط نامطلوب است، مشکلاتی که مانع اشتغالزایی هستند، برطرف نمی ‌ شوند. به ‌ نظر من، وضعیت اشتغال در پایان سال ۱۴۰۱ منفی خواهد بود و برای ۱۴۰۲ هم چشم ‌ انداز روشنی را پیش ‌ بینی نمی ‌ کنم. با شرایط موجود و بلاتکلیفی و تغییر نرخ ارز و تغییر ساعتی قیمت مواد اولیه که منجر به بی ‌ ثباتی شده، سرمایه ‌ گذار اقدام به سرمایه ‌ گذاری، افزایش تولید یا ایجاد خط تولید جدید نمی ‌ کند؛ یعنی واحدهای تولیدی نه ‌ تنها افزایش ظرفیت نمی ‌ دهند، بلکه بسیاری از کارخانجات ظرفیت ‌ شان را پایین هم می ‌ آورند تا بتوانند ادامه حیات دهند. در حال حاضر در بخش صنعت به ‌ علت بلاتکلیفی و اینکه چشم ‌ انداز برای تولیدکننده مشخص نیست، نرخ مواد اولیه و هزینه ‌ ها ثبات ندارد و بازار خرید تولیدات تقریبا به حالت رکود نزدیک می ‌ شود، تعدیل نیرو داریم.

مصرف ‌ کنندگان به ‌ دلیل شرایط اقتصادی خاصی که در آن قرار دارند در هزینه ‌ کرد برای خرید یک محصول حساسیت زیادی دارند، اولویت ‌ بندی می ‌ کنند و اغلب کالاهای اساسی در اولویت خرید آنهاست. اگر هم در این میان، بازار خودرو داغ مانده، به ‌ دلیل دلالی موجود در آن است. خرید خودرو برای استفاده شخصی انجام نمی ‌ شود و گاه سود دلالی در این بازار انگیزه خرید است. البته این روند هم در جایی متوقف می ‌ شود. آنچه مشخص است در کشور در سطح کلان برنامه ‌ ریزی مناسبی نداریم، تولید بلاتکلیف است و آینده روشنی ندارد؛ در نتیجه اشتغالزایی مناسبی هم نخواهیم داشت. بیشتر واحدهای صنعتی کاهش ظرفیت تولید داشته ‌ اند و تلاش می ‌ کنند خودشان را در خواب زمستانی نگه دارند تا زنده بمانند.