در طول دهه‌های گذشته، سرمایه قابل‌توجهی جذب صنعت فولاد شده و این زنجیره توسعه‌ یافته است. زنجیره فولاد ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. نبود توازن در حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد کشور، بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌های اکتشافی در دهه‌های اخیر و عقب‌ماندگی در این حوزه، کمبود مواد اولیه تولید در حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد، توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل، تحریم و محدودیت در تعاملات میان ایران و دنیا، عقب‌ماندگی تجهیزات و زیرساخت‌های تولید فولاد، نبود سامانه آماری و اطلاعاتی دقیق در حوزه تولید و تجارت، چالش‌های کلان حاکم بر اقتصاد ایران و.... مهم‌ترین مواردی هستند که دورنمای این صنعت را تیره‌وتار می‌کنند.بخش فولاد در اقتصاد ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت در ادوار مختلف است که جزو صنایع مادر محسوب می‌شود. براساس سند چشم‌انداز ۲۰ساله، صنعت فولاد به‌عنوان یکی از صنایع مادر به‌دلیل دارا بودن معادن انبوه و غنی سنگ‌آهن، همچنین ارزان بودن انرژی و فراوان بودن نیروی کار، از مزیت نسبی قابل‌توجهی برخوردار بوده است و یکی از بخش‌های مهم در اقتصاد ایران محسوب می‌شود. بر همین اساس نیز، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴، هدف‌گذاری شده است.

تولید پایدار فولاد به الزاماتی نیاز دارد که پیش‌تر هم به آنها اشاره شد. علاوه بر تمام موارد یادشده، حضور موفق محصولات فولادی در بازار جهانی، پیش‌شرطی اصولی برای توسعه صنعت فولادسازی کشور است و در نتیجه انتظار می‌رود ضمن رفع مشکلات و موانع موجود پیش‌روی صنایع و تولید محصولاتی باکیفیت بالا و نرخ تمام‌شده پایین و رقابت‌پذیر، صادرات توسعه یابد و گذرگاهی به‌سمت رشد تولید فراهم شود.صادرات یکی از حوزه‌های اثرگذار بر تولید ناخالص داخلی کشور است. اقتصاد ایران در طول دهه‌های گذشته به‌واسطه درآمدهای نفتی و نوسانات عمده آن نتوانسته، تولید و تجارت در حوزه غیرنفتی را بهبود کافی بخشد. این عقب‌ماندگی در حالی است که تولید و صادرات در برخی حوزه‌ها از جمله زنجیره فولاد، با مزیت همراه است. سال‌ها تحریم و اعمال محدودیت در فرآیند تولید و تجارت جهانی، یکی از تنگناهای پیش‌روی توسعه صادرات غیرنفتی است. برای شتاب بخشیدن به صادرات غیرنفتی، باید به ماهیت ساختار موجود و سپس ایجاد تحول ساختاری در حوزه صادرات توجه کرد.تکیه ‌بر صادرات غیرنفتی می‌تواند بخشی از نیاز کشور به ارز را تامین کند. بانظر به توسعه‌یافتگی صنعت فولاد و تولید قابل‌توجه این محصول در حلقه‌های مختلف این زنجیره، این صنعت از ظرفیت کافی برای ارتقای سهم صادرات غیرنفتی ایران برخوردار است.بااین‌وجود، موانع متعددی پیش‌روی صادرات غیرنفتی است که از جمله آنها می‌توان به موانع پیمان‌سپاری ارزی، نوسانات بالای نرخ ارز، نبود نظام ارزی مشخص، افزایش هزینه تولید، عدم‌بازاریابی مناسب و مستمر، ضعف دستگاه دیپلماسی اقتصادی و... اشاره کرد. تعیین راهبرد مناسب تجاری برای کشور و نحوه تعامل با اقتصاد جهانی از گام‌های مهم سیاست‌گذاری تجاری کشور است. وجود چنین راهبرد مناسبی، باعث می‌شود صادرکنندگان امکان برنامه‌ریزی برای بازاریابی محصولات خود و افزایش تولید و اشتغال را داشته باشند. یکی دیگر از مهم‌ترین مشکل صادرات غیرنفتی کشور این است که سیاست‌های تجاری کشور از یک‌روند باثبات در بلندمدت و در راستای تعامل بیشتر با کشورهای هدف تجاری، برخوردار نیست؛ اگرچه طی سال‌های اخیر، اقدامات متعددی انجام ‌شده است، اما آمار صادرات غیرنفتی کشور متناسب با ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی کشور نبوده و نیست. برای اینکه بتوان به‌طوربنیادی و بلندمدت تاثیرگذاری صادرات غیرنفتی را در حوزه تولید مشاهده کرد، باید بعد از اصلاحات ساختاری (اصلاح و تقویت قوانین و مقررات، فرآیندها و سامانه‌های تجارت خارجی)، بخش‌هایی از اقتصاد کشور را که مزیت دارد شناسایی و تولیدات با فناوری بالا را در آن بخش‌ها ساماندهی کرد. در این راستا، وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئولیت مهمی دارد.

دسترسی به تکنولوژی‌های نوین، مسیر تولید و صادرات را هموار می‌کند. استفاده از روش‌های مختلف از جمله فعال شدن دستگاه دیپلماسی کشور تا بتواند با کاهش مشکلات تحریمی، واردات فناوری موردنیاز برای جهش تولید را تسهیل کند و سطح رقابت‌پذیری کالاهای داخلی را در حد قابل‌قبولی در سطح استانداردهای رقابت‌پذیر بین‌المللی ارتقا دهد نیز، اقدام مناسبی برای بهبود شرایط است. انتظار می‌رود با تکیه‌ بر موارد یادشده، سهم صادرات فولاد ایران در بازار جهانی توسعه یابد و به‌همین‌منوال شاهد ارتقای تولید در این زنجیره باشیم.

در طول دهه‌های گذشته، سرمایه قابل‌توجهی جذب زنجیره فولاد شده و این صنعت توسعه‌ یافته است. چنانچه چالش‌های پیش‌روی فعالیت در این صنعت مرتفع شوند، امکان افزایش تولید در این زنجیره وجود خواهد داشت. مدیریت ناترازی انرژی یکی از مهم‌ترین الزامات پیش‌روی ارتقای تولید است. در ادامه نیز، می‌توان با تدوین راهکارهایی برای ارتقای صادرات، این رشد تولید را هموار و دائمی کرد.