سرمای سخت سال گذشته باعث شد شرکت ملی گاز در راستای مدیریت مصرف گام بردارد و مشوق‌هایی را در بازه زمانی ۱۶ آذر تا ۱۵ اسفند در نظر بگیرد. این طرح مقرر شد مشترکان خانگی که مصرف گاز آنها در ماه‌های سرد سال نسبت به دوره مشابه پارسال کمتر باشد، به ازای هر یک واحد درصد کاهش، مشمول تخفیف یا همان پاداش صرفه‌جویی معادل سه واحد درصد در گازبهای صورتحساب همان دوره خواهند شد که این تخفیف تا سقف ۴۵ درصد گازبها در صورتحساب آنها اعمال خواهد شد. این سیاست برای امسال هم ادامه خواهد داشت.

شرط ارائه گاز رایگان به بخش خانگی

به گفته مجید چگنی، مدیرعامل شرکت ملی گاز در جریان اجرای طرح ارائه مشوق به مشترکانی که در ماه‌های بسیار سرد سال، ا حداکثر ۷۰ درصد الگوی متعارف گاز مصرف (سقف پله ۳ جدول پلکانی) کنند، گازبهای آنها ۱۰۰ در صد رایگان خواهد بود. به گفته این مقام مسئول تعرفه مشترکانی با مصرف متعارف که در سه پله نخست قرار دارند، در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایشی نداشته و صورتحساب آنها مشابه سنوات گذشته است؛ فقط تعرفه مشترکان پرمصرف بخش خانگی، یعنی از پلکان ۴ به بعد افزایش یافته است، اکنون ۶۵ درصد حجم گاز مصرفی بخش خانگی در دوره سرد سال از سوی مشترکان پرمصرف (پلکان ۴ تا ۱۲) مصرف می‌شود و در عین حال، بیشترین مقدار یارانه پنهان انرژی را مشترکان پرمصرف دریافت می‌کنند. این در حالی است که بیش از ۶۴ درصد از مشترکان که در پلکان نخست تا سوم قرار دارند، تنها ۳۵ درصد حجم گاز مصرفی بخش خانگی در دوره سرد سال را مصرف می‌کنند که تعرفه آنها افزایشی نداشته است.

افزایش ۳۰ میلیون متر مکعبی مصرف گاز

مصرف گاز در مقایسه با سال گذشته در بخش‌های خانگی تجاری و صنایع غیر عمده افزایش ۳۰ میلیون متر مکعبی گاز وجود داشته است، به عبارتی مصرف گاز در بخش خانگی حدود ۹ میلیون متر مکعب نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است. البته ناترازی ۳۰۰ میلیون متر مکعبی گاز هم قابل اقماض نیست که محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهوری در بخشنامه‌ای خطاب به وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، نیروهای مسلح و استانداری‌ها، بر لزوم مصرف بهینه و ایمن گاز طبیعی تاکید کرد و به این منظور نکاتی را یادآور شد. حالا با گذشت یک سال به نظر می‌رسد طرح‌های تشویقی سال گذشته اثر بخش بوده به همین دلیل دوباره طرح تشویقی برای مشترکان در نظر گرفته شده چرا که مسلم رحمانی مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران چندی پیش گفت: طبق مصوبه امسال دولت درباره پاداش صرفه‌جویی، فرصت خوبی مهیا شده و اگر مشترکان در بازه زمانی ۱۶ آذر تا ۱۵ اسفندماه نسبت به دوره مشابه در سال پیش ۱۰ تا ۳۵ درصد کمتر مصرف کنند، از پاداش بیش از ۱۰ برابر نرخ متوسط ۳ پله نخست بهره‌مند می‌شوند.به گفته رحمانی مشترکان نه‌تنها هزینه‌ای پرداخت نخواهند کرد، بلکه مبلغی نیز به عنوان پاداش صرفه‌جویی دریافت می‌کنند و در قبض خود مشاهده خواهند کرد به عنوان مثال یک مشترک در تهران یعنی اگر یک بخاری که همواره روشن است را ۴ ساعت در روز خاموش کند بی‌شک شامل این پاداش می‌شود.این گزارش اضافه می‌کند معمولا در ایام سرد سال ممکن است مسئله افت فشار گاز ایجاد شود از آنجا که تهران سه اقلیم دارد. مشترکان در هر شهر با مراجعه به سامانه شرکت ملی گاز می‌توانند اقلیم محل سکونت خود را رصد کنند در صورتی که مشکلی برای آنها ایجاد شد می‌توانند با مراجعه به اداره گاز و یا سامانه ۱۹۴ مشکل را اعلام کرده تا مشکل افت فشار گاز رفع شود.

روش محاسبه تعرفه گاز برای سه پله اول

جواد اوجی، وزیر نفت در حاشیه همایش تقدیر از تلاشگران سوخت‌رسانی در جمع خبرنگاران گفت: با اقدام‌ها و پیش‌بینی‌های خوبی که در وزارت نفت به ویژه در بحث ذخیره‌سازی سوخت نیروگاهی انجام شده است، امیدواریم زمستان امسال را با کمترین چالش در حوزه سوخت‌رسانی پشت سر بگذاریم. وی ادامه داد: پارسال از نظر سرما بی‌سابقه بود و بیش از ۲۴ استان دمای هوا منفی ۲۰ درجه بود، با تلاش جهادگونه همکاران عزیزم در صنعت نفت، حتی یک روز هم وقفه در سوخت‌رسانی ایجاد نشد.به گفته وزیر نفت، امسال نیز با اقدام‌های خوبی که این عزیزان انجام داده‌اند در همه حوزه‌ها امیدواریم زمستان امسال کمترین چالش را داشته باشیم.

وی خاطر نشان کرد: در بحث تعرفه‌های گازرسانی با مصوبه‌ای که در قانون داشتیم، برای سه پله اول که در سقف الگوی مصرف قرار می‌گیرند، هیچ‌گونه افزایش قیمتی اعمال نخواهد شد و تعرفه‌ها مانند سال گذشته خواهد بود، اما از مردم عزیز می‌خواهیم که در امر بهینه‌سازی با رعایت الگوی مصرف در زمستان خادمان خود در صنعت نفت و گاز را یاری کنند تا امسال نیز بدون چالش پشت سر بگذاریم.

راهکار کاهش مصرف گاز

برای صرفه‌جویی در مصرف گاز راهکارهای کوتاه مدت و میان مدتی وجود دارد که از جمله راهکارهای کوتاه‌مدت در مدت زمان یک تا پنج ساله به افزایش نرخ گاز در همه بخش‌ها شامل نیروگاه‌ها، صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی‌‌ها، صنایع خرد و مصارف خانگی بخش پرمصرف، اداری و تجاری با هر روش ممکن از جمله پلکانی، تدریجی، اعمال جرایم و حتی آزادسازی کامل قیمت‌‌ها، افزایش نرخ گاز در روزهای خیلی سرد و نرخ برق در روزهای خیلی گرم با هدف ترغیب مشترکان به کاهش مصرف انرژی در بازه زمانی اعلام شده می‌توان اشاره کرد. راهکارهای بلند مدت نیز شامل بومی‌سازی و ساخت داخل تجهیزات روشنایی، سرمایشی و گرمایشی کم مصرف در مقیاس وسیع و جایگزینی با تجهیزات پرمصرف و فرسوده، اجرای کامل مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساختمان‌‌های جدید الاحداث و بهسازی و نوسازی تمامی ساختمان‌‌های اداری و عمومی دولتی با هدف مصرف کمتر انرژی، سرمایه‌‌گذاری و بهبود راندمان نیروگاه‌‌های کشور با بهره‌گیری از تجهیزات و تکنولوژی‌‌های روز و تبدیل نیروگاه‌های حرارتی به سیکل ترکیبی و همچنین نوسازی و بهسازی شبکه انتقال برق، توسعه و نصب فراگیر کنتورهای هوشمند و قرائت از راه دور با قابلیت قطع و وصل گاز و برق به منظور مدیریت پرمصرف‌ها و غیره است.

افزایش ذخیره‌سازی در مخازن شوریجه و سراجه

سعید عقلی سرپرست دیسپچینگ شرکت ملی گاز در نشست چالش‌های مدیریت تولید و مصرف گاز گفت: ۹۳ درصد تولید برق کشور وابسته به گاز است و در هشت ماه امسال ۵ میلیارد مترمکعب گاز بیشتر به مجموعه نیروگاه‌های گاز تخصیص داده شد. به گفته این مقام مسئول، ۵ میلیارد مترمکعب ذخیره راهبردی در سوخت‌های دیگر فراهم شد تا در زمستان سال ۱۴۰۲ وزارت نیرو بتواند برق مورد نیاز را تامین کند. سرپرست مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران با اشاره به افزایش مصرف گاز در بخش‌های مختلف، خاطر نشان کرد: در بخش صنعتی ۲ میلیارد مترمکعب گاز بیشتر نسبت به دوره مشابه پارسال تحویل داده شد، پس انتظار ارزش افزوده بیشتری از آنها می‌رود، همچنین در بخش فولادی نیز افزایش برداشت ۳ میلیارد مترمکعبی گاز از سال ۱۴۰۱ محقق شد که این اقدام‌ها ارزش افزوده بسیار بالایی دارد. عقلی با اشاره به اقدامات انجام گرفته برای ذخیره‌سازی گاز اضافه کرد: در بخش ذخیره‌سازی گاز در مخازن توانستیم ۱۴ درصد بیشتر گاز را در مخازن شوریجه و سراجه تزریق کنیم، همچنین تزریق گاز به خطوط انتقال گاز تنها طی چهار روز از ۸۱۰ به ۸۲۰ خط افزایش یافت. عقلی با اشاره به اینکه در روزهای اخیر در بخش‌های خانگی تجاری و صنایع غیر عمده افزایش ۳۰ میلیون متر مکعبی گاز وجود داشته است، گفت: افزایش مصرف گاز در بخش خانگی حدود ۹ میلیون متر مکعب نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است. وی در پاسخ به این سوال که با محدودیت‌های اعمال شده برای صنایع آیا کمبود گاز در بخش خانگی جبران می‌شود گفت: درحال‌حاضر هیچ محدودیتی وجود ندارد و ما گاز را در بخش‌ها جابه‌جا می‌کنیم به عبارتی هم اکنون نیروگاه‌ها از گاز استفاده می‌کنند اما سیمانی‌ها باید از سوخت دوم استفاده کنند.

سخن پایانی

مصرف گاز طبیعی کشور به صورت سالانه، به بیش از ۲۲۸ میلیارد مترمکعب می‌رسد که ۷۰ درصد آن در بخش صنعتی و ۳۰ درصد در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود، این نسبت در زمستان برعکس است؛ به صورتی که ۷۰ درصد گاز از سوی مشترکان خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده مصرف می‌شود و حتی این مقدار به ۸۰ درصد هم رسیده است. به گفته بسیاری از کارشناسان این میزان از مصرف، هدررفت منابع، سرمایه و ثروت را به دنبال خواهد داشت.