یکی از مولفه ‌ های اقتدار یک نظام، امنیت غذایی است و برخی معتقدند حتی رفاه بدون امنیت غذایی کاربردی ندارد و نمی ‌ تواند سلامت انسان را به ‌ دنبال داشته باشد. امنیت غذایی یکی از پایه ‌ های اصلی امنیت ملی است و امنیت در سایر حوزه ‌ ها و ابعاد وابستگی زیادی به امنیت غذایی دارد. تغییرات کنونی در عرصه بازار و نیاز مصرف ‌ کنندگان، امنیت غذایی را به موضوع مهمی تبدیل کرده که به ‌ طور چشمگیری در کانون توجه دولت ‌ ها قرار گرفته است. یکی از موارد مهم در دستیابی به امنیت غذایی پایدار اصلاح سبک زندگی از منظر تغذیه و الگوی مصرف است.

متاسفانه در ایران اصلا برنامه ‌ ریزی درستی برای دستیابی به امنیت غذایی وجود ندارد، زیرا با روی کار آمدن هر دولتی سیاست ‌ های مربوط به امنیت غذایی تغییر می ‌ کند، این در حالی است که هیچ آمار دقیقی از سرانه مصرف و مواد غذایی موردنیاز باتوجه به رده ‌ های سنی مختلف نداریم. در کشورهای پیشرفته کالری موردنیاز برای رده ‌ های سنی مختلف ارزیابی و باتوجه به آن، حداقل در یک دوره پنج ‌ ساله برای واردات و تولید داخل برنامه ‌ ریزی می ‌ شود.

در حال ‌ حاضر تنها واردکنندگان هستند که نبض بازار را در اختیار دارند و هیچ سیاستی برای دستیابی به امنیت غذایی وجود ندارد. دلیل اصلی این موضوع نبود آمار و اطلاعات درست است.

عده ‌ ای معتقدند باید به هر قیمتی خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی را محقق کرد تا امنیت غذایی کشور در تحریم و سایر بحران ‌ های بین ‌ المللی دچار خدشه نشود، اما نباید در این حوزه نگاه صفر و صد داشته باشیم. قطعا خودکفایی به قیمت از بین بردن منابع آب و خاک منطقی نیست، زیرا هیچ راه ‌ حلی فوری برای جبران این آسیب وجود ندارد و زمان زیادی برای جبران افت آب ‌ های زیرزمینی و تشکیل خاک لازم است. یک مزیت نسبی داریم و یک خودکشی آنی. اقدامی که در حال ‌ حاضر ما انجام می ‌ دهیم این است که مزیت نسبی خود را با یک خودکشی آنی (از بین بردن منابع آب) تامین می ‌ کنیم. منابع آب در کشور ما تجدیدپذیر نیست؛ در نتیجه تنها راه نجات، واردات محصولات پرآب ‌ بر و تولید محصولات کم ‌ آب ‌ بر در کشور است و اگر هر سیاست دیگری غیر از این در کشور اجرا شود، نسل ‌ های آینده مجبور به مهاجرت می ‌ شوند، زیرا حدود ۱۰ سال دیگر همین مقدار آب را نیز نخواهیم داشت.

بخش کشاورزی از انباشت نیروی انسانی رنج می ‌ برد. روی ۱۰ هکتار زمین حدود ۵۰ نفر کار می ‌ کنند. آیا این مزیت است؟ مدت ‌ هاست که دیگر کشاورزی اقتصادی نداریم و کشاورزی معیشتی منسوخ ‌ در همه جای دنیا، جایگزین آن شده است. همچنین وجود افراد بی ‌ تخصص در مناصب بخش کشاورزی در شکل ‌ گیری شرایط و آثار منفی بسیار تاثیرگذار است.

یکی از راهکارهای اصلی برای رسیدن به امنیت غذایی، آموزش مصرف درست به مردم است. علاوه بر این باید از ضایعات مواد غذایی از مزرعه تا سفره جلوگیری کنیم که لازمه آن آموزش، بسته ‌ بندی و شیوه درست مصرف مانند الگوهای پخت ‌ وپز است. این مسئله که دورریز مواد غذایی کار خوبی نیست و به کشور لطمه می ‌ زند باید از کودکی به بچه ‌ ها آموزش داده شود. در این زمینه باید به کامیون ‌ های حمل تره ‌ بار و دورریزهای آنها توجه کرد. صنایع بسته ‌ بندی باید تقویت شوند و به ‌ علت افزایش ضایعات دیگر محصول «فله» وجود نداشته باشد. مردم کشور امریکا بیشترین دورریز مواد غذایی را دارند، زیرا در زمینه مصرف درست آموزش ندیدند و در مقابل کشور هند با جمعیتی بسیار زیاد کمترین دورریز مواد غذایی را دارد که دلیل این موضوع، آموزش درست از زمان کودکی است. لازمه اجرای موارد یادشده بررسی و برنامه ‌ ریزی تخصصی توسط مسئولان مربوطه است.در گفت ‌ وگو با کارشناس ارشد تجارت مطرح شد.