زیان اقتصادی آلودگی هوا چقدر است؟
هیچ‌کس از آلودگی هوا ایمن نیست. سازمان ملل در روز جهانی محیط‌زیست هشدار داد که از هر ۱۰ نفر روی زمین، ۹ نفر هوای آلوده تنفس می‌کنند.
«هیچ کس از آلودگی هوا ایمن نیست. سازمان ملل در روز جهانی محیط زیست هشدار داد که از هر ۱۰ نفر روی زمین، ۹ نفر هوای آلوده تنفس می کنند. براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، این مسئله به بحران جهانی مرگ تبدیل شده است. هر سال حدود ۷ میلیون نفر بر اثر آلودگی هوا جان شان را از دست می دهند. سوزاندن سوخت های فسیلی برای انرژی، حمل ونقل و صنعت، عامل اصلی آلودگی هواست. همان طور که عامل گرم شدن زمین و انتشار کربن نیز سوخت های فسیلی هستند.» مجمع جهانی اقتصاد، چنین از آلودگی هوا و خطرات آن می نویسد. چنانچه آلودگی هوا سالانه ۲۲۵ میلیارد دلار از اقتصاد جهان را از بین می برد. اقتصاد ایران نیز هر سال ۲ . ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به دلیل آلودگی هوا از دست می دهد.
کاهش بهره وری و کیفیت زندگی
براساس یک مطالعه مشترک که از طرف بانک جهانی و موسسه معیارها و ارزیابی سلامت ( IHME ) انجام شده، آلودگی هوا به واسطه کاهش بهره وری و تخریب کیفیت زندگی، هزینه ای معادل ۵ هزار میلیارد دلار به اقتصاد جهانی تحمیل می کند. برآوردها حاکی از آن است که از هر ۱۰ مرگ، یکی به واسطه امراض ناشی از آلودگی هوا یا وخیم تر شدن بیماری ناشی از دسترسی نداشتن به هوای پاک به ثبت رسیده است.
این مشکل در کشورهای در حال توسعه حادتر است. کودکان زیر ۵ سال در کشورهای در حال توسعه ۶۰ برابر بیش از کشورهای با درآمد بالا در معرض ریسک آلودگی هوا قرار دارند.
در گزارش فوق ضرر و زیان های اقتصادی ناشی از آلودگی ها از جمله هزینه های بهداشتی و آثار سوء بر کاهش بهره وری در بخش کشاورزی محاسبه نشده و اگر آنها هم لحاظ شوند، هزینه های واقعی در اقتصاد جهانی بیش از ۵ هزار میلیارد دلار است.
مسئله آلودگی در ایران به ویژه در شهرهای بزرگ نیز از اهمیت زیادی برخوردار شده و آلودگی شدید هوای تهران در هفته اخیر که می تواند تا ماه های پایانی سال نیز تداوم یابد، لزوم توجه ویژه و فارغ از راه حل های مسکن گونه و کوتاه مدت را دوچندان می کند.
متاسفانه سازکارهای اقتصادی نیز نه فقط در کاهش آلودگی متمرکز نشده اند، بلکه خود به مشوقی برای استفاده بیشتر از خودروهای آلاینده تبدیل شده اند.
آلودگی هوا هر دقیقه جان ۱۳ نفر را می گیرد
براساس یک مطالعه مشترک که از طرف بانک جهانی و موسسه معیارها و ارزیابی سلامت ( IHME ) انجام شده، آلودگی هوا به واسطه کاهش بهره وری و تخریب کیفیت زندگی، هزینه ای معادل ۵ هزار میلیارد دلار به اقتصاد جهانی تحمیل می کند. برآوردها حاکی از آن است که از هر ۱۰ مرگ، یکی به واسطه امراض ناشی از آلودگی هوا یا وخیم تر شدن بیماری ناشی از دسترسی نداشتن به هوای پاک به ثبت رسیده است.
این مشکل در کشورهای در حال توسعه حادتر است. کودکان زیر ۵ سال در کشورهای در حال توسعه ۶۰ برابر بیش از کشورهای با درآمد بالا در معرض ریسک آلودگی هوا قرار دارند.
در گزارش فوق ضرر و زیان های اقتصادی ناشی از آلودگی ها از جمله هزینه های بهداشتی و آثار سوء بر کاهش بهره وری در بخش کشاورزی محاسبه نشده و اگر آنها هم لحاظ شوند، هزینه های واقعی در اقتصاد جهانی بیش از ۵ هزار میلیارد دلار است.
مسئله آلودگی در ایران به ویژه در شهرهای بزرگ نیز از اهمیت زیادی برخوردار شده و آلودگی شدید هوای تهران در هفته اخیر که می تواند تا ماه های پایانی سال نیز تداوم یابد، لزوم توجه ویژه و فارغ از راه حل های مسکن گونه و کوتاه مدت را دوچندان می کند.
متاسفانه سازکارهای اقتصادی نیز نه فقط در کاهش آلودگی متمرکز نشده اند، بلکه خود به مشوقی برای استفاده بیشتر از خودروهای آلاینده تبدیل شده اند.
آلودگی هوا هر دقیقه جان ۱۳ نفر را می گیرد
براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، آلودگی هوا هر ساعت ۸۰۰ نفر را به کام مرگ می کشد؛ به بیانی دیگر، هر دقیقه ۱۳ نفر جان خود را به خاطر آلودگی هوا از دست می دهند. آلودگی هوای خانگی نیز هر سال باعث مرگ ۳ . ۸ میلیون نفر می شود. اغلب این مرگ ها در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد که ۶۰ درصد آن نیز در میان زنان و بچه هاست.
۹۳ درصد کودکان جهان، در مناطقی که هوای آن آلوده است، زندگی می کنند. ۹۷ درصد شهرهای جهان در کشورهای دارای درآمد پایین و متوسط، دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت را برای سطح کیفیت هوا رعایت نمی کنند. در کشورهایی با درآمد بالا نیز، ۲۶ درصد شهرها این دستورالعمل ها را اجرا نکرده اند.
در امریکا، آلودگی هوا هر سال ۵ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را از بین می برد. این رقم در سال ۲۰۱۴ ، ۷۹۰ میلیارد دلار بود.
یک گزارش بانک جهانی باعنوان «گزارش ۲۰۱۹ وضعیت هوای جهان» نشان می دهد ۴ میلیارد نفر از مردم جهان در شرایط آب وهوایی ناسالم زندگی می کنند که براساس این تحقیق، ایران نیز یکی از کشورهایی با بیشترین میزان آلودگی هوا به شمار می آید.
رابطه آلودگی هوا با اقتصاد
نیویورک تایمز در گزارشی می نویسد: «مطالعات زیادی اثبات می کنند که آلودگی هوا، روی آموزش و درآمدهای اقتصادی اثر مستقیم دارد. زمانی که حال فردی بد باشد، عملکردش در مدرسه و دانشگاه یا در محیط کار با اختلال مواجه می شود. همین اختلال، بهره وری را کاهش می دهد. از طرف دیگر، اگر عملکرد فرد در مدرسه و محیط کار به دلیل مشکلات سلامتی ایجاد شده باشد، تهدید آن بلندمدت است و روی بهره وری آموزشی و اقتصادی اثر بلندمدت دارد.»
طی سال های اخیر، آلودگی فزاینده هوا یکی از اصلی ترین چالش های کل جهان بوده است. این چالش تنها سلامت و جان انسان ها را درگیر نمی کند، بلکه سالانه ۲۲۵ میلیارد دلار از اقتصاد جهان را نیز از بین می برد و بیشترین آسیب را نیز کشورهای جنوب آسیا تجربه می کنند.
مطالعات جدید سازمان همکاری و اقتصاد بین المللی درباره آلودگی هوا و اثرات اقتصادی آن، نشان داده هر سال میلیاردها دلار از اقتصاد جهان به خاطر آلودگی هوا از بین می رود و حجم آن تا سال ۲۰۶۰ ، چندین برابر خواهد شد.
این سازمان می نویسد: «آلودگی هوا روی سلامتی انسان و کشاورزی اثر می گذارد؛ به همین ترتیب، طیفی از اثرات را ایجاد می کند. در دهه های پیش رو، این اثرات گسترده تر خواهد شد. افزایش فعالیت های اقتصادی و تقاضای انرژی منجر به افزایش شدید آلودگی هوا خواهد شد. افزایش انتشار اوزون و PM ۲ . ۵ تاثیرات جدی بر اقتصاد خواهد داشت. برآورد می شود هزینه های آلودگی هوا تنها در منطقه OECD از ۲۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به ۱۷۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۶۰ برسد. همچنین در سال ۲۰۶۰ تعداد روزهای از دست رفته کار به خاطر آلودگی هوا که روی بهره وری نیروی کار اثر مستقیم دارد، به ۳ . ۷ میلیارد در سطح جهان می رسد.
در ایران مطالعات دقیقی برای برآورد هزینه اقتصادی آلودگی هوا انجام نشده است. محسن طباطبایی، دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفته بود هزینه آلودگی هوای تهران در سال ۹۱ ، براساس واقعی سازی قیمت ها با نرخ تورم، ۶ هزار میلیارد و ۶۷۰ میلیون تومان برآورد شده بود.
براساس گزارش بانک جهانی نیز هر سال ۲ . ۳ درصد تولید ناخالص داخلی ایران به خاطر آلودگی هوا از بین می رود و ۲۱ هزار نفر به خاطر این آلودگی جان خود را از دست می دهند. همچنین براساس گزارش بانک جهانی، آلودگی هوا برای خاورمیانه و شمال افریقا ۹ میلیارد دلار هزینه دارد که بیشترین آن، متوجه ایران و مصر است.
سخن پایانی
تجارب جهانی و استمرار هرساله مشکل آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ کشور لزوم یک نگاه سیستماتیک و تدوین یک سیاست همه جانبه به دور از راه های کوتاه مدت و بی اثر را ضروری می سازد. حل مسئله آلودگی هوای تهران راهی جز بهره گیری از سازکارهای اقتصادی به منظور پرهزینه ساختن استفاده از خودروهای شخصی از طریق افزایش نرخ سوخت و اعمال عوارض بر خودروها در شهرهای پرتردد کشور ندارد و با انتظار کشیدن برای وزش باد یا ریزش نزولات آسمانی، در بر همان پاشنه قدیمی خواهد چرخید.
