پس از سپری شدن روزهایی که نرخ برنج سر به فلک کشیده بود، حالا چند روزی است، وضعیت بازار برنج آرام شده و تا حدودی قیمت ‌ ها در حال کاهش است. وزیر جهاد کشاورزی نیز از مداخله مستقیم در بازار برنج و تزریق برنج ‌ های وارداتی به بازار، خبر داده است. علاوه بر افزایش تولید برنج، رفع ممنوعیت واردات نیز بر کاهش قیمت ‌ این محصول تاثیرگذار است و می ‌ تواند منجر به تعادل بازار شود.

این در حالی است که سال گذشته، به ‌ دلیل افزایش شدید نرخ کود و کاهش بارندگی ‌ ها، تولید برنج کاهش یافت و از سوی دیگر، واردات برنج به کشور ممنوع بود. همین موارد باعث افزایش شدید نرخ برنج در سال ۱۴۰۰ شد، اما آن ‌ طور که به ‌ نظر می ‌ رسد وضعیت بازار برنج در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ بهتر است. صمت در گفت ‌ وگو با فعالان بازار به بررسی بیشتر وضعیت بازار برنج و قیمت ‌ ها در این بازار پرداخته است.

کاهش کشت، برنج را گران کرد

سال گذشته بر اثر کاهش حدود ۷۰۰ هزار تنی تولید برنج، قیمت این محصول افزایش یافت. افزایش شدید قیمت کود و کاهش بارش ‌ ها، دو عاملی بود که باعث کاهش تولید برنج شد. همزمان با کاهش تولید، به ‌ دلیل ممنوعیت قانونی واردات برنج در فصل برداشت، امکان تامین نیاز بازار از طریق واردات فراهم نبود. همین دو عامل باعث شد قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی درجه یک، از مرز ۱۰۰ هزار تومان هم عبور کند و در برخی نقاط، حتی به ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان هم برسد. در چنین شرایطی، دولت سیاست ‌ هایی را برای تنظیم بازار برنج دنبال کرد.

با توجه به روزهای پرنوسانی که بازار برنج در سال گذشته تجربه کرد، حال به ‌ نظر می ‌ رسد بازار برنج به آرامش رسیده و آن ‌ طور که اعلام شده نرخ برنج نو نیز در بازار ۴۰ درصد ارزان ‌ تر شده است. البته دولت باید نرخ منصفانه ‌ ای برای محصولات استراتژیک مانند برنج در نظر بگیرد تا دست واسطه ‌ ها را از این بازار کوتاه کند. همان ‌ گونه که دولت از تولیدکنندگان سایر حوزه ‌ ها مانند گوشت و مرغ در خرید محصول مازاد حمایت می ‌ کند، باید این روند برای تولیدکنندگان برنج هم در نظر گرفته شود و با تعیین نرخ مناسب، جلوی روی ‌ آوردن کشاورزان به دلالان را
بگیرد.

برهمین اساس، وزیر جهاد کشاورزی با اعمال سیاست ‌ های حمایتی، سیگنال ‌ های جدی برای کاهش قیمت این کالای پرمصرف به بازار ارسال کرد. سیاست اول وزارت جهاد کشاورزی، حمایت از تولید برای افزایش تولید و عرضه برنج به بازار بود و در گام بعدی، واردات انواع برنج برای تنظیم بازار این محصول و حمایت از امنیت غذایی خانوارها به کشور مطرح شد.

روز شنبه وزیر جهاد کشاورزی از اعلام نرخ خرید تضمینی برنج و گندم در هفته جاری خبر داد. به ‌ گفته بسیاری از فعالان بازار، تعیین نرخ تضمینی محصولات کشاورزی می ‌ تواند تاثیر زیادی بر قیمت کالا در بازار داشته باشد.

مردم منتظر کاهش قیمت نباشند

مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به روند کاهشی نرخ برنج در بازار در گفت ‌ وگو با صمت گفت: پس از رفع ممنوعیت واردات برنج، این محصول به اندازه کافی به کشور وارد و البته فصل کشت برنج نیز آغاز شده است.

وی با اشاره به میزان برنج واردشده به کشور اظهار کرد: از ابتدای سال تا کنون، ‌ حدود ۶۵۰ هزار تن برنج توسط بخش خصوصی وارد شده است. این موضوع به بازار کمک کرد تا انشعابی که سال گذشته در بازار وجود داشت، دوباره ایجاد نشود و نشان داد مشکلی در زمینه واردات برنج خارجی نداریم. قطعا آزادسازی واردات در فصل برداشت بر تعادل بازار برنج ایرانی و خارجی و جلوگیری از افزایش نرخ این محصول، تاثیرگذار است.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج در ادامه افزود: این موضوع باعث شد در کنار رکودی که به علت مشکلات اقتصادی بر کشور حاکم است، بازار برنج خارجی نیز دچار رکود شده و خریداری برای کالای واردشده وجود نداشته باشد، زیرا برای این مقدار عرضه، تقاضای کمی وجود دارد.

کشاورز درباره تاثیر رفع ممنوعیت واردات بر بازار برنج ایرانی، بیان کرد: بحث ممنوعیت واردات برنج، تاثیر خود را روی برنج ایرانی نیز گذاشته، زیرا شاهد رکود در بازار برنج ایرانی و در ادامه، روند کاهشی قیمت در این محصول هستیم. به هرحال، روند کاهش قیمت تا حدودی اتفاق افتاده و امیدواریم بازار برنج از رکود خارج شود. دبیر انجمن واردکنندگان برنج برای بازگرداندن تعادل به بازار، گفت: بهتر است مصرف ‌ کنندگان در حد توان، نسبت به خرید اقلام موردنیاز اقدام کرده و منتظر کاهش قیمت در روند فعلی بازار نمانند. در این صورت، بازار از رکود خارج شده و منجر به رونق بازار خواهد شد.

وزارت صمت اختلال ایجاد می ‌ کند

وی درباره تاثیر رکود بر بازار اظهار کرد: هنگامی ‌ که رکود بر بازار حاکم می ‌ شود، عملا واردکنندگان دست نگه می ‌ دارند و برنج وارد نمی ‌ کنند. در این شرایط، خریدوفروشی نیز انجام نمی ‌ شود و در نتیجه محصول در انبار می ‌ ماند و تا زمانی که به فروش نرسد، محصول جدیدی وارد نمی ‌ شود. امیدواریم با کاهشی شدن قیمت ‌ ها از رکود خارج شویم و بازار رونق پیدا کند.

کشاورز با انتقاد نسبت به عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در مدیریت کالاهای کشاورزی، اظهار کرد: با وجود اینکه مدیریت واردات کالاهای کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی برمی ‌ گردد، اما اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ثبت ‌ سفارش کالا، مشکلاتی برای واردکنندگان ایجاد کرده است. با راه ‌ اندازی سامانه جامع تجارت، واردکننده کالا در گام نخست برای ثبت ‌ سفارش نیاز به مجوز سامانه جامع تجارت دارد. این در حالی است که با اقدامات جدید، واردکنندگان مدتی با مشکلات جدی مواجه شدند و ثبت سفارش، ویرایش و... قفل شد که کم ‌ کم این موضوع در حال حل شدن است.

دولت احتیاط کند!

کشاورز در ادامه گفت: اگر قرار است اتفاقی رخ دهد که به دوره ممنوعیت واردات برنج بازگردیم، قطعا تاثیر منفی آن را در بازار مشاهده خواهیم کرد. دولت باید احتیاط کند و در سامانه جامع تجارت اجازه هر تغییری که باعث ایجاد مشکل در ثبت ‌ سفارش کالا شود را ندهد.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج با بیان اینکه رکود را در هر دو نوع بازار ایرانی و خارجی داریم، اظهار کرد: مردم منتظر کاهش قیمت با ورود بار جدید به بازار هستند و اگر از این رکود عبور کنیم، خریدوفروش انجام شده و بازار قدری رونق یابد، برای ماه ‌ های آینده وضعیت بهتری خواهیم داشت.

هیچ افزایش نرخی نخواهیم داشت

وی ضمن اعلام نرخ جدید برنج ‌ های وارداتی، افزود: نرخ برنج هندی بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان و برنج پاکستانی، ۴۰ تا ۴۳ هزار تومان است و از ماه گذشته هیچ افزایش قیمتی را برای این محصول شاهد نبودیم.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج، در پایان پیش ‌ بینی خود از بازار برنج در فصل پاییز را بیان کرد و افزود: اگر مشکل خاصی ایجاد نشود و کشت یا انبارداری برنج ‌ های پاکستان یا هندوستان آسیبی نبیند، برای فصل پاییز هیچ افزایش قیمتی نخواهیم داشت. درباره برنج ایرانی نیز با توجه به رفع ممنوعیت و وضعیت بازار، دیگر شاهد روند افزایشی برای نرخ این محصول نخواهیم بود.

راهکاری برای نجات بازار از رکود

قاسمعلی حسنی، دبیرکل اتحادیه بنکداران در گفت ‌ وگو با صمت اظهار کرد: رکود بازار برنج دست ‌ کم تا ۱۵ مهر ادامه دارد. گفتنی است رکود در تمام بازارها وجود دارد و تنها مختص این محصول نیست.

دبیرکل اتحادیه بنکداران در ادامه گفت: با توجه به افزایش برداشت محصول در شمال کشور، نرخ برنج ایرانی ۴۰ درصد و برنج خارجی ۱۵ درصد، کاهش داشته است.

برنج به وفور در بازار موجود است

وی درباره میزان توزیع برنج در بازار گفت: برنج به وفور در بازار موجود است و هر نهاد یا سازمانی هر مقداری بخواهد، آماده توزیع هستیم. با توجه به ‌ وفور برنج در کشور، انتظار می ‌ رود در صورت تداوم کاهش نرخ برنج، راهکاری برای صادرات این محصول داخلی برای ۶ میلیون نفر ایرانی خارج از کشور نیز اندیشیده شود.

قیمت جدید برنج در بازار

دبیرکل اتحادیه بنکداران نرخ جدید برنج خارجی را اعلام کرد و افزود: نرخ برنج هندی در بازار به عرضه و تقاضا وابسته است. در بازار، نرخ برنج هندی از ۳۳ هزار تومان و نرخ برنج پاکستانی از ۳۷ هزار تومان شروع می ‌ شود.

حسنی درباره نرخ برنج ایرانی اظهار کرد: برنج ایرانی از هر کیلو ۵۰ تا ۸۰ هزار تومان در بازار موجود است که البته بیشتر این قیمت ‌ ها در شمال دیده می ‌ شود. بیشتر بنکداران در حال ‌ حاضر برنج ‌ های خود را با نرخ قبلی می ‌ فروشند و منتظرند این برنج ‌ ها تمام شود و بتوانند با نرخ جدید، فروش خود را آغاز کنند. وی با بیان اینکه مردم مدت ‌ هاست خریدهای احساسی نمی ‌ کنند و مقدار خریدها به حد نیاز رسیده و هوشمندانه انجام می ‌ شود، راهکار خود برای نجات بازار از این رکود سنگین را اعلام کرد و گفت: بهترین راه نجات، افزایش حقوق و دستمزدهاست تا هزینه ‌ ها با جامعه جهانی بخواند. در دنیا یک ‌ چهارم درآمد افراد، هزینه مواد غذایی می ‌ شود؛ در نتیجه باید بررسی کنیم در کشور ما نیز این ‌ گونه پیش می ‌ رود یا خیر! دبیرکل اتحادیه بنکداران در پایان درباره آینده بازار برنج، اظهار کرد: بازار امسال به حد کافی هیجانی بوده و افزایش نرخ ‌ های کاذب را تجربه کرده، با این وجود، بازار آرامی را برای مواد غذایی پیش ‌ بینی می ‌ کنیم و در مجموع می ‌ توان گفت روزهای خوبی در انتظار بازار است. انتظار مردم از دولت، کاهش نرخ ‌ ها، به نتیجه رسیدن برجام، کاهش نرخ ارز و افزایش قدرت پول ملی است که امیدواریم محقق شود.

در بازار روز سه ‌ شنبه ۱۵ شهریور، برنج هندی ترانه وزن ۱۰ کیلوگرم با نرخ ۳۷۵ هزار تومان، برنج پاکستانی کشتی ‌ نشان وزن ۱۰ کیلوگرم به نرخ ۲۹۹ هزار تومان، برنج درجه یک دانه بلند هندی مژده با نرخ ۴۳۰ هزار تومان به فروش می ‌ رسد.

همچنین برنج هاشمی صدفی درجه یک آستانه اشرفیه وزن ۱۰ کیلوگرم ۶۰۰ هزار تومان، برنج طارم ممتاز گلستان ( ۴ . ۵ کیلویی) با نرخ ۶۵۰ هزار تومان، برنج هاشمی فوق ‌ اعلاء ۵ کیلویی با نرخ ۵۵۰ هزار تومان، برنج هاشمی معطر ۱۰ کیلوگرم با نرخ یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به فروش می ‌ رسد.

سخن پایانی

قیمت ‌ ها در بازار متلاطم برنج، این روزها در سراشیبی افتاده و به ‌ نوعی می ‌ توان گفت، آرام گرفته است. با توجه به رکود بازار می ‌ توان هنوز هم منتظر کاهش نرخ این محصول بود، اما این رکود تا اواسط مهر ادامه دارد. البته با توجه به پایان فصل برداشت برنج در اواخر آبان، احتمال تزریق دوباره برنج به بازار در آینده نزدیک وجود دارد. این مورد در حقیقت وعده ‌ ای است که وزیر جهاد کشاورزی داده و به ‌ تازگی در نشست خبری خود اعلام کرده که برای کاهش نرخ برنج به ‌ طور مستقیم در بازار مداخله خواهند کرد.

گفتنی است نرخ برنج در روزهای پایانی مرداد با کاهش مواجه شد. به ‌ عنوان مثال، نرخ برنج ایرانی حدود ۲۰ هزار تومان کاهش نرخ را در اواخر مرداد تجربه کرد و برنج هندی نیز ۷ هزار تومان ارزان شد. هر چند، خروج زودتر بازار از رکود می ‌ تواند کمک بسیار خوبی به آن باشد، زیرا در حال ‌ حاضر واردکننده، کشاورز و خریدار در ابهام قرار دارند که تنها سکون، چاره آن است. از سوی دیگر، افزایش دستمزد در سال جاری هم علاج قیمت ‌ های سرسام ‌ آور در بازار نیست. حال باید صبر کرد تا تصمیمات دولت در هفته جاری اعلام شود و بتوان تاثیر آن بر بازار را بررسی کرد.