بشار، مارون و زهره از مهم‌ترین رودخانه‌های کهگیلویه‌و‌بویراحمد هستند. کهگیلویه‌و‌بویراحمد با تولید سالانه ۲۲ هزار تن ماهی سردآبی رتبه سوم تولید این نوع ماهی کشور را در اختیار دارد و طبق اعلام حوزه اقتصادی استانداری ظرفیت صادرات استان ۵هزار تن است که به‌دلیل کاستی‌ها و نبود زیرساخت‌های لازم، ماهی تولیدی استان بدون هیچ برندسازی از منطقه خارج و به نام دیگر استان‌ها صادر می‌شود. آمار موجود نشان می‌دهد که این استان سومین پرورش‌دهنده ماهی در ایران است و با فراهم کردن زمینه‌‌های لازم برای توسعه صنعت شیلات در همه مناطق، کمک شایانی به ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری در استان می‌شود. یکی از راهبردهای دولت سیزدهم توسعه و تقویت بخش‌های شیلات است و با توجه به محرومیت تاریخی کهگیلویه و بویراحمد در حوزه اقتصادی، طرح‌های آبزی‌پروری یکی از ظرفیت‌های مهمی است که می‌توان از توسعه آن در جهت رفع معضل بیکاری و بهبود معیشت مردم بهره برد. اکنون فعالان این حوزه از دولتمردان انتظار دارند با فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم در حوزه صادرات ماهی، مسیر توسعه در این بازار را برای آنان هموار کنند. یکی از فعالان حوزه شیلات استان می‌گوید: سال گذشته ۱۰۰ تن ماهی تولیدی در استان کهگیلویه و بویراحمد به نام سایر استان‌ها به کشورهای کویت، امارات، عراق و روسیه صادر شد.

عزیزالله جعفری از مسئولان خواست با توجه به ظرفیت صادرات ماهیان سردآبی، زمینه صادرات ماهی قزل‌آلای تولید استان به نام خود استان را از گمرک کهگیلویه و بویراحمد به خارج کشور فراهم کنند.

وی با اشاره به نقش زنجیره ارزش در بخش شیلات و گیاهان دارویی، تاکید کرد: مسئولان همه همت خود را برای ایجاد زنجیره ارزش بخش شیلات و گیاهان دارویی به کار بگیرند.

شهرام یوسفی یکی دیگر از فعالان حوزه شیلات منطقه می‌گوید: تولید‌کنندگان و تجار استان باید در نمایشگاه‌های بین‌المللی حاضر شوند و با راه‌های صادرات محصولات آشنا شوند.

وی تاکید می‌کند: ماهی تولید کهگیلویه و بویراحمد هم مانند صنایع دستی و دیگر محصولات باکیفیتی که در این استان تولید می‌شود بدون برندسازی به نام سایر استان‌ها و از گمرکی به غیر از گمرک این استان به خارج از کشور صادر می‌شود.

یوسفی می‌افزاید: در حالی که اگر زمینه برای صادرات محصولات استان فراهم شود می‌تواند در توسعه این استان نقش پررنگی ایفا و به خارج شدن منطقه از محرومیت کمک کند.

ظرفیت‌های ماهیان سردآبی و گرمابی

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ظرفیت کنونی تولید ماهیان سردآبی استان ۲۲ هزار تن است و ۲۷۲ مزرعه فعال در استان وجود دارد. همچنین درحال‌حاضر مجتمع هزار تنی شیلات با ۲ مزرعه ۵۰ تنی و ۳۰ تنی خاویار در استان وجود دارد.تنها یک مزرعه پرورش ماهی گرمابی به ظرفیت ۵۰ تن در استان وجود دارد.

اسحاق رستمی عنوان کرد: ظرفیتی که برای آینده نزدیک برای تولید ماهیان گرمابی در استان پیش‌بینی شده ۱۰ هزاز تن و برای ماهیان خاویاری ۶ هزار تن است.

وی ادامه داد: در حوزه شیلات استان حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری ثابت انجام شده است و ۳۰ هزار میلیارد ریال هم سرمایه در گردش دارد. حجم گردش مالی بخش شیلات استان در سال ۳۵ هزار میلیارد ریال است.

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد به مشکلات موجود در بخش ایجاد مزارع پرورش ماهی اشاره کرد و عنوان کرد: تعدد دستگاه‌های تصمیم‌گیر در امور شیلاتی، مجوزهای متعدد برای تمدید پروانه در دستگاه‌های مربوطه، نبود تسهیلات و اعتبارات لازم از مشکلات این بخش است.

رستمی تاکید کرد: مشکل اساسی حوزه شیلات استان ساختار تشکیلات آن و تعداد کم نیروی کار است در حالی که مدیریت‌های هم تراز ما بالای ۷۰ نفر نیرو دارند.

وی گفت: همکاری سایر سازمان‌ها با شیلات استان چندان مطلوب نیست که می‌طلبد برای حمایت از اشتغال و تولید حمایت‌های بیشتری صورت گیرد.

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به موضوع راهکارهای اصلی برای حل مشکلات بخش شیلات استان، افزود: راهکار اساسی، تکمیل زنجیره ارزش راهبردی شیلات و شناخت حلقه‌های مفقوده بحث صادرات و گمرک است.

ظرفیت ۵هزار تنی صادرات ماهی

معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه استان سومین تولید‌کننده ماهیان سردآبی در کشور است، تاکید کرد: از این ظرفیت می‌توان برای صادرات به خارج از کشور استفاده کرد.

سید احسان عسکری تصریح کرد: ظرفیت صادرات ماهی در استان، ۵هزار تن است که باید زیر ساخت‌های لازم برای صادرات این محصول را از گمرک استان فراهم کرد.

وی افزود: مشکل اصلی در شکل‌گیری زنجیره ارزش شیلات استان بحث تامین منابع مالی است، ضرورت دارد ۳۰ درصد تسهیلات حوزه اقتصادی به عملیاتی کردن زنجیره ارزش راهبردی بخش شیلات اختصاص داده شود.

معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: ۸۱۹ طرح در حوزه اقتصادی استان متقاضی دریافت تسهیلات هستند اما به تعداد کمی از آنها می‌توان تسهیلات پرداخت کرد.

عسکری با اشاره به گردش مالی ۳۵ هزار میلیارد ریالی حوزه شیلات استان، عنوان کرد: با سرمایه‌گذاری در بخش شیلات می‌توان توسعه این حوزه را رقم زد و با اختصاص اعتبار زمینه را برای حضور سرمایه‌گذاران در استان فراهم کرد.

استان پایانه صادراتی ندارد

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد گفت: سالانه ۲۲ هزار تن ماهی در این استان تولید می‌شود که از این میزان پنج هزار تن آن به روسیه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادرات می‌شود.

رستمی تاکید کرد: صادرات ماهی استان به دلیل ضعف در زیرساخت‌ها از طریق دیگر استان‌ها صورت می‌گیرد.

وی بیان کرد: استان کهگیلویه و بویراحمد پایانه صادراتی ندارد و همین موضوع سبب شده تا تولیدات این استان با برند و بسته‌بندی سایر استان‌ها صادر شود.

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: در صورتی که تولیدات شیلات استان در کهگیلویه و بویراحمد بسته‌بندی و برندسازی شود و پایانه صادراتی داشته باشیم حجم بیشتری از تولید استان صادرات خواهد شد و سود بیشتری نصیب بهره‌برداران می‌شود.

رستمی بیان کرد: درحال‌حاضر ۲۷۰ مزرعه پرورش ماهی در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد و استان رتبه سوم کشوری در تولید ماهیان سردآبی را داراست.

وی عنوان کرد: البته بیشترین تولیدات ماهیان سردآبی استان در حوزه رودخانه کارون است و رودخانه‌های مارون و زهره هنوز ظرفیت‌یابی نشده و جای کار بسیار وجود دارد چنانجه در این مناطق هم ماهی تولید شود استان جهش چشمگیری در تولید شیلات خواهد داشت.

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: زنجیره تولید ماهی در این استان تکمیل نیست و همین مسئله سبب شده که سالانه ۲۸ میلیارد ریال بدون هیچ عایدی از این استان برود.

حلقه‌های مفقوده بخش شیلات استان

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی یاسوج گفت: ایجاد زنجیره ارزش در بخش کشاورزی و حوزه شیلات سبب بهبود ایجاد اشتغال می‌شود.

عبدالله قبادی در خصوص اهمیت زنجیره ارزش، تاکید کرد: در زنجیره ارزش از ابتدای‌ترین مراحل یعنی تامین مواد اولیه از تامین‌کنندگان تا مراحل انتهایی که همان ارائه خدمت و تحویل کالا و خدمات پس از فروش است در مسیر ایجاد ارزش قرار می‌گیرد.

وی افزود: زنجیره ارزش در بهای نهایی محصول، میزان سودآوری آن و رضایت مشتری خود را نشان می‌دهد و در صورتی که اجرایی و نهایی شود به بهبود وضعیت اقتصادی استان کمک می‌کند.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی یاسوج با اشاره به اینکه همه از جایگاه مهم بخش پرورش آبزیان در استان آگاهی دارند، بیان کرد: زنجیره ارزش شیلات جای کار زیادی دارد، چراکه حلقه‌های مفقوده زیادی در بخش شیلات وجود دارد.

قبادی عنوان کرد: زنجیره ارزش بخش شیلات موجب ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت معیشتی مردم استان کهگیلویه و بویراحمد می‌شود لذا ایجاد زنجیره ارزش در این بخش جزو چهار زنجیره دارای اولویت استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.

وی با اشاره به لزوم توجه ویژه همه نهادهای مربوطه به اولویت‌های استان در زنجیره ارزش؛ گیاهان دارویی، آبزیان، گردشگری و صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و صنایع پایین دست را چهار بخش مورد تاکید دولت و کارشناسان در زنجیره ارزش برای استان کهگیلویه و بویراحمد معرفی کرد.

دورنمای صنعت شیلات

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد گفت: دورنمای بخش شیلات استان روشن است و شیلات می‌تواند ظرفیت یک استان در حوزه کشاورزی قلمداد شود.

رستمی تاکید کرد: طرح هایی در استان وجود دارند و ارائه شده‌اند چنانچه عملیانی شوند ارتقای استان از رتبه سوم در تولید ماهیان سردآبی در کشور به رتبه نخست دور از انتظار نیست.

وی ادامه داد: پرورش ماهیان در قفس پشت سدهای مارون و چمشیر به میزان هشت هزار تن پیشنهاد داده شده است که بسیار زود بازده است.

مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: چنانچه مجتمع تکثیر شهید مطهری یاسوج تکمیل شود شاهد تحول چشمگیری در حوزه شیلات استان خواهیم بود.

رستمی تاکید کرد: در برنامه هفتم تولید ۴۳ هزار تن انواع محصولات شیلاتی در استان برنامه‌ریزی شده که امید است به این هدف برسیم. این استان ظرفیت تولید حدود ۲۲ هزار تن تولید آبزیان را در سال داراست و عمده مزرعه‌های پرورش ماهی استان در کنار زیرشاخه کارون قرار دارد و در محدوده مارون و زهره برای توسعه مزارع پرورش ماهی هنوز جای کار بسیاری وجود دارد.