علیرضا اسماعیلی، رئیس پیشین پلیس راه کشور و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا درباره اجرای طرح «موتوریار» در تهران اظهارکرد: سال‌هاست در کشورهای توسعه‌یافته مجازات‌های اجتماعی، جایگزین برخی از مجازات‌های ریالی شده است. مثلا بارها شده که در خبرها خوانده‌ایم مجازات فردی که اقدام به ریختن زباله در خیابان کرده بود، جمع کردن زباله از کف خیابان بوده و اقداماتی نظایر آن و اتفاقا مردم هم از چنین اقدامی در یک کشور توسعه‌یافته استقبال کردند.

رئیس پیشین پلیس راه کشور با بیان اینکه در برخی موارد پرداخت جریمه ریالی قدرت بازدارندگی و آموزندگی خود را از دست می‌دهد، اظهارکرد: برخی از اقشار آسیب چندانی از پرداخت جریمه ریالی نمی‌بینند و همین موضوع هم سبب می‌شود جریمه برایشان حتی آموزندگی هم نداشته باشد اما از سوی دیگر مطالعات نشان داده مجازات اجتماعی روی افراد و به‌ویژه چنین افرادی اثرگذاری بالایی دارد.

اسماعیلی با اشاره به اجرای طرح موتوریار خاطرنشان کرد: سال‌ها بود موتورسیکلت‌های متخلف در شهر توقیف و جریمه می‌شدند، اما باز هم چالش موتورسیکلت‌سواران باقی مانده بود. در این شرایط، موتوریار به اجرا درآمد که به نظرم طرح خوبی است اما قطعا باید بهتر شود.

او موتورسیکلت را ابزار معیشت و زندگی برخی از موتورسیکلت‌سواران توصیف کرد و گفت: اگر بپذیریم موتورسیکلت دست‌کم برای درصد قابل‌توجهی از راکبان آن ابزار امرار معاش و زندگی است، پس قطعا توقیف کردن آن زندگی افراد را با چالش مواجه خواهد کرد. همین چالش ممکن است خود را به شکل جرائم و ناهنجاری‌های دیگر نشان دهد و چه‌بسا با توقیف موتورسیکلت این فرد به سمت انجام اقدامات خلاف یا رفتارهای هنجارشکنانه برود. از سوی دیگر، توقیف موتورسیکلت چنین فردی نیز تنش بین این افراد و پلیس را هم افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: پس منطقی است که راهکاری با پیامد کمتر، تنش و چالش کمتر و در عین حال اثربخشی بیشتر را جایگزین کرد که من فکر می‌کنم طرح موتوریار دارای چنین ویژگی‌هایی است. در واقع در اجرای موتوریار، فرد متخلف ساعاتی با پلیس همراه شده و در این مدت افرادی مانند خودش را از منظر یک پلیس می‌بیند و همین موضوع قدرت آموزشی بالایی دارد. علاوه‌بر آن فرد متخلف متوجه سختی کار ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی نیز خواهد شد.

این مدرس دانشگاه درباره اقداماتی که لازم است درباره موتوریار انجام شود، گفت: تبلیغات و اطلاع‌رسانی خوبی در زمینه موتوریار انجام نشد. برای اجرای یک طرح ترافیکی لازم است چندبار بیشتر از آنچه در اجرا انرژی صرف می‌شود در حوزه اطلاع‌رسانی و رسانه زمان گذاشته شود تا مردم از آن مطلع شوند. اما درحال‌حاضر عمده مردم چیزی درباره موتوریار نمی‌دانند.

اسماعیلی افزود: پیشنهادات دیگر این است که پلیس برای برخی از این موتورسیکلت‌سواران دوره‌های آموزشی هم برگزار کند. یعنی علاوه‌بر پوشیدن کاور موتوریار و مشارکت در تسهیل ترافیک، ماموران از فرد متخلف بخواهند در بازه زمانی معینی برای فراگیری آموزش‌های بیشتر در برخی دوره‌ها حاضر شود، حتی می‌توان این دوره‌های آموزشی را در همان محل هم برگزار کرد و در پایان هم بهتر است یک بروشور آموزشی از قوانین مربوط به موتورسیکلت به این افراد داده شود.

رئیس پیشین پلیس راه کشور درباره اجرای طرح مشابه موتوریار برای خودروهای سواری با عنوان خودرویار، اظهارکرد: مجازات‌های اجتماعی به جای مجازات‌های مالی و ریالی کارسازتر است. درباره خودروهای سواری نیز می‌توان این طرح را به صورت پایلوت برای چند تخلف که ریسک بالایی دارند، اجرا کرد و رانندگان پرخطر به این شکل مجازات شوند. یا مثلا در جاده‌ها از رانندگان پرخطر خواسته شود برای ساعاتی در کنار ماموران پلیس راه حاضر بوده و هم مشکلات و سختی کار ماموران پلیس راه را از نزدیک ببینند و هم رفتار خود را در دیگر راننده‌های پرخطر دیده و خود را اصلاح کنند. همچنین می‌توان مجازات‌ها و محرومیت‌های اجتماعی دیگری را نیز برای این افراد در نظر گرفت