تداوم بی‌اعتمادی تاریخی به بورس
رضا بهرامی-کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه حکم دماسنج اقتصادی را دارد که نسبت به شرایط اقتصادی و سیاسی به سرعت واکنش نشان می دهد. همین موضوع در کنار بی اعتمادی تاریخی به عملکرد بورس تهران در طول ۲ سال گذشته، مانع رشد این بازار در قیاس با بازارهای موازی آن در ماه های اخیر شده است. تحولات غیرمنتظره در حوزه نرخ سود و احتمال ادامه داشتن مواضع انقباضی بانک ها به صورت رسمی و غیررسمی در ماه های آتی، از مهم ترین عوامل منفی موثر بر عملکرد بازار سرمایه هستند. سیاست های دولت در فرآیند تصویب بودجه سال آتی و همچنین قیمت دلار از دیگر ریسک های بازار سرمایه در هفته های آینده به شمار می روند که نمی توان به راحتی درباره آنها اظهارنظر دقیق کرد.
در طول ماه های اخیر و برای یک بازه زمانی چندهفته ای شاهد بازگشت رونق به بازار سرمایه، بوده ایم. این صعود در سایه عرضه خودرو در بورس کالا و رشد سهام شرکت های خودرویی حاصل شد. روند رو به رشد سهام شرکت های خودرویی به سایر ارکان بازار سرمایه نیز منتقل شد، اما چالش های متعددی در روند عرضه خودرو در بورس کالا ایجاد شد که تداوم این مسیر صعودی را با اخلال مواجه کرد. این تنش ها و التهابات حتی برای یک بازه زمانی طولانی مدت زمینه سقوط ارزش بورس را فراهم کرد. در طول هفته های گذشته شاهد تلاش دولت برای تثبیت نرخ دلار نیمایی بوده ایم. این سیاست همزمان با تداوم رشد قیمت دلار در بازار آزاد اجرایی می شود و لطماتی را به تولید و تولیدکننده تحمیل می کند. توجه به این نکته ضروری به نظر می رسد که تثبیت بهای دلار بر صنایع داخلی و صادرات محور تاثیر متفاوتی دارد. صنعت خودروسازی جزو صنایع ریالی بورس طبقه بندی می شود که کاهش قیمت ارز در نهایت به نفع آن است و مسیر تامین مواد اولیه ارزان را برای آن هموار می کند، اما این سیاست در نهایت به زیان صنایع بورسی صادرات محور تمام خواهد شد، زیرا این واحدها ناچارند ارز صادراتی خود را با بهای به مراتب پایین تری به فروش برسانند.نوسانات قیمتی کامودیتی ها در بازارهای جهانی از دیگر عوامل موثر بر عملکرد صنایع بورسی و سود سهام به شمار می رود. بر همین اساس نیز باید تاکید کرد افت قیمت کامودیتی ها در بازار جهانی محرک دیگری برای صنایع کامودیتی محور بورس ما محسوب می شود. خوشبختانه در هفته های پایانی سال ۲۰۲۲ روند ریزشی قیمت فلزات در بازار جهانی متوقف شد و حتی شاهد بازگشت قیمت ها به مسیر رشد بوده ایم. همین موضوع پالس مثبتی را به صنایع فلزی داد و از رشد ارزش سهام آنها در بازار ما حمایت کرد. همان طور که پیش تر هم اشاره شد در هفته های گذشته شاهد افت ارزش ریال یا صعود دلار در بازار جهانی بوده ایم. در چنین شرایطی افراد ترجیح می دهند پول نقد نگهداری نکنند و سرمایه خود را در بازارهای مختلف سرمایه گذاری کنند. بدین ترتیب می توان این طور ادعا کرد که بخشی از پول های تزریق شده به بازار سرمایه تحت تاثیر همین کاهش ارزش پول ملی روانه بورس شده است.علاوه بر این از ابتدای امسال شاهد روند رو به رشد قابل توجه در اغلب بازارهای موازی بازار سرمایه از جمله دلار، مسکن، خودرو، طلا، سکه و... بوده ایم، اما بازار سهام از این روند رو به رشد قیمتی عقب مانده است.
همچنان شوک های لحظه ای بر عملکرد بازار سرمایه اثرگذار هستند، با این وجود بازار در میان مدت و بلندمدت به سقف قیمتی خود خواهد رسید؛ تا جایی که انتظار می رود شاخص کل حداکثر در یک بازه زمانی ۲ . ۵ تا ۳ ساله سقف تاریخی ۲ میلیون واحدی را پشت سر بگذارد، اما در نهایت تصمیم گیری های دولت و سیاست گذاری های آن مهم ترین شاخصه موثر بر عملکرد بازار سرمایه است.
