خبر به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی دست به‌دست شد و مسئولان نیز به‌سرعت وارد عمل شدند و با اعزام گروه‌های فنی به جایگاه‌ّ‌های سوخت مشکل‌دار، عملیات رفع مشکل آغاز شد. از همان ساعات اولیه نیز، سوخت‌رسانی آفلاین در تمام جایگاه‌ها انجام شد و ساعات پایانی شب، رفع مشکل در بسیاری از جایگاه‌های سوخت شهرها اعلام شد. بااین‌همه برخی سودجویان بساط فروش بنزین سیار راه انداخته‌ و پول به جیب ‌می‌زنند. حمله سایبری به سامانه جایگاه‌های سوخت اتفاق جدید و عجیبی نیست، چراکه پیش از این نیز، تجربه آن را در آبان سال ۱۴۰۰ داشتیم که از قضا باز هم این گروه مسئولیت حمله هکری به سامانه سوخت‌رسانی ایران را برعهده گرفته بود. در نهایت هم، مشکلات فراوانی برای خودروسواران در دریافت سوخت ایجاد شد که اگر از ماندن در خیابان‌ها با ماشین بی‌سوخت بگذریم، سوخت‌رسانی با نرخ آزاد یکی دیگر از مصائب آن بود. از سوی دیگر، مدت‌هاست که چاره بی‌بنزینی و ماندن در راه خودروها، پیدا شده و شرکت‌های گوناگونی با ارائه «بنزین سیار» شما را از ماندن در مسیر نجات می‌دهند. اما این کمک این‌بار با دریافت هزینه‌ای هنگفت انجام می‌شود.

ماجرای صف‌های طولانی بنزین

ماجرای غیرفعال شدن پمپ بنزین‌ها از صبح روز دوشنبه ۲۷ آذر شروع شد. خبرنگار صمت بعد از انتشار نخستین خبر به‌سراغ پمپ بنزینی واقع در خیابان میرزای‌شیرازی رفت؛ جایگاه سوختی که همیشه در ساعات ابتدایی روز شلوغ بود، حال خالی از خودرو است و تنها در گوشه‌ای 2 موتورسوار متعجب از اینکه بنزین در پمپ بنزین نیست، هاج‌وواج به اطراف نگاه می‌کنند. هنگامی که جزئیات ماجرا را از متصدی جویا شدیم، به این موضوع رسیدیم که سامانه‌های سوختی هک شده است. متاسفانه باوجود هزار و یک وعده پس از آبان ۱۴۰۰ باز هم شاهد هک سیستم سوخت‌رسانی بودیم. در ادامه، با خبر شروع به کار پمپ‌بنزین‌ها صف‌های طولانی در جایگاه‌های سوخت تشکیل شد، اما با یک تفاوت بزرگ، جایگاه‌ها امکان ارائه بنزین با کارت سوخت را نداشتند و مردم به‌اجبار باید با نرخ آزاد بنزین تهیه می‌کردند.

ظهور دلالان بنزین

به یک ساعت هم نرسید که کلمه «بنزین» به یکی از داغ‌ترین کلیدواژه‌ها در موتور جست‌وجوگر گوگل تبدیل شد. نکته قابل‌توجه اینجاست که با کمی جست‌وجو به یکی از کلمات داغ دیگر رسیدیم؛ آن هم فقط با اضافه شدن یک پسوند، «سیار»! فروش «بنزین‌سیار» راهکاری برای جلوگیری از چالش بی‌بنزینی در مسیر یا حتی در پارکینگ خانه شما است که این بار با ابعادی جدید ظاهر شده است. البته در تماس خبرنگار صمت با فعالان رسمی این حوزه، مشخص شد که این شرکت‌ها از عرضه بنزین سیار در شرایط بحرانی روزهای اخیر خودداری می‌کنند. اما برخی دیگر از شرکت‌ها به‌نوعی از آب گل‌آلود ماهی گرفتند. برای بررسی بیشتر شرایط ارسال سوخت با شرکت‌هایی که این کار را به‌صورت غیرقانونی انجام می‌دهند، تماس گرفتیم. در نخستین تماس، شرکت موردنظر گفت که ۱۰ لیتر بنزین را در تهران به نرخ ۳۵۰هزار تومان با هزینه ایاب و ذهاب ارسال می‌کند. بنزین به‌صورت گالنی ارسال می‌شود و خبری از خودروهای مخصوص حمل بنزین با پمپ نیست. شرکت بعدی هم ۱۰ لیتر بنزین را با نرخ ۲۵۰ هزار تومان می‌فروخت.

بنزین سیار لیتری چند؟

باوجود اینکه مردم در دریافت بنزین آزاد کمابیش با مشکلاتی مواجه بودند، این شرکت‌ها بنزین را به نرخ لیتری بین ۲۵ الی ۳۵ هزار تومان به‌فروش می‌رساندند. این در حالی است که بنزین آزاد نرخ ۳ هزار تومانی دارد و شرکت‌های موردنظر سود آنچنانی به‌جیب می‌زنند. با این وجود، باید بررسی کرد که چرا پمپ‌بنزین‌های سیار اقدام به فروش سوخت با چنین نرخ‌های بالایی می‌کنند.

تاریخچه ایجاد پمپ‌بنزین‌های سیار

سوخت‌رسانی سیار مدت‌هاست که نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان به یک مدل ارسال بنزین تبدیل شده است، اما این شیوه سوخت‌رسانی در جهان تا پیش از اواخر دهه ۹۰ شیوه‌ای مرسوم نبود. به‌طورکلی تحویل بنزین در محل توسط جایگاه سوخت سیار در سال ۲۰۰۸ تاسیس شد. این ایده با هدف کاهش هزینه‌های عملیاتی ایجاد شد، بدین‌صورت که به‌جای آوردن تجهیزات در محل سوخت‌گیری، سوخت به محل تجهیزات آورده شود. در ایران نیز شرکت پیدو به‌عنوان یکی از پیشگامان این حوزه برای نخستین‌بار کار سوخت‌رسانی سیار را شروع کرد. امروزه نیز مشتریان از این روش سوخت‌رسانی استفاده می‌کنند تا در مصرف سوخت و هزینه صرفه‌جویی کنند. ناگفته نماند که صرفه‌جویی در هزینه مرتبط با مسئولیت ناشی از عدم‌نیاز به توزیع سوخت توسط رانندگان و نگرانی درباره ظرفیت ذخیره‌سازی وجود دارد. هر کشوری با در نظر گرفتن استانداردهای جامع اقدام به صدور مجوز جایگاه سوخت سیار می‌کند. در ایران نیز با رعایت همین استانداردها، شرایط اخذ مجوز جایگاه سوخت سیار مشخص شده است. جایگاه سوخت سیار یا به‌اصطلاح پمپ بنزین سیار، در دسته کسب‌وکارهای خرده‌فروشی قرار می‌گیرد. متقاضی ایجاد پمپ‌بنزین سیار باید به معاونت بازرگانی پخش فرآورده نفتی منطقه مراجعه کند و فرم‌های لازم را پر و مدارک را به این معاونت ارائه دهد. بعد از بررسی این مدارک و طی کردن مراحل لازم، مجوز ایجاد پمپ‌بنزین سیار به فرد موردنظر داده می‌شود.

چه زمانی سوخت‌رسانی سیار ارزش دارد؟

اینکه سوخت‌رسانی سیار و ارزشمندی آن در حال افزایش است، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. در شرایط عادی ممکن است خودروهایی به‌دلیل اتمام سوخت نیاز به بنزین سیار داشته باشند که در چنین شرایطی کار شرکت‌های ارائه‌دهنده این خدمات بسیار ارزشمند می‌شود، اما بعد دیگری که می‌تواند به بحث سوخت‌رسانی سیار اهمیت داد، در شرایطی است که مانند اتفاقات اخیر، پمپ‌بنزین‌ها با چالش‌هایی در ارائه خدمات مواجه ‌شوند. در این شرایط نیز، پمپ‌بنزین‌های سیار می‌توانند نقش مهمی در مدیریت این بحران و کاهش ترافیک‌های ایجادشده در جایگاه‌های سوخت داشته باشند.

سخن پایانی

ایجاد اختلال در پمپ بنزین‌ها بازار فروش بنزین سیار را داغ کرده است. شغلی که در شرایط اضطراری می‌تواند نجات‌دهنده بسیاری از صاحبان خودرو باشد، اما حال به شیوه‌ای برای گرانفروشی بنزین تبدیل شده است. انتظار می‌رود نظارت بیشتری روی نحوه قیمت‌گذاری بنزین توسط این شرکت‌ها انجام گیرد، چراکه عرضه سوخت با نرخ نزدیک به ۱۰ برابر نرخ آزاد عرضه‌شده کاملا دور از ذهن است. ذکر این نکته نیز لازم است که خبرنگار صمت پیگیری‌هایی را از اتحادیه جایگاهداران سوخت بابت شیوه عرضه و قیمت‌گذاری بنزین سیار انجام داد، اما به نتیجه‌ای نرسید. بر همین اساس، روزنامه صمت آماده دریافت و انتشار هرگونه نظر مسئولان و کارشناسان مربوطه است.