فعالیت ۲۰ هزار صنعتگر صنایع‌دستی در ایلام نشان از ظرفیت‌های بالای این بخش برای رونق اقتصادی و اشتغال در استان دارد که البته این مهم نیازمند حمایت است. صنایع‌دستی کالاهای فاخری هستند که صنعتگران با بهره‌گیری از هنر دست خود و با کمک ابزارهای اولیه و بومی آن را تولید می‌کنند؛ این صنایع با توجه به نقشی که در توسعه هر جامعه و درآمدزایی بر عهده دارد، برای هر کشوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. از مسائل مالی، اقتصادی و نقش این صنعت در حوزه اشتغالزایی دارد که بگذریم، صنایع دستی شناسنامه یک کشور تلقی می‌شود، به گونه‌ای که می‌تواند روایت‌گر یک داستان باستانی از تمدن یک کشور و ملت باشد که قطعا ارزش فراوانی دارد. استان ایلام نیز به عنوان یکی از قطب‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور با چندین نوع صنعت دستی متنوع، زمینه ساز ایجاد هزاران شغل و میلیاردها ریال درآمد حاصل از فروش صنایع دستی برای هنرمندان و فعالان این حوزه شده است.با این حال صنایع دستی استان ایلام با وجود زیبایی و تنوع در طول عمر خود، دستخوش فراز و نشیب‌های فراوانی شده و هنوز هم آنگونه که باید توسعه چندانی نیافته است.

ظرفیت‌های تولید صنایع دستی در ایلام

منیره جعفرزاده، کارشناس صنایع دستی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اظهارکرد: استان ما از دیرباز تا کنون به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین صادرکننده‌های هنردستی در جهان شناخته شده‌است، به‌گونه‌ای که تمام متخصصان این حوزه در سرتاسر جهان معتقدند ایلام با تمدنی دیرینه و هنر فاخر خود، حرف اول را در این حوزه می‌زند، همچنین آثار به‌جامانده از گذشتگان مانند مقبره‌ها، مساجد، کاخ‌ها و عمارت‌ها صحتی بر این ادعاست.

وی افزود: این صنایع، به عنوان یک منبع درآمدزایی و اشتغالزایی در مناطق روستایی و شهری، نقش مهمی در کاهش بیکاری و فقر در استان محروم ایلام دارد.

جعفر زاده با بیان اینکه متاسفانه به دلیل عدم توجه کافی، صنایع دستی در ایلام با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند، ادامه داد: علی رغم اینکه صنایع دستی ایلام ظرفیت بسیار خوبی برای توسعه کسب و کارهای خانگی و کارگاه‌های کوچک دارد، اما تولیدکنندگان این عرصه با مشکلات فراوانی قبیل توسعه صنایع مدرن، کمبود بازار فروش و عرضه محصولات تولیدی، مشکلات صادرات صنایع دستی، وجود محصولات صنایع دستی تقلبی، نبود استانداردهای مورد نیاز برای تولید، عدم پرداخت تسهیلات، عدم پرداخت بیمه و... روبه‌رو هستند که همین امور مانع جدی برای توسعه صنایع دستی در این استان محسوب می‌شود.

حمایت از صنایع دستی در ایلام

فرزاد شریفی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اظهارکرد: فواید صنایع‌دستی و اهمیت آن در اقتصاد جوامع، بر هیچ‌کس پوشیده نیست و بی‌شک تأثیر شگرفی بر اقتصاد، اشتغال‌زایی، صادرات، گردشگری و فرهنگ هر منطقه دارد.

وی افزود: مهم‌ترین صنایع دستی استان ایلام شامل: موج، قالی، نمد، گلیم، جاجیم (جاجِم = ماشته)، زیلو (لی)، پارچه بافی با زربافی، جل (پوشش چهارپایان)، هورسبان (خورجین بزرگ)، هگبه (خورجین کوچک)، هورجک (خورجین)، جل شال رنگین و نقش دار (برای اسبان)، سیاه چادر، گیوه و همچنین ریسندگی و یا تابیدن الیاف پشمی، ابریشمی، نخی، طناب، خراطی و صنایع چوبی می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام با اشاره به اینکه ۲۰ هزار صنعتگر صنایع دستی در استان ایلام شناسایی شده است، ابراز کرد: تا کنون با تلاش‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در استان و سایر ارگان‌های ذی‌ربط اقدامات بسیار خوبی در حوزه صنایع دستی صورت گرفته است. شریفی ادامه داد: از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری نمایشگاه صنایع دستی استان در خارج از کشور برای نخستین بار و جهت فروش محصولات استان اشاره کرد.

این مسئول تصریح کرد: نوروز امسال نیز نمایشگاه‌هایی شامل ۱۱۷ غرفه و بیش از شش تخته سیاه‌چادر با حضور ۱۴۰ صنعتگر در استان برگزار شد که صنعتگران توانستند به عرضه محصولات صنایع‌دستی، سوغات‌محلی و تولیدات هنری دست‌ساخته خود بپردازند و از این راه کسب درامد کنند.

مدیر کل میراث فرهنگی گردشگری استان در پایان بیان کرد: بیمه تامین اجتماعی نیز که اصلی‌ترین مشکلات صنعتگران است با همکاری سازمان تامین اجتماعی در دستور کار قرار گرفته و به زودی مرتفع می‌شود.

فروش ۲۴ میلیارد ریالی صنایع دستی ایلام در نوروز

شریفی گفت: فروش محصولات صنایع دستی و سوغات محلی ایلام در نمایشگاه‌های نوروزی استان ۲۴ میلیارد ریال بوده است. این میزان فروش در بازه زمانی دوم تا هفتم فروردین ماه بوده که نمایشگاه‌های صنایع دستی و سوغات محلی در نقاط مختلف استان فعالیت نوروزی داشته‌اند.

وی افزود: برای نوروز امسال نمایشگاه‌های صنایع دستی و سوغات محلی در ۶ شهرستان ایلام، مهران، دهلران، بدره، دره‌شهر و آبدانان دایر شده است.

شریفی یادآور شد: این نمایشگاه‌ها شامل ۱۱۷ غرفه و بیش از ۶ تخته سیاه‌چادر با حضور ۱۴۰ صنعتگر است که به عرضه محصولات صنایع‌ دستی، سوغات‌ محلی و تولیدات هنری دست‌ساخته خود می‌پردازند. وی بیان کرد: در این نمایشگاه‌ها آثاری چون محصولات چرمی، حصیر، گوهر و سنگ‌های تزیینی و قیمتی، البسه محلی، گیوه‌، قالیچه، گلیم و گلیم نقش‌برجسته در معرض دید و فروش گردشگران و مسافران نوروزی قرار گرفته است.

شریفی ادامه داد: برخی از غرفه‌ نمایشگاه‌ها در زیر سیاه‌چادرها دایر است و تعدادی از سیاه‌چادرها نیز با حفظ شئونات ماه مبارک رمضان و در فضایی محصور اقدام به عرضه خوراکی‌های محلی به گردشگران نوروزی می‌کنند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ایلام تاکید کرد: نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و سوغات‌محلی تا پایان تعطیلات نوروزی دایر است.

افق استان ایلام در حوزه صنایع دستی روشن و امیدبخش است

استاندار ایلام گفت: صنعتگران صنایع دستی در ۳۲ رشته، تاریخ و هویت استان را به کشور و دنیا معرفی می‌کنند که باید از آنها حمایت شود.

حسن بهرام‌نیا، در مراسم افتتاح نمایشگاه نوروزی عرضه و فروش محصولات صنایع‌ دستی و سوغات استان اظهار کرد: از تاریخ ۲۲ اسفندماه تا ۲۷ اسفندماه سال۱۴۰۱، ۵ هزار و ۵۴۸ گردشگر در استان اقامت داشتند که این آمار در سال ۱۴۰۲ در مقطع زمانی ذکر شده به ۱۱ هزار و ۵۸۵ گردشگر رسیده است که این مقایسه، رشد ۵۲ درصدی گردشگران را نشان می‌دهد.

استاندار ایلام با قدردانی از صنعت‌گران استان و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان برای حمایت و پشتیبانی از صنعتگران استان، خاطرنشان کرد: ۳۳ رشته صنایع‌ دستی گویای هنرنمایی صنعتگران استان است که از هر پنجه این صنعتگران هنر می‌بارد و تاریخ و هویت استان و هنر و هنرنمایی مردم استان را در سطح کشور معرفی می‌کنند.

وی با اشاره به شعار سال ۱۴۰۳ «جهش تولید با مشارکت مردم» که توسط مقام معظم رهبری نام‌گذاری شده، اشاره کرد و گفت: هر قدر ما به عنوان کارگزاران دولت و خدمت‌گذاران مردم حمایت خود را از صنعتگران بیشتر کنیم به‌طور قطع تولیدات نیز بیشتر می‌شود و این افزایش تولیدات نیز حرکت در مسیر تحقق شعار سال ۱۴۰۳ خواهد بود.

وی با اشاره به ظرفیت‌های استان در همه حوزه‌های گردشگری و صنایع دستی، گفت: استان ایلام ظرفیت‌های بالقوه‌ای دارد که با مشارکت مردم و حمایت و پشتیبانی مسئولان، این ظرفیت‌ها بالفعل خواهد شد. استاندار ایلام افق پیش‌روی استان در حوزه گردشگری و صنایع دستی را بسیار امیدبخش و مثبت ارزیابی کرد و بیان کرد: سال گذشته استان ایلام، استان نوظهور گردشگری در کشور شناخته شد. وی اضافه کرد: توجه به بحث صنایع‌ دستی و گردشگری، اشتغال، رونق اقتصادی و توسعه را به دنبال دارد و در سفره مردم تأثیر خود را نشان خواهد داد.

استاندار ایلام از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و میراث فرهنگی استان در برپایی نمایشگاه‌ها، اقامتگاه‌ها و آماده‌سازی بوم‌گردی‌ها قدردانی کرد و ضمن تاکید بر نظارت‌ها، خواستار تقویت فضای مفرح و پرنشاط برای همشهریان و مهمانان نوروزی شد.

سخن پایانی

آثار و صنایع دستی، از مظاهر و جلوه‌های فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی ما محسوب می‌شوند که در قلمرو اقتصادی نیز ظرفیت‌ها و فرصت‌های بی‌شماری را در اختیار مردم و جامعه قرار می‌دهند و از همین رو، رونق و فعال‌سازی این هنرها یکی از الزامات مهم رشد و بالندگی در شرایط کنونی به‌شمار رفته که نیازمند توجه ویژه‌ مسئولان و مدیران دولتی و استانی است.