چرا خیلی زود همدیگر را «حذف» میکنیم؟
حسن خسروی- مدرس دانشگاه
تابآوری ( - Resilience - Resistance ) بهمفهوم ساده عبارت است از قدرت صبر، تحمل، میزان انعطافپذیری و ظرفیت و جنبه ما در مواجهه با معضلات، مشکلات و تهدیدها و اینکه چگونه در برخورد با آنها بازنده میدان نباشیم. امروزه یک اصطلاح زیاد بهکار برده میشود تحت عنوان بلاک کردن ( Block ). آنقدر ظریف و شکننده و بیحوصله شدهایم که بهمحض آنکه با کسی مشکل پیدا کرده یا همرأی و نظر ما نباشد سریع او را «حذف» میکنیم. اما چرا؟
حذف و بلاک کردن دیگران در خیلی موارد بدین معنی است که من هنر برقراری ارتباط ندارم. من مهارت مردمداری و روابط عمومی ندارم. من نمیتوانم نظرات مخالف دیگران را تحمل کنم. من حوصله گفتوگو و جروبحث و کشمکش را ندارم. من دوست دارم همه تابع من باشند. من نظر دیگران برایم مهم نیست و هر چه من میگویم بیکموکاست درست است.
بهنظر میرسد دو اشکال اساسی وجود دارد:
۱- ما آموزش و تربیت درست در زمینه استفاده از فضای مجازی و ابزارهای نوین ارتباطی نداشتهایم و سواد رسانهای لازم و کافی نداریم.
۲ - متولیان تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش کشور، بهویژه پدر و مادرها (والدین) همپای میزان فراگیر شدن فناوری و تغییرات مربوط به موبایل و اینترنت و ماهواره رشد و توسعه پیدا نکردهاند.
بهنظر میرسد «تربیت مجازی» یکی از حلقههای مفقوده فرهنگی-اجتماعی کشور ما در عصر حاضر است. تربیت مجازی یعنی ارکان ذیمدخل مانند خانواده، مسجد، مدرسه، صداوسیما، دانشگاه، حوزههای علمیه، ارشاد و... هیچ کدام بهطور منسجم و مستمر و همراستا پا به پای فناوری پیش نرفتند و سیاستهای سلیقهای و لحظهای و غلط فرهنگی و ارتباطی کشور باعث شده میزان صبر و حوصله و ظرفیت تحمل یکدیگر و در یک کلام تابآوری عمومی بسیار افت پیدا کند. اگر ما بهجای سیاست نادرست فیلتر کردن و مسدود کردن و پارازیت فرستادن، سیاست تقویت کارکرد مساجد و هیاتها، تقویت کتابخانهها و کتابهای درسی، تقویت آموزشهای همگانی شهروندی، تقویت شفافسازی امور و پاسخگویی را سرلوحه کارها قرار میدادیم، امروز دچار ازهمگسیختگی ارتباطی نبودیم. گسستگی ارتباطی پدر و مادر با بچهها، همکاران ادارات با یکدیگر، قهر و دوری همسایهها از هم، اختلافهای ورزشکاران، هنرمندان و... همه و همه از این جملهاند. سرمایه اجتماعی با دو رکن مهم اعتماد و مشارکت، رابطه مستقیمی با تابآوری اجتماعی دارد و هر کدام که آسیب ببینند دیگری هم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. مردمی که به یک سیستم اعتماد نداشته باشند، قدرت و ظرفیت و میزان مقاومتشان در مواجهه با مشکلات و چالشها و تهدیدات هم آسیب میبیند و این نکته بسیار مهمی است. امید است همه ما در حد و اندازه خود بهگونهای رفتار کنیم و آموزش ببینیم که سریع دست به «حذف» یکدیگر نزنیم. حذف سریع یکدیگر آسیب جدی به موضوع «صلهرحم» زده و متاسفانه پیوندهای گرم خانوادگی و دوستی را از هم گسسته است.