در بیشتر کشورها به‌منظور آگاهی از روند تغییرات بخش حقیقی و اتخاذ سیاست‌های متناسب با شرایط، رصد کردن به‌روز تغییر بخش صنعت و معدن در اولویت تهیه آمار قرار دارد. به این منظور در کشورهایی که از لحاظ تهیه و تولید آمار پیشرفته هستند، شاخص تولید صنعتی به‌صورت ماهانه تهیه می‌شود و به‌روزترین شاخصی است که از وضعیت بخش حقیقی اقتصاد منتشر می‌شود.

به گزارش صمت در بسیاری از کشورها شاخص‌های تولید بخش صنعت به‌دلیل تاثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌های دیگر اقتصاد، به‌عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند. دسترسی به شاخص‌های تولید ماهانه به‌دلیل ارتباط شدید تغییرات سطح تولید صنعت و سیکل‌های اقتصادی، تعیین یا پیش‌بینی نقاط چرخش سیکل‌های تجاری را آسان می‌سازد.

متاسفانه در حال ‌حاضر آمار رسمی ماهانه تولید صنعتی را هیچ ‌یک از مراجع آماری تهیه نمی‌کنند و تنها آمارهای در دسترس به بانک مرکزی و مرکز آمار تعلق دارد که با تاخیر سه‌ماهه پس از پایان هر فصل منتشر می‌شود. شاخص تولید صنعتی کمک می‌کند تغییرات کوتاه‌مدت اقتصاد مورد بررسی قرار گیرد. سازمان ملل سابقه‌ای طولانی در زمینه جمع‌آوری و انتشار آمارهای صنعت و اطلاعات مربوطه دارد. شاخص تولید صنعتی یکی از مشهورترین این آمارها به حساب می‌آید.

دسترسی به شاخص‌های ماهانه به‌دلیل ارتباط شدید تغییرات سطح تولید صنعت و سیکل‌های اقتصادی و تعیین یا پیش‌بینی نقاط چرخش سیکل‌های تجاری بسیار مورداهمیت است. در حال ‌حاضر آمار رسمی با وقفه‌ای سه‌ماهه و به شکل فصلی منتشر می‌شود. مهم‌ترین ضعف این آمارها وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و گاهی متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهانه است.

در این راستا مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه و انتشار شاخص‌های تولید، فروش و نرخ شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را به صورت ماهانه در دستور کار خود قرار داده که نتایج آن می‌تواند رهنمون مناسبی برای سیاست‌گذاران و برای پایش وضعیت بخش حقیقی اقتصاد ایران باشد. با استفاده از این شاخص می‌توان وضعیت صنعت در آینده را پیش‌بینی و در پژوهش‌های دانشگاهی، سازمان بورس و صنایع وابسته به صنعت از آن بهره‌برداری کرد. برای محاسبه این شاخص‌ها، از گزارش‌های ماهانه شرکت‌های بورسی استفاده می‌شود. شرکت‌های بورسی براساس استانداردها و توصیه‌های ذکرشده در تهیه شاخص تولید صنعتی در حال ‌حاضر بر اساس یک استاندارد خاص، به ۳۶ صنعت تفکیک شده‌اند. براساس دستورالعمل جدید نحوه افشای اطلاعات از سوی ناشران بورسی و فرابورسی، شرکت‌های تولیدی گزارش ماهانه فعالیت خود را با وقفه 5 روز کاری از انتهای ماه منتشر می‌کنند. در مباحث مربوط به روش محاسبه، وزن‌دهی، ارتباط‌دهی و تغییر سال پایه، از شیوه وزن‌دهی ثابت استفاده می‌شود. سال پایه در نظر گرفته شده در محاسبه این شاخص، سال ۱۳۹۵ است که با سال پایه در نظر گرفته سایر مراجع آماری یکسان است. در نهایت برای محاسبه شاخص هر صنعت، شاخص تولید، فروش و نرخ محاسبه می‌شود. شاخص کل از ضرب شاخص تولید، فروش و نرخ هر صنعت در ضریب اهمیت آن صنعت (ارزش افزوده ناخالص در سال پایه یا سال موردنظر) به‌دست می‌آید.

باتوجه به بررسی‌های انجام شده و تطبیق دادن شاخص تولید فعالیت‌های صنعتی بورسی مرکز پژوهش‌ها با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده این شاخص در بسیاری از دوره‌ها تطابق بسیار بالایی با آمارهای رسمی دارد و در بیشتر دوره‌ها جهت تغییر نیز یکسان است. به‌دلایل مختلف این شاخص برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد بیشتر خواهد بود؛ به‌ویژه از این جهت که بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاست‌گذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد اما آمار رسمی بخش حقیقی به‌صورت فصلی و با تاخیر ارائه می‌شود.

محاسبه شاخص تولید، فروش و نرخ صنعت براساس شرکت‌های صنعتی بورسی و ایجاد سری زمانی این شاخص‌ها به‌صورت ماهانه گام اولیه در تحلیل وضعیت صنعت است. در گام‌های بعدی می‌توان با استفاده از سری زمانی موجود برآوردی از وضعیت صنعت در آینده نیز ارائه کرد. همچنین باتوجه به زیرساخت‌های روش محاسبه شاخص، در صورت نیاز وضعیت هر صنعت در زیربخش‌های اصلی می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد و تحلیل‌های دقیق‌تری از وضعیت صنعت ارائه شود.