حیوانات خانگی، قربانی تورم
حیوانات خانگی، قربانی تورم
سال گذشته پیام محبی، رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران گفت: از هر ۱۰ ایرانی، یک نفر حیوان خانگی دارد و می توان آمار حیوانات خانگی از نوع سگ و گربه را در ایران حدود ۶ تا ۸ میلیون تخمین زد. نگهداری از حیوانات خانگی هزینه هایی دارد که اگر در پرداخت برخی از آنها کوتاهی شود، کیفیت زیست حیوان به شدت افت می کند. به گفته برخی دامپزشکان، از سال گذشته تاکنون هزینه های درمان و واکسیناسیون حدود ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است. به طور مثال، آزمایش خون CBC که در بهمن سال گذشته ۱۲۵ هزار تومان بود، در حال حاضر به ۱۸۰ هزار تومان رسیده است. به طورکل تورم اقتصادی و افزایش نرخ دلار تاثیر مستقیمی بر کلیه مسائل درمانی گذاشته است. برخی دیگر از دامپزشکان، وابستگی کالا و خوراکی های موردنیاز پت به واردات را عامل اصلی افزایش نرخ نگهداری حیوانات خانگی می دانند. صمت به مناسبت روز ۱۱ آوریل مصادف با ۲۲ فروردین، روز جهانی حیوانات خانگی به ابعاد اقتصادی این پدیده پرداخته است.
وقتی کالاهای موردنیاز حیوانات «لوکس» شد
بخشی از کالا و محصولاتی که سرپرستان حیوانات خانگی خریداری می کردند، وارداتی بودند که به نسبت قیمت های مناسبی داشتند، اما پس از تحریم ها و لوکس محسوب شدن آنها، واردات آنها به صورت قاچاق درآمد و هزینه ها بسیار بالا رفت، از همین رو صاحبان حیوانات خانگی به سمت خرید غذاهای خانگی رفتند، در حالی که بسیاری از این تولیدات داخلی از کیفیت لازم برخوردار نیستند و در طولانی مدت مشکلات سلامتی از جمله بیماری های کلیوی و مشکلات مجاری ادرار برای حیوان ایجاد می کنند. از طرفی، برخی از این غذاها استفاده درمانی برای حیوان داشتند که باوجود تحریم ها، واردات آن دیگر انجام نگرفت. این محصولات مربوط به حیوانات دچار بیماری های خاص مثل ناراحتی های قلبی یا کلیوی بودند، به طورمثال زمانی که حیوان دیابت داشته باشد، غذای رویال کنین دیابتیک برای او تجویز می شود، اما در حال حاضر این غذا یا در بازار نیست یا اگر هم پیدا شود، نرخ بسیار بالایی دارد. یکی دیگر از تبعات افزایش هزینه های نگهداری حیوانات خانگی رهاسازی یا واگذاری آنها است. رهاسازی حیواناتی مثل سگ نه تنها به خود حیوان آسیب جدی وارد می کند، بلکه برای انسان و محیط زیست نیز خطر دارد، همچنین کسانی که بدون آگاهی از شرایط نگهداری حیوانات اقدام به خرید یک حیوان می کنند، پس از اینکه متوجه هزینه های بالای نگهداری می شوند، یا حیوان را در شرایط سختی قرار می دهند که هزینه ها کاهش پیدا کند یا بعد از اینکه حیوان با محیط انس گرفت، بدون هیچ مسئولیتی آن را واگذار می کنند. به طورکل هزینه های نگهداری از گربه های خانگی شامل هزینه های اولیه مثل خرید سرویس بهداشتی، جای خواب و سایر لوازم گربه، هزینه های خوراک، هزینه های تعویض خاک و هزینه های پزشکی مثل چکاپ، عقیم سازی، داروهای ضدانگل و واکسیناسیون می شود؛ غذا و لوازم بهداشتی جزو هزینه های همیشگی است. هزینه اصلی حیوانات خانگی مربوط به غذا و درمان آنها است. سگ ها رژیم غذایی متفاوتی دارند و برخی غذاهای خانگی را می خورند، اما اگر گربه ها به غذای خشک عادت کرده باشند، هزینه های مشخصی برای خرید خوراک دارند، اما آنچه می تواند بار نگهداری از حیوانات خانگی را بیشتر کند، مربوط به هزینه های درمانی و پیش بینی نشده است.
کاهش مراجعه به دامپزشکی
ثمین قاسمی، دامپزشک حیوانات خانگی در گفت وگو با صمت اظهار کرد: از سال گذشته تاکنون، هزینه های درمان و واکسیناسیون حدود ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است. به طورمثال، آزمایش خون CBC که در بهمن سال گذشته ۱۲۵ هزار تومان بود، در حال حاضر به ۱۸۰ هزار تومان رسیده است. به طور کل، تورم اقتصادی و افزایش نرخ دلار تاثیر مستقیمی بر کلیه مسائل درمانی گذاشته است. قاسمی افزود: این افزایش نرخ در هزینه خوراک حیوانات نیز مشهود است. اگر بخواهیم هزینه نگهداری از حیوانات خانگی را به طور تقریبی بررسی کنیم، یک هزینه اولیه مثل واکسیناسیون و چکاپ های اولیه وجود دارد که یک تا ۲ میلیون تومان می شود. پس از آن هزینه های ماهانه مثل غذا وجود دارد. هزینه ماهانه غذای ایرانی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان و غذای خارجی ۱ تا ۱ . ۵ میلیون تومان می شود. وی بااشاره به اینکه افزایش هزینه ها به طورمستقیم بر رفاه و سلامت حیوانات خانگی تاثیرگذار است، گفت: باتوجه به افزایش هزینه ها، شاهد این هستیم که میزان مراجعان به دامپزشکی ها کاهش پیدا کرده است. از طرفی، برخی مراجعان بابت کاهش هزینه ها، یک سری از تجویزهای درمانی را حذف می کنند. برای مثال، دامپزشک ۳ دوز واکسن برای حیوان تجویز می کند، اما صاحب حیوان تزریق 2 دوز از آن را برای حیوان انجام می دهد. قاسمی افزود: اگر قرار باشد، سطح ایمنی بدن حیوان با ۳ دوز واکسن به ۹۰ درصد برسد، با ۲ دوز واکسن ۶۰ درصد می شود و حیوان را در برابر بیماری آسیب پذیر می کند. همچنین، وقتی دامپزشک تجویز می کند که حیوان یک دارو را در یک دوره زمانی مشخص استفاده کند، صاحب حیوان یا دارو را نمی خرد و می رود یا میزان دارو را برای مدت کمتری خریداری می کند. داشتن وسایل بازی، جای خواب راحت و خوراک مناسب؛ کیفیت زندگی حیوان را بالاتر می برد. اگر صاحب حیوان از پس این هزینه ها برنیاید، رفاه نسبی حیوان نیز کم می شود.
تیغ تورم بر گردن حیوان خانگی
امید مرادی، رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران در گفت وگو با صمت بیان کرد: ما در ایران در همه زمینه های خدماتی حیوانات خانگی وابسته به واردات هستیم. طبیعی است که وقتی همه اجناس و اقلام درمانی و تشویقی خارجی است، افزایش نرخ دلار بر نرخ این کالاها تاثیر بگذارد، اما نه تنها نرخ این کالاها بالا می رود که در بعضی از موارد نایاب هم می شوند.
وی اضافه کرد: زمانی که این اتفاق می افتد، افرادی کاسبکار و متقلب پا به عرصه می گذارند و با تشخیص نیاز بازار، اجناس بی کیفیت یا تقلبی را وارد می کنند و به فروش می رسانند. وقتی از این کالاهای تقلبی استفاده می کنیم، کار درمان به درستی پیش نمی رود. به طور مثال، در چند ماه گذشته داروهای بیهوشی با اسم و برچسب درست تهیه می کردیم، اما پس از مصرف، شاهد عوارض آن بر بیمارها بودیم. پس از اینکه این داروها را برای بررسی می فرستادیم، متوجه می شدیم آن گاز بیهوشی که روی این شیشه دارو نوشته شده با یک گاز ارزان جایگزین شده بوده که می توانسته بیهوش کند، اما در جراحی های طولانی مدت بر دستگاه تنفسی مریض عوارض نشان داده است. این مشکلات نتیجه افزایش نرخ و نادر شدن اقلام درمانی حیوانات است و آسیب آن را حیوان، سرپرستش و مرکز درمانی می بینند. وی بااشاره به اینکه رفاه حیوانات خانگی تعریف های متفاوتی دارد و اجزای تشکیل دهنده آن بسیار گسترده هستند، گفت: در تعاریف یک سری حق و حقوق برای حیوانات تعریف می شود، از جمله حق دسترسی به درمان درست و حق دسترسی به غذای سالم که رعایت شدن این حداقل ها منجر به رفاه حیوان می شود. طبیعی است، زمانی که نرخ اقلام و اجناس مربوط به حیوانات خانگی بالا می رود و ارائه خدمات به حیوان و تهیه این شرایط برای سرپرست حیوان دشوار می شود، رفاه حیوان تحت تاثیر قرار می گیرد. وی در ادامه گفت: بسیاری از داروهای ضددردی که دامپزشکان استفاده می کنند، داروهای بسیار گرانقیمتی هستند. زمانی که سرپرست حیوان امکان تهیه داروهای گران نرخ را متعاقب جراحی ها نداشته باشد، ما مجبور می شویم داروهای جایگزین ارزان تر را استفاده کنیم، اما این داروهای ارزان تر آن میزان اثر را ندارند. در چنین شرایطی است که رفاه حیوان خانگی به طورکامل برقرار نمی شود.
ارتباط سلامت انسان و حیوان
مرادی در پاسخ به این سوال که آیا می توان گفت ارتباط معناداری میان سلامت انسان و حیوانات پیرامونش وجود دارد، گفت: به طورقطع همینطور است. براساس رویکرد «سلامت واحد»، سلامتی یک کل واحد و تامین آن زمانی حاصل می شود که تمام انسان ها، حیوانات حیات وحش و حیوانات اهلی اعم از دام یا حیوانات همدم لحاظ شود. در سال های اخیر این رویکرد موردتاکید سازمان های بین المللی نظیر سازمان جهانی بهداشت و سازمان جهانی بهداشت حیوانات بوده است و به کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه نظیر ایران این امکان را می دهد تا به جای تمرکز تمام بودجه برای درمان پرهزینه انسان، بسیاری از بیماری ها را با هزینه ای کمتر و تلفات پایین تر در منشأ حیوانی آن کنترل کنند. وی افزود: مثال بارز و گل سرسبد این برنامه، کنترل بیماری هاری است. تحقیقات مکرر ثابت کرده که تنها راه کنترل هاری، واکسیناسیون دسته جمعی سگ ها، اعم از سگ های بی سرپرست و باسرپرست است. این در حالی است که در کشور ما به جای واکسیناسون و هزینه برای بهبود سلامت سگ ها، برنامه هایی ناکارآمد مانند کشتار یا جمع آوری سگ ها اجرا شده است، در نتیجه این برنامه های غیرعلمی، چنانچه تمام متخصصان بین المللی هم گفته بودند، نه هاری و نه جمعیت سگ ها کنترل نشد و امروزه فقط هزینه سالانه واکسیناسیون پس از گزش در حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون دلار در سال تخمین زده می شود. هزینه ای که فقط بخشی ناچیز از آن کافی بود تا نه ۷۰ درصد، بلکه تمام سگ های ایران واکسینه شوند و هاری به طورکامل ریشه کن شود. این هزینه سنگین تاوان عدم درک تفاوت یک رویکرد مدیریتی علمی با اقدامات شتابزده و غیرکارشناسی است.
کاهش کیفیت محصولات
نادر عسکری، دامپزشک متخصص بیماری های داخلی حیوانات و استاد دانشگاه در گفت وگو با صمت می گوید: هزینه حیوانات همیشه نسبت به هزینه های درمان یک انسان حتی بدون بیمه، بالاتر بوده است. پس از افزایش شدید تورم و نرخ دلار، هزینه های مراکز دامپزشکی نیز بالا رفت. از طرفی، به دلیل اینکه وسایل و خوراک حیوانات کالاهای لوکس حساب می شوند و دولت کمکی به واردات اقلام مورد نیاز حیوانات و واکسن آنها نمی کند، هزینه ها نیز افزایش پیدا کرده است. از آن طرف، این محصولات و کالاها بی کیفیت نیز شده اند، در واقع به جای اینکه غذای حیوانات را از کشوری مثل فرانسه وارد کنند، از ترکیه، تایلند و برزیل می آورند. کیفیت پایین این غذاها تاثیر آسیب زا بر سلامت حیوانات به ویژه گربه ها که غذای خشک و تجاری دوست دارند، گذاشته است. این دامپزشک اضافه کرد: همچنین افزایش هزینه ها باعث شد که یک سری از افراد نتوانند از پس هزینه ها برآیند و حیوانات خود را واگذار کنند. تعداد افرادی هم که حیوانات بی سرپرست را به سرپرستی می گرفتند یا حیواناتی را که در خیابان آسیب دیده بودند، به دامپزشکی ها می آوردند، کم شده است. عسکری گفت: حیوانات موجودات بی زبانی هستند که خود را با شرایط وفق می دهند، اما این مسئله هم، بستگی به تربیت حیوان دارد؛ اما درباره گربه ها که تربیت پذیر نیستند، افزایش هزینه ها و کاهش رفاه آسیب زاتر بوده است. وی بااشاره به اینکه خودتحریمی بیشتر از تحریم ها بر هزینه های نگهداری از حیوانات خانگی تاثیر گذاشته است، گفت: از چند سال پیش، دیگر هیچ ارزی به کالاهای دام کوچک تخصیص پیدا نکرد. این امر باعث شد که یک سری از اقلام و غذاهایی که برای حیوانات ضروری بودند، از طریق قاچاق وارد کشور شوند که طبیعی است که نرخ آنها هم خیلی گران تر شدند. این دامپزشک اظهار کرد: متاسفانه در ایران بیمه موثری برای حیوانات وجود ندارد. چند سال پیش، یک بیمه ناکارآمد برای حیوانات گذاشتند که هزینه خود بیمه نسبت به پشتیبانی آن خیلی زیادتر بود، برای همین اصلا مورد استقبال قرار نگرفت.
حیوانات، جزء جدایی ناپذیر جامعه
این متخصص بیماری های داخلی حیوانات خانگی و مدرس دانشگاه، غذارسانی به حیواناتی همچون سگ و گربه های خیابانی را اقدامی مثبت ارزیابی کرد و افزود: این اقدام موجب می شود این حیوانات از خوردن لاشه حیوانات مرده یا زباله های عفونی خودداری کنند. به این ترتیب، قدمی مثبت در راستای ارتقای سلامت این موجودات و حتی جامعه انسانی برداشته می شود. عسکری حیوانات خیابانی همچون سگ و گربه را جزء جدایی ناپذیر جامعه دانست که تعامل قابل توجهی با انسان ها دارند؛ از این رو غذارسانی به حیوانات را اقدامی مثبت ارزیابی کرد که در آموزه های دینی نیز بر آن تاکید شده است. این کلینیسین فعال در شهر تهران در ادامه تاکید کرد: غذارسانی به حیوانات باید با شناخت و رعایت الزاماتی باشد. مشورت با دامپزشکان و بهره گیری از نظرات تخصصی از یک سو می تواند زمینه غذارسانی سالم به حیوانات را فراهم کند و از سوی دیگر نیز، حد و حدود این اقدام را مشخص سازد. عسکری گفت: هر غذایی که این حیوانات از خوردن آن استقبال می کنند، لزوما برای سلامتی آنها مفید نیست. به عنوان مثال، در مواردی شاهد هستیم که حامیان ناشی، اقدام به تغذیه گربه ها با جگر انواع حیوانات می کنند، این در حالی است که مصرف بی رویه این محصولات غذایی زمینه مسمومیت آنها را فراهم می کند؛ بنابراین در مجموع می توان این طور جمع بندی کرد که غذارسانی و حمایت با کسب دانش کافی و بهره گیری از تجربه متخصصان دامپزشکی اقدام مثبتی است.
سخن پایانی
حتی اگر نگهداری از حیوانات تنها منوط به حمایت از آنها هم باشد، ضروری است که شرایط مناسب و استانداردی برای زیست آنها فراهم شود. با این همه افزایش هزینه های نگهداری از حیوانات خانگی، رفاه و سلامت این حیوانات را تحت تاثیر قرار داده است. به طورمشخص با روند افزایش قیمت ها و مشکلات معیشتی، مراجعه سرپرستان حیوانات به مراکز دامپزشکی کاهش پیدا کرده است. این امر اقدامات پیشگیرانه درمانی حیوانات را تحت الشعاع قرار داده و به گفته دامپزشکان بسیاری از افراد به نسخه های درمانی حیوانات خود بی توجهی نشان می دهند.
