یارانه یک میلیون تومانی وعده رئیسی می باشد. اما این یارانه یک میلیون تومانی چه زمانی پرداخت خواهد شد؟ بیش از یک هفته از آمدن دولت سیزدهم می‌گذرد و ابراهیم رئیسی در حال معرفی کابینه خود است آیا از یارانه غافل شده است؟اعطای کارت اعتباری رفاهی و پرداخت یارانه جدید طی سال‌های اخیر توسط یک وزارتخانه و یک سازمان انجام شده است.

معمولا وزارت تعاون، کار و رفاه احتماعی با همکاری چند وزارتخانه دیگر مسئولیت شناسایی مشمولان را برعهده دارد. سازمان برنامه و بودجه نیز موضوع تخصیص بودجه را انجام می‌دهد و سازمان هدفمندسازی یارانه وظیفه پرداخت آن را برعهده دارد.

دولت رئیسی چهارشنبه‌ای که گذشت اولین یارانه‌ای که برعحالا دولت جدید در حال معرفی کابینه است، حجت‌الله عبدالملکی به عنوان وزیر کار معرفی شده، او طرفدار افزایش یارانه‌هاست.یکی از اظهارنظرات او به سال ۹۶ برمی‌گردد که درباره افزایش یارانه‌ها گفته است: « قابلیت سه برابر شدن یارانه ها برای سه دهک اول وجود دارد.»

مسعود میرکاظمی نیز به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه معرفی شده‌اند. از اظهارات او نیز اینطور برمی‌آید که طرفدار پرداخت یارانه‌ است. چرا که در سال ۹۲ هدفمندی یارانه‌ها را کار بزرگی خوانده است.

ابراهیم رئیسی در وعده‌های انتخاباتی خود گفت که کارت رفاهی معیشت خانوار پرداخت می‌‌کند. براساس زمان‌بندی اجرای وعده‌های دولت سیزدهم، قرار است یارانه جدید از آذر امسال پرداخت شود. باید دید که در صورت وزیر شدن عبدالملکی و ریاست میرکاظمی بر سازمان برنامه و بودجه، این وعده رئیسی عملی می‌شود.

براساس گفته‌های رئیسی، یارانه جدید به پنج دهک اول پرداخت می‌شود که به نظر می‌رسد حدود ۶۰ میلیون نفر را شامل شود. این ۶۰ میلیون نفر همان افرادی هستند که هر دو یارانه نقدی و معیشتی بنزین را هر ماه دریافت می‌کنند.

در خصوص مبلغ این یارانه نیز یک تقسیم‌بندی در نظر گرفته شده، به نحوی که خانوارهای حاضر در دهک‌های اول تا سوم ماهانه ۲۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر و خانوارهای دهک‌های چهارم و پنجم مبلغ ۱۵۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر پرداخت می‌شود.

یعنی در گروه اول (شامل دهک اول تا سوم) یک خانوار پنج نفره مبلغ یک میلیون تومان و در گروه دوم (دهک جهارم و پنجم) مبلغ ۷۵۰ هزار تومان ماهانه دریافت می‌کنند.هده داشت را واریز کرد و ۷۸ میلیوناین واریزی باید به دولت برگردد و مثل یارانه‌های نقدی و معیشتی نیست، اما دولت سیزدهم وعده داده که در بازپرداخت به افراد کمک می‌کند.

یکصد و بیست و ششمین مرحله یارانه نقدی مربوط به مردادماه جاری به‌ازای هر نفر ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به همراه افزایش حداقل مستمری خانوارهای مددجویان تحت حمایت کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور ساعت ۲۴ روز چهارشنبه (۲۰ مردادماه) به حساب سرپرستان خانوار واریز و قابل برداشت خواهد شد.

یارانه‌ها بیش از ۳ برابر می‌شود؟

قرار است یارانه‌ها از چند ماه دیگر افزایش یابد و چندین برابر شود. به نظر می‌رسد ۶۰ میلیون نفری هر دو یارانه نقدی و معیشتی را می‌گیرند از آذر یارانه‌شان بیش از سه برابر شود.

زمزمه‌های اعطای کارت اعتباری از پنج ماه دیگر شنیده می‌شود یارانه‌ای که قرار است به پنج دهک اول پرداخت شود.ابراهیم رئیسی وعده داده که برای کاهش هزینه خانواده‌ها کارت اعتباری معیشت صادر می‌شود. بر این اساس به‌ازای هر یک از اعضای خانوار در سه دهک اول ۲۰۰ هزار تومان و دو دهک بعدی ۱۵۰ هزار تومان اعتبار ماهانه قرض‌الحسنه با کارمزد دو درصد تخصیص یابد.

یعنی یک خانواده پنج نفره در دهک‌های اول، دوم و سوم از آذر علاوه بر یارانه نقدی و معیشتی، کارت اعتباری به مبلغ یک میلیون تومان دریافت می‌کند.

این خانواده در آذر ۲۰۵ هزار تومان یارانه معیشتی بنزین، ۲۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی و یک میلیون تومان کارت اعتباری دریافت می‌کند، در مجموع یک میلیون و ۴۳۲ هزار تومان.

حالا اگر این خانواده در دهک سوم و چهارم باشد، ۲۰۵ هزار تومان یارانه معیشتی بنزین، ۲۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان و ۷۵۰ هزار تومان کارت اعتباری دریافت می‌کنند.

این پنج دهک در واقع همان ۶۰ میلیون نفری هستند که هر دو یارانه معیشتی و نقدی را دریافت می‌کنند، با عملی شدن وعده ابراهیم رئیسی یارانه این ۶۰ میلیون نفر بیش از سه برابر می‌شود و از ۴۳۲ هزار تومان به یک میلیون و ۴۳۲ هزار تومان می‌رسد.

پرداخت های یارانه نقدی که ادامه روند ۱۰ سال گذشته است، اکنون بعد از دولت دهم تا دوازدهم، به دولت سیزدهم نیز رسیده است. اما این‌که آیا دولت جدید به این رویه ادامه خواهد داد یا خیر و دست به اصلاحات جدی در این روند معیوب که سراسر هزینه برای دولت است و نتیجه مثبت آن چشمگیر نیست هنوز در ابهام قرار دارد.

به هر حال در مواضع پیش از انتخابات رئیسی و حتی بعد از آن، تاکید قابل توجهی به شیوه پرداخت یارانه در دولت وی نبوده و تا کنون برنامه مشخصی ارائه نکرده است، ولی در هر صورت آنچه که این دولت برای یارانه‌ها در دستور کار دارد دیر یا زود اعلام خواهد شد. نفر یارانه مرداد خود را گرفتند.

این در شرایطی است که از زمان شروع پرداخت یارانه‌های نقدی از سال ۱۳۸۹ ، مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان ثابت بوده و از سویی لیست یارانه‌بگیران به صورت محسوسی تغییر نکرده و غربالگری موثری نشده است؛ به طوری که همواره حدود ۹۵ درصد از ایرانی‌ها در جمع یارانه‌بگیران ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی قرار داشته‌اند و با وجود چالش‌های بسیاری که از سوی مجلس، کارشناسان و حتی مسئولان دولتی برای غربالگری یارانه‌بگیران وجود داشته تاکنون اقدام محکم و قابل اطمینانی جهت پرداخت هدفمند یارانه انجام نشده است.

دولت یازدهم که در شعارهای انتخاباتی خود بارها از حذف یارانه پردرآمدها و پرداخت هدفمند یارانه‌های نقدس سخن گفته بود در عمل به نتیجه‌ای نرسید و حتی زمانی که ثبت نام مجدد را برای متقاضیان در نظر گرفت در نهایت بازهم بیش از ۷۰ و چند میلیون نفر ثبت نام کرده که به طور حتم در بین آنها افراد غیرنیازمند وجود داشتند و بعد از آن با وجود تکلیف‌های قانون بودجه در چند سال برای حذف سه دهک بالای درآمدی باز هم دولت اقدام جدی انجام نداد و به بهانه این‌که حذف یارانه‌بگیران ممکن است تبعات اجتماعی داشته و افراد نیازمند نیز در بین آنها حذف و آسیب ببینند از غربالگری دست کشید.

دو لیست یارانه تحویل دولت جدید شد

در هر صورت پرداخت یارانه‌های نقدی در دولت گذشته نه تنها براساس قانون پیش نرفت، بلکه یارانه جدیدی تحت عنوان یارانه معیشتی از محل افزایش قیمت بنزین نیز به آن اضافه شده و حدود ۶۰ میلیون نفر از جمع یارانه‌بگیران ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی نیز این یارانه را دریافت می‌کنند.

براین اساس، دولت رئیسی اکنون در بخش یارانه‌های نقدی لیست بالغ بر ۷۷ میلیون نفری یارانه‌بگیران نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی با هزینه حدود ۴۲ هزار میلیارد تومانی در سال و همچنین لیست یارانه‌ بگیران معیشتی با حدود ۶۰ میلیون نفر و هزینه سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومانی را تحویل گرفته است که در مجموع باید در ماه برای حدود ۱۳۷ میلیون نفر یارانه تامین کند.

۵۰۰ هزار میلیارد رفته است ولی...

به هر صورت طی این سالها تا مرز ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بابت همین یارانه های نقدی که در ظاهر رقم چشمگیری نیست پرداخت شده و در برخی مواقع نه تنها این پرداخت موجب شده که سهم بخش های دیگر تعیین شده در قانون از محل درآمد هدفمندی پرداخت نشود بلکه کسری به حدی بوده که به استقراض از بانک مرکزی نیز کشیده است، در این شرایط این انتظار از دولت جدید وجود دارد که بالاخره بعد از حداقل پرداخت یک دهه یارانه غیرنقدی غیرهدفمند و البته در مواردی مغایر با قانون هدفمندی یارانه‌ها در این رابطه اصلاحات اساسی صورت دهد.