آببندان‌های غیرمجاز و حفر چاه‌های غیرمجاز، مهاجرت بی‌رویه به گلستان برای رسیدن به آب و اشتغال، ساخت‌وسازهای غیرمجاز در مناطق ییلاقی و استفاده بی‌رویه از آب‌های چشمه‌ها از دیگر عواملی است که طی سال‌های گذشته تیشه بر ریشه منابع آبی استان زده‌اند. گلستان جزو ۴ استان دارای تنش آبی کشور است که نیازمند تدبیر جدی برای برون‌رفت از بحران کم‌آبی و خشکسالی است.

استاندار گلستان با تاکید بر اینکه نیازمند تسریع در تغییر الگوی کشت هستیم در نشستی خبری اعلام کرد: دولت سیزدهم تاکنون افزون بر هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برای حل کم‌آبی استان هزینه کرده و اعتبار حوزه تامین آب شرب گلستان در این دولت به طور میانگین ۳.۵ برابر بیشتر شده است.

علی‌محمد زنگانه افزود: مشکلات آبرسانی به روستاهای محروم گلستان با اجرای طرح‌های ایجاد یا نوسازی خط انتقال و شبکه آبرسانی، حفر چاه، ساخت مخزن آب و ایستگاه پمپاژ تا حدی مرتفع می‌شود.

حفر چاه مشکل آب استان را حل نمی‌کند

وی با اشاره به پروژه سد نرماب، بر ضرورت تسریع در اجرای این پروژه که آب شرب بهداشتی ۵۳۵ هزار نفر از مردم شرق استان را تامین و تضمین می‌کند، تاکید کرد و گفت: حفر چاه‌های جدید برای رفع مشکل آب روش غلطی است که فقط نقش مسکن را دارد و نیازمند اجرای راهکاری جدید و بلند مدت هستیم.

زنگانه افزود: اجرای آب شیرین کن و تکمیل سد نرماب ۲ طرح مهم در حوزه تامین آب برای مردم استان است که تاکنون برای تکمیل سد نرماب تا ۹۰۰ میلیارد تومان هزینه شده و ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر اعتبار نیاز دارد.

تنش آبی پابرجاست

تیر امسال نیز معاون اول رئیس‌جمهوری در دیدار با ۴ استاندار استان دارای تنش آبی که یکی از آنها گلستان بود اعلام کرد که باید طرح‌های آبرسانی و به‌ویژه پروژه‌های مرتبط با انتقال آب دریا به عنوان یک اولویت مهم پیگیری شود تا به عنوان خدمتی مهم از دولت سیزدهم به یادگار بماند.

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی نیز خواستار رسیدگی وزارت نیرو به وضعیت بحرانی آب در استان گلستان با اختصاص تانکرهای ذخیره شد.

غلامرضا منتظری به مهر گفت که باوجود تمام تلاش‌ها، موضوع آب در استان گلستان همچنان بحرانی است.

وی افزود: استان گلستان منطقه خوش آب‌وهوایی است با این حال متاسفانه گرگان تنها مرکز استانی است که از آب‌های زیرزمینی و آب چاه استفاده می‌کند و به همین دلیل مردم در این استان هر سال با بحران آب روبه‌رو هستند.

منتظری بیان کرد: پس از حضور رئیس‌جمهوری در استان گلستان به‌وسیله پیگیری‌هایی که قبل از سفر انجام شده بود برای حل بحران آب طرح احداث و تکمیل ۲ سد بزرگ میرداماد در گرگان و سد نرماب مینودشت به تصویب رسید، البته احداث سد نرماب قبل از سفر به تصویب رسیده بود و بعد از حضور رئیس‌جمهوری در استان تنها مقرر شد اعتبار خوبی برای تکمیل این سد اختصاص داده شود.

وی افزود: همچنین تصویب شد اعتبار خوبی برای انجام کارهای مطالعاتی سد میرداماد نیز اختصاص داده شود. علاوه‌بر این موارد، برای حل بحران آب ما نیاز به شیرین‌سازی آب دریا و استفاده از آن داشتیم که در همین رابطه شیرین‌سازی آب دریا و لب شور مورد توافق قرار گرفت.

تشکیل کمیته مدیریت یکپارچه آب

در همین حال، عضو هیات مشورتی استاندار گلستان با بیان اینکه مدیریت یکپارچه منابع آب در گلستان یک ضرورت است، به مهر گفت: اگر در زمینه جمع‌آوری آب‌های سطحی و مدیریت سیلاب شهری اقداماتی صورت بگیرد بخشی از مدیریت یکپارچه منابع آب را انجام دادیم. سیدمحسن حسینی افزود: گلستان نیازمند تشکیل کمیته مدیریت یکپارچه منابع آب با حضور دستگاه‌های مرتبط در حوزه آب است و با این اقدام می‌توانیم در مدیریت یکپارچه منابع آب مشکلاتی مانند سیل را بهتر مدیریت کنیم. وی ادامه داد: برای مدیریت یکپارچه کردن منابع آب در استان باید تمام دستگاه‌های مختلف در این زمینه با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و فقط کار آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب نیست. با تشکیل کمیته مدیریت یکپارچه منابع آب می‌توانیم در سریع‌ترین زمان اقدامات مهمی را برای استان انجام دهیم‌.

مدیرعامل سابق شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان بیان کرد: طول رودخانه‌ها در گلستان بیش از ۳۲۰۰ کیلومتر است که شامل تعداد ۴۴ سرشاخه اصلی است که در ۵ حوضه آبریز جریان دارند. حوضه‌های آبریز گلستان شامل آبریز اترک سفلی، گرگانرود، قره‌سو، شرق خلیج گرگان و نکارود علیا است.

وی گفت: بخش عمده منابع آبی استان یعنی حدود ۸۵ درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و با توجه به محدودیت منابع آب، مدیریت صحیح مصرف بسیار مهم و ضروری است.

این کارشناس مسائل آب خاطرنشان کرد: در استان گلستان شاهد کشت محصولات پرآب بر، تعدد سیلاب‌های ویرانگر، گسترش برداشت از منابع آبی زیرزمینی، رها‌سازی زباله و... هستیم و توزیع زمانی و مکانی بارندگی در یک سال آبی نیز در استان یکنواخت نبوده، لذا مدیریت یکپارچه منابع آب با مشارکت دستگاه‌های اجرایی مرتبط به طور هماهنگ و نیز جامعه مردمی از ضروریات استان است.

توسعه طرح‌های آبرسانی

دستیار استاندار گلستان در مدیریت یکپارچه آب ادامه داد: در سال ۱۳۹۹ مجموع تخصیص اعتبارات بخش آب استان برای اجرای طرح‌های آبرسانی و سد و شبکه، ۳۵۰ میلیارد تومان بود اما با نگاه ویژه دولت برای حل مشکلات این بخش به خصوص با تصویب طرح‌های زیرساختی در سفر استانی، این رقم حدود ۳ برابر شد.

حسینی گفت: در سال ۱۳۹۹ مجموع اعتبارات مصوب مجلس برای آب گرگان ۳.۲ میلیارد تومان بود که با رایزنی استاندار و مسوولان استان این رقم به ۸.۲ میلیارد تومان رسید و در نهایت هم ۷.۳ میلیارد تومان تخصیص یافت. حسینی با اشاره به تصویب اعتبار ۳۷ میلیارد تومانی مجلس در سال ۱۴۰۰ برای بخش آب گرگان، ادامه داد: پیگیری‌های مدیران استانی و سفر استانی رئیس‌جمهوری به گلستان موجب تصویب اعتباری افزون بر ۲۲۶ میلیارد تومان بود که از این مقدار ۲۱۳ میلیارد تومان تخصیص یافت و انقلابی در تکمیل طرح‌های زیرساختی مورد نیاز بخش آب این شهر ایجاد شد.

وی افزود: با وجود حل نشدن کامل مشکل آب گرگان، اعتبار امسال مجلس برای طرح‌های مرتبط با بخش آب این شهر با کاهش ۴میلیارد تومانی به ۳۳ میلیارد تومان رسید اما باز هم با حمایت دولت و تلاش و پیگیری استاندار و مدیران استانی، این رقم به ۸۸ میلیارد تومان افزایش یافت که تاکنون ۵۲ میلیارد تومان آن تخصیص یافته است. وی ادامه داد: مجمع اقدامات انجام شده در چند سال اخیر با حمایت ویژه دولت سیزدهم، تنش آبی را تا حد زیادی از گرگان دور کرد چرا که در غیر این صورت و اتکا به منابع آب موجود، مدت زمان استفاده مشترکان خانگی از آب در شبانه روز را به ۲ ساعت می‌رساند.

حسینی تکمیل سد میرداماد را یکی از راه‌حل‌های میان مدت حل مشکل آب گرگان دانست و گفت: سد میرداماد (شصت کلاته) قابلیت ذخیره ۱۳ میلیون مترمکعب آب را دارد که ۷.۵ میلیون متر مکعب آن سالانه برای مصارف شرب اختصاص خواهد یافت.

وی افزود: درحال‌حاضر ۹۵ درصد نیاز آب آشامیدنی گرگان از طریق منابع زیرزمینی تامین می‌شود که به دلیل افت سطح آب، چاره‌ای جز استفاده از آب‌های سطحی مانند جمع‌آوری آب در پشت سد یا شیرین‌سازی آب دریا نداریم.

دستیار استاندار گلستان در مدیریت یکپارچه آب، شیرین‌سازی آب دریا را یکی دیگر از راهکارهای حل مشکل کم آبی گرگان دانست و گفت: دولت با برداشت ۷۲ میلیون متر مکعب از آب دریا برای شیرین‌سازی موافقت کرده که فرآیند انجام این طرح آبرسانی به شهر گرگان توسط بخش خصوصی دیده شده و دولت آب را خریداری می‌کند.