مهرههای سیاسی در بازی بازار انرژی
پیش از مشاهده موارد مبتلا به ویروس اُمیکرون، رخدادهای مهم دیگری در کاهش نرخ نفت طی ماه ماههای پایانی سال ۲۰۲۱ دخیل بودند. شرکت بزرگ نفتی ایالات متحده ExxonMobil در حال مذاکره با شرکت انرژی نیجریه Seplat برای فروش میادین نفتی آب کمعمق خود به نیجریه است.
این شرکت مدتی است درصدد واگذاری داراییهای خود در اروپا و افریقا برای تامین مالی پروژه توسعه تولید گاز شیل خود در امریکا است. از سوی دیگر، یکی از شرکتهای چندملیتی نفت و گاز بریتانیایی، اعلام کرده قصد دارد یک کارخانه تولید هیدروژن سبز در شمال شرقی انگلستان بسازد. این در حالی است که این شرکت قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ در کنار ارائه هیدروژن آبی، ۳۰ درصد از تولید هیدروژن بریتانیا را در قالب انرژی پاک تامین کند.
همچنین یک شرکت انرژی ایتالیایی اعلام کرده آماده سرمایهگذاری بیشتر در زمینه فعالیتهای هستهای برای تولید انرژی پاک است. باید توجه داشت اعلام این تصمیمات پس از برگزاری نشست گلاسکو و در جهت کاهش تولید کربن است. این اتفاقات در دو ماه اخیر منجر به کاهش نسبی نرخ نفت خام شدند.
تا پیش از مشاهده نوع جدید ویروس کرونا، کشورهای متقاضی نفت و انرژی، دلایل مختلفی را بهعنوان عامل اصلی افزایش بهای جهانی نفت مطرح کردند. حتی برخی معتقدند که طرحهای توسعه انرژی پاک منجر به کاهش تولید و عرضه نفت و سوختهای فسیلی شده و در ادامه افزایش چشمگیر بهای آنها در ماههای گذشته را شاهد بودیم. اما فاتح بیرول، رئیس آژانس بینالمللی انرژی، بهصراحت سیاست و مقاصد کشورهای تولیدکننده و عرضهکننده سوختهای فسیلی را علت اصلی افزایش نرخ جهانی نفت در ماههای گذشته معرفی کرد. کاهش نرخ حاملهای انرژی بر اثر گسترش ویروس اُمیکرون و دیگر سیاستهای در پیش گرفته شده کشورهای اصلی عرضهکننده نفت، تاییدی بر این موضوع است. تنها در حوزه نفت شاهد سقوط ارزش نبودیم و بهای زغالسنگ بهعنوان سوخت مهم آسیا، در پی اخبار مداخله چین کاهش یافت. معاملات زغال سنگ حرارتی چین که در بورس ژنگژو معامله میشود، در اواخر نوامبر ۲۰۲۱ پس از اینکه برنامهریز اقتصادی این کشور تمایل خود را برای بهبود مکانیسمهای قیمتگذاری زغالسنگ نشان داد، ۶ درصد کاهش یافت.
همچنین اخبار منتشرشده، این گمانهزنی را تقویت میکند که دولت چین در ادامه، مداخلهگری بیشتر در بازار زغالسنگ از خود نشان خواهد داد. همچنین چین بهعنوان بزرگترین کشور مصرفکننده زغالسنگ در جهان، همواره نقش موثری بر نرخ جهانی زغال سنگ داشته و در صورت کاهش بهای زغالسنگ در این کشور، بهای جهانی این حامل انرژی نیز کاهش مییابد.
غیر از شیوع ویروس اُمیکرون، افزایش عرضه نفت توسط کشورهای اوپکپلاس و پیشروی طرحهای انرژی پاک، عوامل دیگری در ماههای آینده فشار زیادی بر نرخ جهانی نفت وارد خواهند کرد. از سوی دیگر، تنها شرکت بزرگ نفتی ایالات متحده ExxonMobil به دنبال توسعه فعالیتها بر حوزه گاز شیل این کشور نبوده و عربستان قصد دارد تا به صورت مستقیم و گسترده، روی گاز شیل خود سرمایهگذاری کند. از سوی دیگر، روسیه خواستار افزایش مشارکت استراتژیک با چین در حوزه انرژی سبز است.
مقامات ارشد انرژی روسیه با داشتن خطوط لوله نفت و گاز اختصاص داده شده برای تامین مراکز مصرف چین، اکنون خواستار گسترش مشارکت استراتژیک در انرژیهای تجدیدپذیر، احتمالا در قالب پروژههای انرژی بادی هستند. علاوهبر تمامی موارد عنوانشده، بریتانیا پیشبینی کرده زمستانی گرمتر از حد انتظار پیشرو باشد.
تمامی این موارد گفته شده، بر پیشبینی استمرار کاهش نرخ نفت در ماههای آینده، مهر تایید زده و انتظار میرود با کاهش تقاضای نفت خام و سوختهای فسیلی در جهان، روند نزول نرخ نفت ادامهدار باشد؛ بنابراین میتوان غیر از همهگیری جهشهای متعدد ویروس کرونا، سیاستهای کشورهای مهم در بازار نفت را عاملی تاثیرگذار و مهم در بازیهای رقابتی بهای انرژی در جهان عنوان کرد.