صادرات انرژی در سکوی پرتاب
مرتضی پورمند-کارشناس بازار انرژی
صادرات انرژی در ایران شامل صادرات نفت و گاز طبیعی است که نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارد. ایران بهعنوان یکی از کشورهای دارای منابع غنی انرژی، توانایی تامین نیازهای انرژی کشورهای دیگر را داراست و از این طریق درآمدهای ارزی قابلتوجهی را کسب میکند.ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت جهان است و مخازن نفتی بزرگی مانند میدان پارس جنوبی، آزادگان، آغاجاری و نفت خام کارون را در دل خود جای داده است. صادرات نفت ایران به بازارهای جهانی از جمله آسیا، اروپا و خاورمیانه انجام میشود. کشورهایی مانند چین، هند، ژاپن و کشورهای اروپایی از مشتریان اصلی نفت ایران هستند.افزایش صادرات نفت ایران به کشوری مانند چین اقدام هوشمندانهای است. چین، بهعنوان یکی از بزرگترین مصرفکنندگان نفت جهان، بازار بسیار مهمی برای صادرات نفت ایران است و هرچه توانایی صادرات به چین افزایش یابد، ایران قادر خواهد بود در بازار جهانی نفت تاثیر بیشتری داشته باشد.باتوجه به نیازهای روزافزون چین به انرژی، ایران تمایل دارد صادرات نفت خود به این کشور را افزایش دهد که این افزایش صادرات نفت به چین میتواند از طریق افزایش حجم صادرات مستقیم یا از طریق همکاری در زمینههایی مانند تامین نیازهای پتروشیمی چین، انجام شود.برقراری روابط تجاری قویتر با چین و افزایش صادرات نفت به این کشور، مزایای اقتصادی قابلتوجهی برای ایران دارد که افزایش درآمدهای ارزی، تقویت تجارت و سرمایهگذاری، ایجاد فرصتهای شغلی و توسعه بخشهای مختلف اقتصادی از جمله این مزایا است. همچنین افزایش صادرات نفت به چین میتواند روابط دوجانبه ایران و چین را تقویت کند و همکاریهای سیاسی و اقتصادی بین دو کشور را بهبود بخشد. این همکاری میتواند شامل توسعه پروژههای نفتی و انرژی، انتقال فناوری، تجارت دیگر صنایع و همچنین تبادل دانش و تجربیات در حوزه انرژی باشد. افزایش صادرات نفت ایران به چین امکانات بسیاری را برای هر دو کشور به ارمغان میآورد و میتواند روند توسعه اقتصادی و همکاریهای بینالمللی را تقویت کند.
از سوی دیگر افزایش تولید نفت در دورانی که کشور ازسوی غرب تحریم شده، اقدام هوشمندانه و هزینهبری است، چراکه استفاده از تکنولوژیهای روز دنیا ناممکن بوده و بیشتر تجهیزات باید بومیسازی شود.درحالحاضر دولت سیزدهم برنامههای ویژهای برای افزایش تولید روزانه نفت خام در کشور دارد و تا حدودی توانسته با سرمایهگذاریهای کلان اقدامات موثری را انجام دهد. این سرمایهگذاری رشد ۶۰ درصدی متراژ حفاری در این دوره را در پی داشته و دولت موفق به افزایش ۸۰ درصدی سرعت حفاریشده و سرعت حفاری از ۱۰.۵ متر در روز به ۱۸.۲ متر در روز رسیده است. باوجود افزایش تولید نفت باید به موضوع صادرات هم نگاهی داشته باشیم و به بازارهای جدید برای فروش نفت دست پیدا کنیم. اکنون تحریمهای امریکا فروش نفت به مشتریهای قدیمی را هم با مشکل روبهرو کرده که ضرورت دارد مسئولان با برنامهریزیهای مدون برای حل چنین چالشهایی ورود کنند، زیرا اقتصاد ما وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارد و ممکن است در آینده نزدیک با مشکلات بیشتری روبهرو شویم.
اکنونکه دولت به فروش بیشتر نفت امیدوار است، باید تمام برنامهریزیها برای احیای بازارهای جهانی نفت صورت گیرد و در کنار افزایش تولید، نگاهی هم به رفع تحریمهای موجود داشته باشیم.در بحث گاز نیز کشور در بحث تامین مشکل خاصی ندارد و میتواند روزانه حدود یکمیلیون مترمکعب گاز تولید کند و غیر از ماههای سرد و پرمصرف سال، مشکلی از این بابت ندارد؛ اما موضوعی که باید موردتوجه قرار گیرد، بحث انتقال گاز و استفاده از فناوری روزآمد برای این اقدام است که بسیار وقتگیر و پرهزینه است و نیاز به توسعه زیرساختها دارد. صادرات انرژی نیاز به تقویت زیرساختهای مختلفی دارد که کشور باید به آنها دست پیدا کند و تا زمانی که تحریمهای غرب ادامه دارد، این کار بسیار دشوار است و وقت و هزینه زیادی را طلب میکند، همچنین پیدا کردن مشتریهای جدید برای صادرات انرژی به این موضوع گره خورده و تا زمانی که این چالشها حل نشود، صادرات نفت و گاز به کشورهای دیگر شدنی نیست.