همجواری با خلیج‌فارس و دریای عمان فرصت بزرگی برای اقتصاد کشور است که این ظرفیت به تنهایی بیش از هر ظرفیت دیگری در کشور می‌تواند اقتصاد ما را به توسعه برساند. کشورهایی که به دریا متصل هستند ظرفیت و فرصت بزرگی در اختیار دارند و بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد که سهم دریا از تولید ناخالص داخلی در کشورهای ساحلی پیشرفته مثل اتحادیه اروپا ۵۰ درصد است. اقتصاد دریامحور به معنی استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی است. باوجود ظرفیت بزرگ دریا و نقش مهمی که می‌تواند در اقتصاد داشته باشد، تاکنون به خوبی در کشور مورد استفاده قرار نگرفته و زیرساخت‌های این بخش از اقتصاد همچنان ضعیف است.ایران دارای ۶ هزار کیلومتر نوار ساحلی است و انتظار می‌رود بیش از هر کشوری در اقتصاد دریا محور کار شده باشد اما سهم کشور ما از اقتصاد دریایی تنها ۲ درصد است که بخشی از این میزان نیز مربوط به صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است.

به گزارش مهر، استان بوشهر یکی از استان‌های ساحلی کشور است که بیشترین میزان ساحل را با خلیج‌فارس دارد اما بخش عمده اقتصاد این استان مربوط به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است؛ به گونه‌ای که بیشترین تولید پتروشیمی را دارد و ۷۰ درصد گاز کشور در این استان تولید شده و بیش از ۹۰ درصد نفت خام کشور را صادر می‌کند.در حوزه صیادی و آبزی‌پروری در استان بوشهر ظرفیت‌های خوبی وجود دارد. بوشهر قطب میگوی پرورشی کشور بوده اما ظرفیت‌های استان در آبزی‌پروری چندین برابر این میزان تولید است.استان بوشهر می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های ساحل و دریا، کل نیازهای کشور به ماهی و میگو را تامین کند؛ کاری که شروع شده و هنوز اول راه است و باوجود سهم بالا در پرورش میگو، تولید ماهی در قفس در این استان ناچیز است.خلیج‌فارس دارای ظرفیت‌های بی‌نظیری است و از مهم‌ترین آنها می‌توان به زیست‌فناوری دریایی اشاره کرد که می‌تواند نقش مهمی در تولید سوخت از جلبک‌ها، تهیه غذا، تامین دارو و … داشته باشد و این حوزه نیازمند حمایت ویژه برای توسعه و تقویت است.تجارت دریایی، گردشگری دریایی، حمل‌ونقل دریایی و.... از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد دریا محور است که در استان بوشهر ضعف زیرساخت‌ها باعث شده تا اهداف مدنظر در این زمینه محقق نشود.

زیرساخت‌های بندری و دریایی ضعیف است

کارشناس حوزه اقتصادی در گفت‌وگو با مهر اظهارکرد: اقتصاد دریامحور در سطح دنیا روز به روز در حال گسترش است اما در استان بوشهر و دیگر نقاط کشور به خوبی به این حوزه از اقتصاد توجه نشده است. در زمینه زیرساخت‌های بندری ضعیف هستیم و هنوز امکان ورود کشتی‌های بزرگ به بنادر استان بوشهر وجود ندارد و این یک ضعف بزرگ محسوب می‌شود

علی عرب‌زاده اضافه کرد: شیوه‌های مختلفی برای توسعه اقتصاد دریامحور و افزایش تولید ناخالص داخلی از طریق دریا وجود دارد که متاسفانه ما هنوز فقط به شکل سنتی از ظرفیت دریا استفاده می‌کنیم.

وی تصریح کرد: باید فراتر از استخراج نفت و تجارت به شکل سنتی و گاهی صیادی، فعالیت‌های حوزه دریا را گسترش دهیم اما تاکنون در زمینه توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز اقتصاد دریا محور به خوبی کار نشده است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در زمینه زیرساخت‌های بندری ضعیف هستیم، تصریح کرد: هنوز امکان ورود کشتی‌های بزرگ به بنادر استان بوشهر وجود ندارد و این یک ضعف بزرگ محسوب می‌شود.

وی تاکید کرد: پیش نیاز توسعه اقتصاد دریایی، تقویت زیرساخت‌ها است؛ در استان بوشهر باید عمق بنادر افزایش یابد، زیرساخت‌های بندری تقویت شوند و فناوری‌های جدید در فعالیت‌های بندری بکارگیری شود.

عرب‌زاده یکی دیگر از ظرفیت‌ها را گردشگری دریایی دانست و ادامه داد: متاسفانه در زمینه گردشگری دریایی کار چندانی صورت نگرفته است؛ اگر چه بخش عمده کار را باید بخش خصوصی جلو ببرد اما در سایه نبود حمایت‌ها و گیر کردن در مراحل صدور مجوزها و… ضعف‌های فراوانی وجود دارد.

زیرساخت‌ها تقویت می‌شود

البته اقداماتی برای توسعه زیرساخت‌های بندری در استان بوشهر صورت گرفته و همانگونه که مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر می‌گوید، توسعه زیرساخت‌ها در مجتمع بندری نگین شتاب گرفته است.

محمد شکیبی‌نسب مجتمع‌های بندری را فرصتی طلایی برای بوشهر دانست و اضافه کرد: مجتمع بندری نگین اکنون به یکی از کانون‌های مهم و جذاب سرمایه‌گذاری در جنوب کشور تبدیل شده است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر از احداث جاده دسترسی به مجتمع نگین خبر داد و با اشاره به سرعت مطلوب این پروژه بیان کرد: با اختصاص ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار پروژه برق رسانی مجتمع بندری نگین اجرا می‌شود.

وی با اشاره به دریافت مجوز لازم برای احداث تاسیسات زیربنایی، آب، برق، گاز و فیبرنوری تصریح کرد: پروژه احداث پایانه صادرات و ترانزیت در این مجتمع بندری، با سرعت خوبی در حال اجرا است.

شکیبی‌نسب ادامه داد: در موضوع ساماندهی تاسیسات دریایی و آغاز عملیات اجرایی پایانه بین‌المللی مسافربری دریایی بوشهر نیز بخش دریایی آن به اتمام رسیده و انتظار داریم سالن آن نیز تا پایان سال به بهره‌برداری برسد.

وی اظهار کرد: اکنون در استان بوشهر، بنادر بوشهر، گناوه، دیر و کنگان رویه ترانزیت خارجی دارند که با چنین ظرفیتی می‌توان برای رونق ترانزیت، اقدام‌های ارزشمندی را انجام داد.

توسعه زیست - فناوری دریایی

زیست‌فناوری دریایی، دانشی است که عمیقا مسائل و چالش‌های بزرگ قرن بیست و یکم در زمینه ‏سلامت، انرژی، غذا، محیط‌زیست و محصولات و فرآیندهای صنعتی را در صدر پژوهش‌های خود ‏قرار داده است.

استان بوشهر با توجه به داشتن طول زیاد ساحل با خلیج‌فارس می‌تواند به مرکز و قطب توسعه زیست فناوری دریایی تبدیل شود؛ اقداماتی در این زمینه انجام شده و باید زمینه توسعه آن فراهم شود.

رئیس مرکز تحقیقات زیست‌فناوری دریایی بوشهر در گفت‌وگو با مهر به اهمیت و ارزش بالای فناوری‌های دریایی اشاره کرد و گفت: زیست‌فناوری دریایی از مهم‌ترین ظرفیت‌های خلیج‌فارس است.

پروفسور ایرج نبی‌پور از تولید سوخت از جلبک‌ها، تهیه غذا، تأمین دارو و … به عنوان مهم‌ترین اهداف توسعه زیست‌فناوری‌های دریایی اشاره کرد و اظهارکرد: توسعه زیست‌فناوری پزشکی دریایی از ظرفیت‌های مهم برای استفاده از فرصت‌های دریا است.

وی بیان کرد: زیست‌فناوری دریایی در گستره انرژی به تولید انرژی زیستی از ارگانیسم‌های دریایی، تولید سوخت ‏زیستی و توسعه شیوه‌ها و ابزارهایی برای کشت و فرمان‌پذیری ‏میکروآلگ‌ها باهدف بهبودی در کارآیی می‌پردازد.

استاندار بوشهر از رونق اقتصاد دریاپایه در استان بوشهر خبر داد و گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی سیاست‌های اقتصاد دریامحور را ابلاغ فرمودند و باید در راستای عملیاتی کردن این سیاست‌ها اهتمام ورزید.

احمد محمدی زاده افزود: استان بوشهر ظرفیت بالایی در حوزه دریا و اقتصاد دریاپایه دارد و در دو سال اخیر بیشترین تمرکز حوزه اقتصادی استان روی تجارت دریایی و اشتغال حول محور دریا بوده است.

استاندار بوشهر خاطر نشان کرد: اجرای طرح‌های پرورشی آبزیان شامل پرورش ماهی در قفس و پرورش میگو و همچنین طرح‌های گردشگری ساحلی و تجارت دریایی با شتاب و حساسیت خاصی پیگیری و اجرایی شده و این روند تداوم دارد.

محمدی‌زاده از افزایش صادرات و واردات در گمرکات استان بوشهر خبر داد و تصریح کرد: تجارت دریایی رونق یافته و با اجرای طرح توسعه بنادر استان و افزایش امکانات و تجهیزات بندری، این روند ادامه خواهد داشت.

وی اضافه کرد: کاهش تعرفه‌های گمرکی و همچنین تسریع در ترخیص کالا در گمرکات استان بوشهر مسئله مهمی است که انتظار داریم اجرایی شود.

استاندار بوشهر گفت: کاهش هزینه‌های انبارداری نیز از موارد مهمی است که باید پیگیری و اجرایی شود تا بازرگانان و تجار، مجبور به پرداخت هزینه سنگین نباشند.

محمدی‌زاده بیان کرد: کوتاه‌تر شدن فرآیند ترخیص کالا یک مسئله محوری است که علاوه بر کاهش هزینه‌های انبارداری، موجب رونق کسب و کار نیز می‌شود.

سخن پایانی

حوزه اقتصاد دریا فراتر از مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی است و مستلزم ظهور و حمایت از صنایع مرتبط با آب و دریا ازجمله حمل‌ونقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر، آبزی‌پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدنکاری دریایی است. انتظار می‌رود تلاش جدی برای توسعه اقتصاد دریامحور در استان بوشهر صورت بگیرد تا از این طریق شاهد توسعه اقتصادی، بهبود وضعیت اشتغال و رفع بیکاری، رشد تولید ناخالص داخلی، ارزآوری و… برای کشور باشیم.