درآن زمان در زمین ‌ های اطراف کرج، منطقه وسیعی جهت اجرای پروژه در نظر گرفته شده بود و با کشور آلمان برای تامین تجهیزات و ماشین ‌ آلات مذاکره و قراردادی منعقد شد که با شروع جنگ جهانی دوم این عملیات ناتمام ماند. اما در ۲۳ دی ماه سال ۱۳۴۴ براساس موافقت ‌ نامه ‌ ای میان ایران و شوروی، روس ‌ ها متعهد شدند در ازای صادرات گاز ایران به شوروی، ذوب ‌ آهن اصفهان و ماشین ‌ سازی اراک را احداث کنند. امروز چیزی قریب 60 سال از عمر این صنعت در کشور می ‌ گذرد و دغدغه امروز آن خودکفایی و بومی ‌ سازی است که هم توانایی آن به دست آمده و هم ضرورتی برای صرفه جویی ارزی است.در گزارش امروز صمت به مرور اظهار نظرهایی در این زمینه پرداختیم.

صرفه ‌ جویی ارزی با بومی سازی

رئیس هیات عامل ایمیدرو از صرفه جویی نزدیک به ۱ . ۵ میلیارد دلاری با بومی سازی صنعت فولاد طی ۳ سال اخیر خبر داد.

وجیه ا… جعفری با بیان این مطلب اظهار داشت: طی ۳ سال اخیر با همکاری ایمیدرو و انجمن ملی فولاد ایران، با ایجاد سامانه کارلینک به عنوان حلقه اتصال، بستر سازی برای ورود سازندگان و شرکت ‌ های نیازمند شکل گرفت و درنتیجه، با احصای نیازمندی ‌ ها و متعاقب آن، با استفاده از دانش روز، بومی ‌ سازی قطعات و تجهیزات انجام شد.

رئیس هیات عامل ایمیدرو ادامه داد: طی این مدت، بیش از ۲۶ هزار قطعه و تجهیز در صنعت فولاد از طریق سامانه کارلینک بومی سازی شده که البته انجمن ملی فولاد، نقش بیشتری در این زمینه ایفا کرده است.

رفع نگرانی ‌ ها با اکتشافات عمقی

جعفری با اشاره به اینکه ذخایر موجود سنگ آهن براساس طرح جامع فولاد بین ۱۵ تا ۱۷ سال است گفت: ظرفیت پیش بینی شده ۵۵ میلیون تن فولاد بوده که در حال حاضر به ظرفیت ۴۵ میلیون تن رسیده است.

وی با اشاره به با انجام اکتشافات عمقی گفت: به زودی ذخایر جدیدی به مجموعه افزوده می ‌ شود که به نظر می ‌ رسد به اندازه ذخایر موجود است.

رئیس هیات عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: موضوع سرمایه گذاری در معادن خارج از کشور نیز مطرح است. اکتشافات را در بخش های مختلف عناصر آغاز کرده ایم و حتی مصوباتی هست که می توانیم قانونی انجام دهیم. این روند می ‌ تواند نگرانی ‌ ها را برطرف کند.

تسهیلات کم ‌ بهره برای ماشین ‌ آلات بومی

جعفری با بیان اینکه سالانه بیش از یک میلیارد متر مربع حجم عملیات خاکی داریم، گفت: با توجه به اکتشافات جدید و تولید در حال انجام، ۱۵ ماده معدنی جدید را در زنجیره تولید دنبال می ‌ کنیم. وی افزود: برای استخراج در کنار وجود ذخایر، نیازمند ماشین ‌ آلات هستیم و توجه به ماشین ‌ آلات ساخت داخل می ‌ تواند در کاهش قیمت تمام شده کمک کند.

رئیس هیات عامل ایمیدرو ادامه داد: طی یک سال گذشته سیاست حمایت از تولید داخل، در معاونت امور معادن و صنایع معدنی دنبال می ‌ شود و در ایمیدرو هم از طریق صندوق بیمه سرمایه ‌ گذاری فعالیت ‌ های معدنی، این فرصت را فراهم کردیم تا به شرکت ‌ هایی که ماشین ‌ آلات از شرکت ‌ های داخل می ‌ خرند تسهیلات مناسب با بهره کمتر اعطا کند.

کاهش ارزبری دامپتراک

رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به بومی سازی دامپتراک ۶۰ هزار تنی برای نخستین بار در کشور، گفت: شرکت سازنده توانسته است با جسارت و خودباوری نسبت به ساخت این ماشین ‌ آلات اقدام کند. وی افزود: ۴۵ درصد این دستگاه، ساخت داخل است و این موضوع تاکنون توانسته ۶۰ درصد ارزبری را کاهش دهد. همچنین، با توسعه این حوزه به افزایش اشتغال نیز کمک خواهد شد. وی ابراز امیدواری کرد که بتوان برای سازندگان، بستر لازم را فراهم آورد تا آنها امکان تولید دامپتراک ‌ هایی با ظرفیت بالاتر پیدا کنند.

میانبری برای خودکفایی

معاون بهره ‌ برداری شرکت فولاد هرمزگان گفت: بومی ‌ سازی و توجه به ساخت داخل یکی از مهم ‌ ترین رویکردهایی است که صنایع فولادی کشور با به کارگیری آن در سال ‌ های اخیر بسیاری از نیازهای خود به تجهیزات و قطعات را برطرف کرده اند و ادامه این رویکرد کشور را به سمت صنعتی شدن و خودکفایی سوق خواهد داد.

به گزارش بیرونیت، سید اصغر مدنی وی افزود: در سال ‌ های اخیر بیکاری مشکلات زیادی در کشور ما ایجاد کرده است و بومی ‌ سازی می ‌ تواند یکی از راهکارهای رفع این معضل در کشور باشد.

وی ادامه داد: صنایع می ‌ توانند با بومی ‌ سازی به چند هدف به خوبی دست یابند؛ نخست آنکه با رونق گرفتن صنایع کوچک و جنبی به دلیل توجه به بومی ‌ سازی، بخشی از معضل بیکاری حل می ‌ شود. علاوه بر این، هنگامی که قطعات به دست صنعتگران داخلی ساخته شود، صنایع سفارش ‌ دهنده دسترسی بهتر و سریع ‌ تری به سازنده خواهند داشت. در همین حال تامین قطعه از سازندگان داخلی صرفه ‌ جویی ارزی و ریالی برای سفارش ‌ دهنده دارد.

مزایا و معایب بومی ‌ سازی

معاون بهره ‌ برداری شرکت فولاد هرمزگان اذعان کرد: بومی ‌ سازی علاوه بر مزایا، معایبی را هم به همراه دارد. بنابراین اگر بتوانیم در فرایند بومی ‌ سازی به چند نکته توجه کنیم و آن ‌ ها را در اولویت قرار دهیم، می ‌ توانیم در این زمینه شاهد پیشرفت قابل ملاحظه ‌ ای باشیم. قیمت تمام شده، کیفیت محصول تولیدی و زمان تحویل محصول به سفارش ‌ دهنده از جمله نکاتی هستند که باید هم سفارش ‌ دهنده و هم تولیدکننده به آن ‌ ها توجه داشته باشند. در صورتی که این سه پارامتر در کنار هم دیده شوند، بومی ‌ سازی مانند یک قطار که روی ریل سوار می ‌ شود، به خوبی حرکت خواهد کرد و در نهایت در جهت پیشرفت صنایع کشور موثر است.

مدنی تصریح کرد: امروزه صنایع کشور نیاز دارند از نظر علمی گسترش پیدا کنند. از این رو بومی ‌ سازی می ‌ تواند به صنایع کمک کند تا سطح علمی خود را بالا ببرند. رشد علمی صنایع نیز به این صورت است که وقتی یک قطعه ساخته می ‌ شود، توانایی فنی صنایع نیز بالاتر می ‌ رود و کشور ما روز به روز به سمت صنعتی شدن پیش خواهد رفت.

رشد مهارت و دانش فنی

وی ادامه داد: با توجه به وضعیت کشور از نظر منابع آبی به ویژه خشکسالی ‌ های اخیر، ممکن است نتوانیم مانند گذشته سرمایه ‌ گذاری کنیم. اگر بتوان روی بومی ‌ سازی صنعت سرمایه ‌ گذاری انجام داد، کشور شاهد پیشرفت خواهد بود. ضمن اینکه می ‌ توان از دیگر جنبه ‌ های بومی ‌ سازی مانند کاهش ارزبری، افزایش اشتغال، رشد دانش فنی و مهارت نیروهای متخصص بهره برد.

توجه بیشتر به دانش ‌ بنیان ‌ ها

مدنی در پایان تصریح کرد: در صورتی که قصد خودکفایی داشته باشیم، باید به بومی ‌ سازی بیش از گذشته اهمیت دهیم. در صورتی بومی ‌ سازی می ‌ تواند کشور را به خودکفایی برساند که قطار آن روی ریل قرار گیرد و هدف آن پیشرفت کشور باشد. در این رابطه تامین ‌ کنندگان و دست ‌ اندرکاران بومی ‌ سازی به ویژه شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان باید توجه کنند که علاوه بر ساخت قطعه، به ارتقای دانش فنی و علمی نیز اهمیت دهند. خوشبختانه بسیاری از شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان رویکرد ارتقای علمی را در پیش گرفته ‌ اند. علاوه بر این، لازم است ارتباط صنایع فولادی و شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان با دانشگاه ‌ های معتبر دنیا گسترش یابد تا بتوانیم از علم روز دنیا استفاده کنیم و هم ‌ زمان با پیشرفت صنعتی و تکنولوژی دیگر کشور حرکت کنیم.

سخن پایانی

تاریخچه صنعت فولاد در ایران بیانگر این موضوع است که کشور ما برای تولید فولاد از مزیت نسبی برخوردار است. از همین رو با توجه به رشد زنجیره فولادسازی، قادر شده ایم که به جایگاه قابل توجهی در این صنعت در منطقه و جهان دست یابیم. دست اندرکاران این صنعت امیدوار اند با استفاده از توان داخلی بتوانیم مواد اولیه و تجهیزات خود را در راستای تامین پایدار و سودآوری حداکثری بومی ‌ سازی کنیم.