انجمن‌ها، اتحادیه‌ها و تشکل‌ها، بلندگوی تولیدکنندگان، اصناف و فعالان صنعتی در حوزه‌های گوناگون از جمله بخش معدن و صنایع معدنی هستند. تشکل‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی، از فعالان یک صنف خاص تشکیل می‌شوند و مسائل یک صنف یا رشته فعالیت خاص را دنبال می‌کنند.

تشکل‌ها و انجمن‌های تخصصی فعال در یک صنف، بهترین محل جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های تخصصی یک صنعت هستند و در همین حال، راهکارهای مناسبی برای رفع چالش‌های حاکم بر صنایع ارائه می‌دهند. بر همین اساس نیز داده‌ها، آمار و ارقام مطرح‌شده از سوی این تشکل‌ها امکانی برای بررسی و تحلیل عملکرد صنایع را از سوی دولت فراهم می‌کند. با این وجود، دولتمردان تنها وقتی به اطلاعات تشکل‌ها و انجمن‌های تخصصی نیاز دارند یا به‌دنبال ارائه گزارش تخصصی هستند، به این تشکل‌ها مراجعه می‌کنند اما در مشورت‌گیری، نظرسنجی و سیاست‌گذاری، نظرات این تشکل‌ها را مورد توجه قرار نمی‌دهند. این تضاد در شرایطی است که براساس قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، دولت مکلف است در مراحل بررسی موضوعات مربوط به محیط کسب‌وکار برای اصلاح و تدوین مقررات و آیین‌نامه‌ها، نظر کتبی اتاق‌ها و آن دسته از تشکل‌های ذی‌ربطی که عضو اتاق‌ها نیستند، اعم از کارفرمایی و کارگری را درخواست و بررسی کند و هرگاه لازم دید آنها را به جلسات تصمیم‌گیری دعوت کند. اگر هم گاها تشکل‌ها برای نظرسنجی و مشورت در جلسات تصمیم‌گیری حاضر شوند یا نظرات آنها خواسته شود، حضورشان بیشتر جنبه تشریفاتی خواهد داشت و از کمترین اثرگذاری در تصمیم‌گیری برخوردار است. در ادامه باید تاکید کرد که متاسفانه تشکل‌های فعال بخش خصوصی برای برقراری تعامل با مدیران و سیاست‌گذاران باید فرآیند طولانی را پشت‌سر بگذارند. حتی امکان تشکیل جلسه با معاونان وزرا نیز به آسانی وجود ندارد. ملاقات تشکل‌ها با وزیر نیز بسیار محدود انجام می‌شود. این در حالی است که برگزاری نشست با مدیران و سیاست‌گذاران از اهمیت و اثرگذاری بیشتری برخوردار است و حتی می‌تواند به تغییر مسیر سیاست‌گذاری و اصلاح شرایط منتهی شود. به‌عنوان مثال در دولت قبل امکانی برای ملاقات حضوری میان اعضای اتحادیه صنایع آلومینیوم با وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت فراهم و مشکلات این صنعت در تامین برق و حساسیت‌های ویژه این بخش مطرح شد. همین ملاقات کوتاه، بخشی از مشکلات را برطرف کرد و نتیجه‌بخش بود. با این وجود، امکان برگزاری چنین نشست‌هایی بسیار محدود است. البته باید خاطرنشان کرد که تشکل‌های گوناگون از قدرت و نفوذ متفاوتی در بدنه دولت برخوردار هستند و بدین‌ترتیب برخی تشکل‌ها به راحتی و به‌طور مداوم با مسئولان در وزارتخانه جلسه برگزار می‌کنند و نظرات آنها به دقت سنجیده و بررسی می‌شود. اما این‌گونه امتیازها برای فعالان صنعت آلومینیوم وجود ندارد. در ادامه باید تاکید کرد که اتحادیه صنایع آلومینیوم، تنها تشکلی است که تمامی فعالان زنجیره آلومینیوم از حلقه‌های بالادستی تا پایین‌دستی در آن حضور دارند. در واقع محملی برای شنیده شدن صدای تمامی فعالان صنعت آلومینیوم از معدن تا تولیدکنندگان محصولات نهایی فراهم شده است. بر همین اساس نیز انتظار می‌رود نظرات این تشکل بیشتر موردتوجه مسئولان و سیاست‌گذاران قرار گیرد.

در پایان باید تاکید کرد که تشکل‌گرایی به‌ویژه در بخش اقتصاد کشور، اجتناب‌ناپذیر و ضرورتی در مسیر توسعه اقتصادی است. بر همین اساس نیز از دولتمردان و سیاست‌گذاران انتظار می‌رود در مسیر تصمیم‌گیری از فعالان صنعتی، تولیدکنندگان و تشکل‌ها نظرخواهی کنند تا بدین‌ترتیب تصمیمی درست اتخاذ شود و چالش‌های بعدی ناشی از تصمیم‌گیری اشتباه به حداقل برسد. این موضوع به‌ویژه در حوزه معدن و صنایع معدنی اهمیت دارد، چراکه تولید در این بخش فعالیتی به‌شدت تخصصی است و اغلب مدیران دولتی نیز دانش کافی و جامع برای اعمال قدرت در این حوزه ندارند؛ درنتیجه انتظار می‌رود با تقویت جایگاه تشکل‌های بخش خصوصی و انجمن‌ها، در مسیر بهبود سیاست‌های حاکم بر بخش معدن و صنایع معدنی اقدام شود.