سال ۱۳۹۴ با راه‌اندازی سامانه کاداستر، بسیاری از معدنکاران، زمین‌شناسان و فعالان حوزه معدن، آینده‌ای درخشان و شفاف را پیش‌روی بخش معدن می‌دیدند. این سامانه‌ای بود که نیاز مبرم روزهای غیرشفاف معدنکاری در ایران به‌شمار می‌رفت. بالاخره سامانه کاداستر (حدنگار) برای ثبت محدوده‌های معدنی عملیاتی شد. این سامانه به‌روز و آنلاین است تا افراد بتوانند با مراجعه به آن و قرار دادن مکان‌نمای رایانه روی محدوده موردنظر، نام و اطلاعات آن را ملاحظه کنند تا به این صورت هیچ موضوع غیرشفافی در سامانه کاداستر وجود نداشته باشد، اگرچه این سامانه تا حد زیادی مشکلات و دعاوی حقوقی این حوزه را حل کرده، اما هنوز معضلات زیادی وجود دارد که وضعیت مبهمی را برای آینده معدنکاری کشور ایجاد خواهد کرد. یکی از معضلاتی که همیشه موردانتقاد افراد دخیل در حوزه معدنکاری بوده، بحث اکتشافی بودن این سامانه است. معدنکاران معتقدند در چشم‌انداز اولیه قرار بود، تمامی مراحل معدن و معدنکاری در این سامانه انجام شود، اما در عمل بیشتر بخش‌هایی که راه‌اندازی شده، مربوط به اکتشاف است، البته این ضعف باتوجه به ایجاد دسترسی مسئولان فنی و ثبت تولید معادن و همچنین راه‌اندازی سامانه حقوق دولتی تا حد زیادی مرتفع شده است. اما شاید بزرگ‌ترین معضل این بخش را بتوان عدم‌اتصال سامانه‌های اخذ سوخت به سامانه کاداستر عنوان کرد که با رفع این مشکل و ارتباط میزان تولید و تعداد ماشین‌آلات به میزان سوخت دریافتی، این معضل برطرف خواهد شد. یکی دیگر از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مشکلات سامانه کاداستر که نیازمند همکاری جدی و همه‌جانبه از طرف سازمان‌ها و ارگان‌ها است، بحث نامشخص بودن مناطق دارای محدودیت است، همان‌طور که می‌دانیم برخی مناطق در کشور ما برای فعالیت‌های معدنی محدودیت دارند، مانند مناطق تحت‌حفاظت محیط‌زیست، منابع طبیعی، انرژی اتمی، میراث فرهنگی، خطوط لوله گاز، مناطق نظامی و مانند آن. بسیاری از مکتشفان پس از بررسی داده و گاه پس از صرف مدت زمان زیادی، برای ثبت یک محدوده معدنی تصمیم‌گیری می‌کنند که در همان ابتدا مشخص است که جزو مناطق ممنوعه قرار دارد، اما باتوجه به شفاف نبودن اطلاعات، زمان زیادی هدر می‌رود، علاوه بر آن، شفاف نبودن اطلاعات ارگان‌های مرتبط برای استعلام‌ها، زمینه رانت‌های بسیاری را به‌وجود آورده است. بهترین راه برای حل این مشکل، ایجاد لایه‌های ممنوعه معدنکاری است، همچنین در محدوده‌هایی که ارگان‌های مختلف بلوکه کرده‌اند، در صورت اضافه شدن دلایل بلوکه شدن یا ارگان بلوکه‌کننده، زمینه شفاف‌سازی مهیا می‌شود. در حال‌ حاضر تمامی این اطلاعات به‌صورت انحصاری در اختیار سازمان‌های مربوطه یا کارشناسان سازمان صمت است. سومین معضلی که وجود دارد، ابهام در وضعیت بخش اعظمی از محدوده‌های معدنی کشور است. این بخش‌ها که در سامانه کاداستر با رنگ آبی نمایش داده شده و عنوان محدوده‌های مزایده‌ای را یدک می‌کشد، مدت‌ها هم در مزایده‌های استانی و هم کشوری خارج از دسترس است و آزاد نمی‌شود. شفاف نبودن وضعیت این محدوده‌ها، هرگونه فعالیت اکتشافی در آنها را متوقف کرده است، در حالی که در صورت وجود قانونی مدون و مشخص در مورد این بخش‌ها و شفاف‌سازی وضعیت این محدوده‌ها در کاداستر، علاوه بر فعال‌تر شدن بخش اکتشافات کشور، زمینه هرگونه رانتی از بین خواهد رفت. چهارمین معضل و ایراد این سامانه، پیش‌بینی نشدن شرایط استفاده از سامانه در حالت آفلاین است.

در بسیاری از مناطق ایران دسترسی به اینترنت پرسرعت یا مناسب برای باز کردن لایه‌های کاداستر وجود ندارد، همچنین در بسیاری از موارد معدنکاران و زمین‌شناسان در هنگام حضور در فیلد معدنی یا پیمایش، نیازمند استفاده آفلاین از این سامانه هستند که متاسفانه شرایط آن مهیا نشده است. شاید بهترین راه‌حل ایجاد یک خروجی از محدوده‌ها به‌صورت فایل آپدیت هفتگی با حجم کم با فرمت‌های پرکاربردی مثل Gpx یا KMZ باشد که مکتشفان در پیمایش صحرایی خود از آن استفاده کنند و افرادی که از اینترنت مناسبی برخوردار نیستند، به‌صورت آفلاین به اطلاعات موردنظر خود دسترسی پیدا کنند و امکان بررسی‌های موردنظر را داشته باشند. امید است که با شفاف‌سازی سامانه کاداستر و بروزرسانی آن و همچنین رفع مشکلات موجود، شرایط مناسبی برای مکتشفان و معدنکاران ایجاد شود تا زمینه اکتشاف بیشتر و بهتر در کشورمان فراهم آید.