کاهش بیکاری با ایجاد روستا بازارها
بازارهای محلی بر رشد مؤلفه‌های اقتصاد روستایی شامل افزایش تولید محصولات، درآمد، اشتغال و رفع معضل بیکاری تاثیر بسزایی دارند.
روستا یکی از مهم ترین پایگاه های تولید مواد حیاتی و رفع نیازهای اساسی هر جامعه به شمار می رود و با توجه به تولید بیش از ۹۰ درصد از محصولات کشاورزی و غذایی در روستاهای کشور، به نظر می رسد نواحی روستایی تاثیر به سزایی در اقتصاد کشور دارند. 20 تا ۲۳ درصد از سهم ارزش افزوده تولیدی کشور در سال های مختلف متعلق به روستاها بوده است و درمجموع یک چهارم اقتصاد کشور را روستاییان تأمین می کنند.خراسان شمالی بیش از ۸۶۰ روستا دارد و بخش زیادی از جمعیت آن را روستاییان تشکیل می دهند. روستاییان قشری زحمت کش و تأثیرگذار در بسیاری از حوزه ها هستند. آمار بالای جمعیت روستانشین در خراسان شمالی ایجاب می کند که مسئولان ارشد استان نگاه ویژه ای به آنان داشته باشند. نیروی انسانی جوان و قوی، زمین های مناسب کشت، آب وهوای مناسب، صنعت گردشگری و… ازجمله ظرفیت های موجود و قابل استفاده است.چندی است در روستای ارکان بجنورد، جمعه بازار بر پا می شود و مردم روستا به طور مستقیم و بدون واسطه، خودشان محصولاتشان را به فروش می رسانند.کشاورزان و دامداران که همواره به علت فروش محصول به دلال، از سود واقعی خود بهره ای نمی بردند، اکنون با به وجود آمدن جمعه بازارها، طعم شیرین کسب سود واقعی را چشیده و بر تولیدات خود نیز افزوده اند. این امر به ویژه برای بانوان روستایی اثرگذار بوده است.
یکی از این بانوان اظهار کرد: ما در بازار محلی روستا به طور مستقیم محصولات خود را عرضه می کنیم و این برای مردم نیز بسیار مفید است.
این بانوی روستایی گفت: دیگر نیازی نیست مردم هزینه های گزاف و سودهای اضافی به دلالان و واسطه گران پرداخت کنند. وی افزود: با راه اندازی بازارهای محلی، دیگر جوانان بیکار نمی مانند و در طول هفته نیز برای آنان دغدغه مندی ایجاد می شود چراکه مشتریان نه تنها در روزهای جمعه، بلکه در طول هفته هم محصول سفارش می دهند.
تنوع محصولات در بازارچه محلی روستای ارکان
با بیشتر کردن امکانات و رسیدگی به فضای بازارچه ارکان هم تعداد غرفه ها نسبت به گذشته افزایش پیدا خواهد کرد و هم بر کیفیت محصولات افزوده خواهد شد. البته هم اکنون در مقایسه با شروع کار، رفته رفته تعداد غرفه ها افزایش پیداکرده و همچنین بر تنوع اقلامی که به فروش می رسد نیز اضافه شده است.
یکی دیگر از جوانان روستای ارکان در خصوص محصولات ارائه شده اظهار کرد: در جمعه بازارهای ارکان محصولات متنوعی به فروش می رسد.
این جوان اهل ارکان گفت: دوغ، ماست، شیر، انواع نان و… ازجمله محصولاتی هستند که طرفدار زیادی بین مردم دارند. وی افزود: علاوه بر محصولات لبنی، برخی صنایع دستی که خود مردم زحمت ساخت آن را می کشند نیز به مشتریان عرضه می شود.بازار محلی ارکان نمونه موفقی است که می توان از آن برای دیگر روستاها هم الگوبرداری کرد و متناسب با شرایط هر روستا آن را بومی سازی کرد.
۵ بازارچه روستایی فعال در خراسان شمالی
کلاته، مدیرکل امور روستایی و عشایر استانداری خراسان شمالی در گفت وگو با مهر اظهار کرد: در بازارچه روستای ارکان صنایع دستی و مواد غذایی ارگانیک ارائه می شود. وی افزود: بازارچه محلی برای نخستین بار در روستاهای خراسان شمالی با کمک دهیار و شورا و توجه وزارت کشور صورت گرفته است.
کلاته با اشاره به عنایت انجام شده از سوی وزیر کشور به این جریان، گفت: این طرح باهمت مردم و مسئولان گسترش خوبی داشته و هم اکنون فاز توسعه نیز در حال اجراست.
مدیرکل امور روستایی و عشایر استانداری خراسان شمالی بابیان این مطلب که بازارچه محلی ارکان، نمونه اولیه و پایلوت است، گفت: ۵ بازارچه دیگر نیز در استان فعال است.
وی افزود: با برنامه ریزی سعی داریم برای هر بخش ۲ بازارچه راه اندازی کنیم تا چرخ اقتصاد روستاها بیش ازپیش بچرخد.
کلاته گفت: در کنار فروش محصولات لبنی و صنایع دستی مسابقات ورزشی، موسیقی، جشنواره بومی محلی نیز برگزار می شود.
حفظ اصالت روستاها با فعال کردن ظرفیت آنها
محور پیشرفت روستا باید دانش بومی و فکر و توان منابع انسانی هر روستا، قرار گیرد که این فرآیند درنهایت به ارزش های موجود مربوط می شود که این ارزش ها، ارزش های مردمی است. با این رویکرد هویت و جایگاه اصلی روستا حفظ خواهد شد و روستا به عنوان یک واحد مستقل، اصالت های خود را حفظ خواهد کرد.بارونق گرفتن وضعیت اقتصادی و همچنین فعال شدن مردم بومی، هویت و اصالت روستا پایدارتر شده و از سویی میل مهاجرت به شهر نیز کاهش پیدا خواهد کرد. با بهبود وضعیت اقتصادی روستاییان شورونشاط در روستاها بیشتر می شود و مردم زحمت کش علاوه بر کسب درآمد، زندگی شادتری را تجربه خواهند کرد.اما با ایستایی در نقطه فعلی و با بسنده کردن به همین تعداد محدود روستا بازار در استان، نمی توان انتظار زیادی داشت.ازآنجایی که محصولات کشاورزی در کمترین زمان در معرض فساد قرار می گیرند ما حتی اگر در تولید محصولات کشاورزی بهترین و باکیفیت ترین محصول را تولید کنیم باید با فرآوری، از ضایعات آن بکاهیم.صنایع تبدیلی و تکمیلی عاملی است که می تواند آسیب پذیری محصولات کشاورزی را کاهش دهد و ارزش افزوده آنها را زیاد کند و بهره وری از منابع را افزایش دهد.
بخش زیادی از سوغاتی هایی که مردم کشور به هنگام سفر به بجنورد در فروشگاه های استان تهیه می کنند، در روستاها تولید می شود. اما آنچه در روستا بازارها دیده می شود و آنچه در فروشگاه های شهرها به چشم می خورد، زمین تا آسمان تفاوت دارد. حال که این امکان برای مردم روستا به وجود آمده تا خود به صورت مستقیم وارد بحث اقتصاد شوند، این ظرفیت نیز وجود دارد تا بتوانند خام فروشی را کنار گذاشته و محصولی باارزش بالا تولید کنند که این امر نیازمند توجه ویژه مسئولان است.در نظر گرفتن وام هایی با سود کمتر، ایجاد تعاونی ها و… راه هایی است که رسیدن به این هدف را سرعت می بخشد.
ایجاد بازار در روستاهای دارای ظرفیت
محمدرضا حسین نژاد، استاندار خراسان شمالی، طی بازدید از بازارچه روستای ارکان در گفت وگو با مهر اظهار کرد: با همین امکاناتی که در روستای ارکان مشاهده می شود مثل غرفه های مسقفی که احداث شده است، می توان طرح هایی این گونه راه اندازی کرد.
وی با اشاره به طرح یاریگران که باهدف ایجاد جامعه سالم و ایمن روستایی در استان در حال اجراست، گفت: در فاز اول با ۲۰ درصد روستاها شروع به کارکردیم و برای سال آینده نیز ۳۰ درصد اضافه می کنیم.
حسین نژاد بیان کرد: در روستاهایی که امکان بهره برداری وجود دارد باید طرح های این چنینی که درحال حاضر نمونه موفق آن نیز موجود است را اجرا کنیم.استاندار خراسان شمالی بر توسعه بازارچه های روستایی تاکید کرد و گفت: تصمیم داریم طی سال های آینده بر تعداد این بازارچه های محلی بیفزاییم.
سخن پایانی
بازدید مستمر مسئولان از بازارچه های محلی موجب می شود تا از نزدیک در جریان آنچه اتفاق می افتد قرار گیرند و ظرفیت موجود در روستاها را ببیند و این می تواند برای تصمیم گیری برنامه های آینده مؤثر باشد. همچنین باعث می شود مردم روستا به صورت مستقیم با مسئولان ارتباط داشته باشند و مشکلات خود را بیان کنند.انتظار می رود طبق قول مسئولان، سال آینده هم شاهد توسعه بازارچه روستای ارکان و هم شاهد افزایش این بازارچه های روستایی در نقاط مختلف استان باشیم.
