لزوم توجه به زیرساختهای گردشگری
مهران امیرحسینی-کارشناس گردشگری
زیرساختهای گردشگری از جمله عوامل موثری هستند که میتوانند مستقیم منجر به ارائه خدمات شوند و برخورداری از آنها، علاوه بر تاثیرگذاری بر توسعه گردشگری، به بهبود سطح کیفی زندگی جامعه محلی نیز کمک شایانی میکند.بهطوریکه ایجاد زیرساختها و بهرهبرداری مناسب از آنها باعث رونق گردشگری و در نتیجه، افزایش عایدات اقتصادی گردشگری میشود. عایدات گردشگری، علاوه بر افزایش درآمد کشور، بهطورگستردهای در سراسر کشور پخش و عامل مهمی در توزیع متوازن درآمد در جامعه میشود. همچنین، با گسترش صنعت گردشگری علاوه بر بهبود استانداردهای اقتصادی در مناطق گردشگری، استانداردهای فرهنگی آنان نیز بهبود قابلتوجهی خواهد یافت. وقتی صحبت از تامین زیرساختهای صنعت گردشگری است، موارد متعددی مانند ایجاد مراکز اقامتی و پذیرایی، گسترش راههای حملونقل، دسترسی فیزیکی به جاذبه توریستی، دسترسی به آب لولهکشی، برخورداری از شبکه برق، برخورداری از گاز یا سایر فرآوردههای نفتی، وجود سیستم دفع زباله و فاضلاب، فضاهای سبز و... که همه در طبقهبندی زیرساختها در زیرمجموعه زیرساختهای سخت قرار میگیرند، به ذهن خطور میکند. همچنین، با گسترش صنعت گردشگری علاوه بر بهبود استانداردهای اقتصادی در مناطق گردشگری، استانداردهای فرهنگی نیز بهبود قابلتوجهی خواهد یافت. اطلاعرسانی و تبلیغات در سطح ملی و بینالمللی، مدیریت مناسب بخشهای صنعت گردشگری، ایجاد امنیت برای مردم و گردشگران، آموزش و فرهنگسازی مردم جامعه، بهداشت و گردشگری الکترونیک، هرکدام شاخصهایی هستند که میتوانند روند دستیابی به نقطه ایدهآل را در صنعت گردشگری بهبود بخشند و بر ترجیحات و انگیزههای گردشگران برای ورود به منطقهای تاثیرگذار باشند. سرمایهگذاران بخش خصوصی باتوجه به ماهیت اقتصادی خود، علاقهای برای قوت بخشیدن به زیرساختهای خرد گردشگری جامعه ندارند، در حالی که برای دستیابی به آنچه توسعه گردشگری نامیده میشود، توجه به زیرساختها که عمدتا از مسائل فرهنگی نشأت میگیرند، همانقدر مهم است که زیرساختهای کلانتر موردتوجه هستند. در حقیقت، توسعه همزمان این دو زیرساخت بهمثابه ۲ بال پرنده برای پرواز است. علاوه بر بیمیلی بخش خصوصی برای تقویت این نوع زیرساختها، نبود ابزار مناسب نقشآفرینی نیز، مزید علت شده است تا باعث نبود توازن در زیرساختهای موردنیاز شود.
در اینجا دولت بهعنوان متولی عمومی بهبود سطح کیفی جامعه، میتواند با کمک به بخش خصوصی در ترغیب به سرمایهگذاری و ساخت زیرساختهای سخت، با تمرکز بر استفاده از ابزارهای دولتی اثربخش و فراگیر خود، بار ایجاد، تجهیز و نگهداری زیرساختهای خرد و کلان را برعهده بگیرد و تعاملات خود را با بخش خصوصی برای توسعه متوازن زیرساختهای گردشگری به حداکثر برساند؛ بهطوریکه باعث افزایش انگیزه سفر به کشور بهدلیل بهرهمندی از خدمات و زیرساختهای گردشگری اعم از خدمات هتلداری، سرگرمی، تفریح، تنوع فرهنگها، نژادها و آداب و رسوم باشد.گردشگری بهعنوان صنعتی سبز در جهان، عاملی برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی بهشمار میرود، ایران نیز بهلحاظ بهرهمندی از انواع مختلف گردشگری از جایگاه قابلتوجهی برخوردار است و میتواند از این صنعت در راستای دستیابی به توسعه پایدار استفاده کند.امروزه گردشگری بهعنوان یکی از مهمترین صنایع پایدار، فرصت بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای کلانشهرها و مادرشهرهای جهانی بهوجود میآورد. رقابت در راستای توسعه پایدار گردشگری باتوجه به ارائه نیازهای گردشگران، در کنار تقویت مشارکت بخشهای خصوصی و شهروندان در رفع این نیازها باید موردتوجه و برنامهریزی مدیریت اجرایی گردشگری، قرار گیرد. گردشگری؛ مجموعه و نظامی از عناصر به هم پیوسته است که در تمامی مراحل با هم در تعامل هستند.ایجاد زیرساختهای گردشگری در شهرهای مختلف ایران یکی از عمده مباحث قابلتاکید است. برای توسعه زیرساختهای گردشگری در شهرها، همکاری و هماهنگی بخشهای دولتی و خصوصی از الزامات است که هریک باید با قرار گرفتن در جایگاه خود، سبب کارآمدی راهکارهای ارائهشده در این عرصه شوند. قدر مسلم، گام اول باید برنامهریزی در سطوح مختلف این صنعت و فراهمسازی زمینههای لازم برای توسعه صنعت گردشگری باشد. کلام آخر اینکه، در تمام کشورهای جهان صنعت گردشگری بهعنوان یک صنعت درآمدزا و ارزآور بهشدت موردتوجه تمامی ذینفعان بخش دولتی و خصوصی قرار گرفته است.
بر این اساس، برنامهریزان توجه به نیازهای گردشگران و ارائه خدمات مطلوب به آنان را در اولویت برنامههای خود قرار میدهند، چراکه برای توسعه این صنعت، رضایت گردشگران در درجه نخست اهمیت قرار دارد.آنچه در صنعت گردشگری به گردشگران ارائه میشود، شامل طیف وسیعی از خدمات شامل حملونقل، اقامت، پذیرایی و... است که میتوان آنها را در ۲ دسته زیرساختها و روساختهای گردشگری دستهبندی کرد که هرکدام از آنها دارای اهمیت ویژهای هستند. بنابراین، زیرساختها بهعنوان موتور محرکه صنعت گردشگری باعث جذب سرمایهگذار و ایجاد انگیزه برای سرمایهگذاری در این بخش میشوند و باید بهطورویژه موردتوجه قرار گیرند.