امروزه اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان یک معیار رقابتی در بین جوامع مختلف در بحث رشد اقتصادی مطرح است زیرا پیشرفت و توسعه هر کشور در نخستین گام با پیشرفت‌های اقتصادی آن کشور سنجیده می‌شود که در این میان شرکت‌های دانش‌بنیان با تحولات علمی و پژوهشی، تغییرات اساسی و اصولی در عرصه رشد و تولید اقتصادی ایجاد می‌کند، بنابراین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند از مولفه‌های اساسی برای تحقق اقتصاد مقاومتی و رسیدن به نقطه استقلال و اقتدار اقتصادی باشند. بنابراین روشن شدن خصوصیات اقتصاد دانش‌بنیان و عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان، به عنوان بنگاه‌های سیستم اقتصادی کشور برای تحقق هستند دارای اهمیت ویژه‌ای هستند.

حمایت پارک علم و فناوری استان مرکزی از دانش‌بنیان‌ها

محمد رفیعی، رئیس پارک علم و فناوری استان مرکزی با اشاره به فعالیت قرارگاه اقتصاد دانش‌بنیان گفت: متولی قرارگاه اقتصاد دانش‌بنیان در استان مرکزی دانشگاه اراک با محوریت استاندار مرکزی و در ذیل قرارگاه اقتصاد دانش‌بنیان ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان قرار دارد که متولی آن معاونت اقتصادی استانداری با محوریت پارک علم و فناوری است.

وی افزود: هدف قرارگاه اقتصاد دانش‌بنیان بررسی و شناخت مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان است، وظیفه هماهنگی دستگاهی، بین‌نهادی، بین سازمانی، هماهنگی بیشتر در جهت رفع مشکلات شرکت‌ها، تهیه و اجرای راهبردی‌های قرارگاه اقتصاد دانش‌بنیان و درنهایت مسائل جاری شرکت‌های دانش‌بنیان در جهت ارتقا برعهده ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان است.

حمایت صندوق‌های پژوهش و فناوری

رئیس پارک علم و فناوری استان مرکزی در پاسخ به سوالی درباره حمایت از بخش دانش‌بنیان‌ها در حوزه تسهیلات و صندوق‌های نوآوری عنوان کرد: صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری به طور اختصاصی از شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس سازکار خود حمایت می‌کند که مرتبط با صندوق است و به پارک علم و فناوری و استان ارتباطی ندارد.

رفیعی در ارتباط با صندوق‌های استانی و صندوق‌های پژوهش و فناوری استان بیان کرد: صندوق‌های پژوهش و فناوری در استان مرکزی وجود دارد که یکی از اهداف این صندوق کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان استان از قبیل اعطای وام‌هایی با نرخ متوسط ۱۱ درصد و کمک در سرمایه‌گذاری خطر پذیر شرکت‌ها است که بعضا صندوق پژوهش و فناوری استان به صورت زیستی در کنار شرکت‌های استانی حضور پیدا می‌کند.

وی در ارتباط با حمایت‌های پارک علم و فناوری از شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: پارک علم و فناوری با ساز و کار اقتصادی خود و به دور از مفاهیم بروکراسی از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌کند در این راستا با تسهیلات مستقیم به شرکت‌ها مبلغی را با درصدهای پایین و مدت خواب مناسب سه یا چهار ساله به شرکت‌ها تقدیم می‌کند و یا از طریق تبصره ۱۸ شرکت‌ها می‌توانند مزایایی که معاونت علمی ریاست جمهوری برای آنها در نظر گرفته است دریافت کنند در این زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند از طریق سایت مدارک خود را بارگذاری و از محل تبصره ۱۸ وام‌های بسیار خوبی را جذب کنند.

ایجاد ارزش افزوده

رئیس پارک علم و فناوری استان مرکزی در ارتباط با نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در جلوگیری از خام‌فروشی عنوان کرد: هدف اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده یا تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا، حجم کم، پایه دانشی بالا و فروش بیشتر با ارزش افزوده بالاتر است و قاعدتا مهم‌ترین هدف آنها جلوگیری از خام فروشی است.

رفیعی تصریح کرد: پارک علم و فناوری با افتخار در اختیار عزیزانی است که ایده‌های خاص در زمینه‌های نوآوری فناوری دارند و به ایده‌ها کمک می‌کند محصول اولیه تولید کنند و نهایت کمک خود را در تجاری سازی، ایجاد بازار، کمک به بازار، توسعه بازار و تحلیل بازار به شرکت‌های دانش‌بنیان انجام می‌دهد.

وی با اشاره به تجاری بودن پارک‌های علم و فناوری بیان کرد: پارک علم و فناوری از لحاظ قانون به عنوان منطقه آزاد تجاری تعریف می‌شود و شامل شرایط خاص گمرکی در صادرات و واردات است، مفهوم تبدیل علم به ثروت در شرکت‌های دانش‌بنیان براساس نثر صریح قانون اعمال شده و عملیاتی است و سعی بر این است توسعه صادرات با تمام مفاهیم انجام پذیرد زیرا یکی از مشکلات اساسی واحدهای فناوری، صادرات و تحریم‌‌ها است که جای تامل و بررسی دارد.

رئیس پارک علم و فناوری استان مرکزی عنوان کرد: شرکت‌ها هنوز به بلوغ واقعی در مفهوم صادرات دست نیافته‌اند و بعضا صادرات را خیلی سخت می‌دانند، در این راستا با همکاری اتاق بازرگانی مرکز رشد تخصصی مختص به توسعه صادرات درحال شکل‌گیری است که به عنوان مدل جدید در ایران تعریف می‌شود و اتاق بازگانی به طور اختصاصی یک مرکز جدید را به عنوان رشد واحدهای فناور در توسعه صادرات ایجاد می‌کند.

رفیعی تصریح کرد: اگر مرکز رشد‌ واحدهای فناور ایجاد شود به نوعی ترس از صادرات و ترس از گرفتاری‌هایی که یک واحد دارد برطرف می‌شود، به طور قطع یک واحد فرم‌های مختلفی برای صادرات دارد و ابتدایی‌ترین شکل آن برون‌سپاری به یک شرکت توسعه‌ یافته‌ بوده که در این مرکز رشد ارتقا پیدا کرده است.

وی بیان کرد: با وجود صادرات خوب استان، همچنان ظرفیت بسیار بالاتر از این میزان برای صادرات وجود دارد به عنوان مثال با ظرفیتی که در محلات وجود دارد قطعا استان مرکزی در صادرات سرآمد ارزآوری در همه مفاهیم است، برای محلات به عنوان یکی از نقاط خاص استان مرکز رشد تخصصی در حیطه‌های گل و گیاه، ماهی‌های زینتی و صنایع پایین دستی معادن با دانشگاه پیام نور تعریف شده است اما مفهوم عملیاتی هنوز در محلات به طور کامل محقق نشده چراکه از طریق صادرات گل می‌توان مبالغ بیشتری برای استان و کشور ارزآوری داشت.

ارتباط ضعیف صنعت با دانشگاه

رئیس پارک علم و فناوری استان مرکزی با اشاره به وضعیت ارتباط صنعت با دانشگاه و دانش‌بنیان‌ها گفت: اگر نگاه علمی، دانش‌بنیانی و مناسب وجود داشته باشد در صورت بروز مشکل برای صنایع و رفع مشکل باید قسمت توسعه و تحقیقات خود را ارتقای دهند در صورتی که صنایع ما نتوانسته‌اند خود را حسب شرایط روز جهانی منتقل کنند یا تغییر دهند که در این زمینه عوامل مختلفی از جمله تحریم‌ها، تعاملات و دید صنایع نقش دارد، در شرایط تحریمی صنایعی وجود داشت که توانستند بسیار خوب خود را ارتقا دهند هم صادرات داشته باشند و توان نیروی دانشی و مراکز تحقیق و توسعه را تقویت کنند.

رفیعی عنوان کرد: شاید بتوان گفت هنوز بلوغ علمی و فناوری در علوم پایه، چگونگی ارتباط آن با صنایع و چگونگی ارتباط با جامعه و لینک آنها در قالب شبکه سازی، تیم‌سازی و تعامل واقعی پا نگرفته و یا خیلی نو پا است به عنوان مثال یکی از مشکلات واحدهای فناور شبکه‌سازی و تعاملات بسیار ضعیف و تازه کار است با وجود اینکه نخستین مسئله‌ پیش‌روی شرکت‌های فنی و خدماتی تعاملات، روابط عمومی و ارتباط با جامعه است و این فرم ارتباطی حتی در صنایع بزرگ ابتر مانده و به نوعی صنعت تبدیل به کارخانه بسته‌ای شده که با تولید یک محصول خاص ادامه می‌دهد یعنی بر حسب شرایط مکان، زمان، چگونگی ارتباط، چگونگی ارتباط با دانشگاه، جامعه، مدارس و غیره این چرخه ادامه پیدا می‌کند ولی منتهی به آسیب جدی به صنایع می‌شود.

رئیس پارک علم و فناوری استان مرکزی عنوان کرد: اگرآسیب‌شناسی از صنایع آسیب‌دیده انجام شود بیشترین آسیب از ناحیه عدم شبکه سازی، عدم تعامل و ارتباط با صنایع دیگر، عدم ارتباط با جامعه، دانشگاه و... است درصورتی که این توانمندی در دانشگاه‌ها وجود دارد و در لبه علم با تمام گرفتاری‌های موجود حرکت می‌کنند، تعامل و ارتباطات در سال‌های اخیر نسبت به سال‌های قبل بهتر شده چراکه آن زمان بحث فعالیت هیات علمی در صنایع یک مفهوم لوکس بود اما الان به یک مفهوم عینی تبدیل شده که عضو هیات علمی و دانشجو می‌تواند در صنایع در قالب‌های مختلف فعالیت داشته باشد، پروژه بگیرد، کار کند که در نهایت برون‌داد آن شبکه‌سازی می‌شود.

سخن پایانی

برای ایجاد مفهوم توسعه پایدار در کشور نیازمند یک حرکت جهادی هستیم تا بتوان مقداری از عقب ماندگی را جبران و ادعا کرد ۵۰ درصد از جی دی پی که در کشور یا ناحیه ملی وجود دارد ناشی از محصولات دانش‌بنیانی است که تولید می‌شود این راهی است که اگر طی کنیم هم شعار سال تحقق می‌یابد و هم مفهوم تبدیل علم به ثروت را به چشم می‌بینیم و تغییر آن را در کیفیت و سطح زندگی جامعه مشاهده و از مزایای آن بهره‌مند می‌شویم.