حضور پررنگ خودروسازان و قطعهسازان در لیست پرحاشیه گمرک
طبق آنچه گمرک منتشر کرده، برخی خودروسازان متعلق به بخش خصوصی در جمع ۵ و ۱۰ واردکننده برتر سال ۱۴۰۲ قرار گرفتهاند. انتشار این لیست در شرایطی است که طی چند ماه گذشته حاشیههای زیادی درباره ارزبری مونتاژ خودرو در کشور ایجاد شده و اعتراضها و نگرانیهایی از سوی فعالان صنایع خودرو و قطعه به دنبال داشته است.
این موضوع سال گذشته حتی سبب شد وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس کل بانک مرکزی به مجلس شورای اسلامی احضار شوند تا توضیح دهند ارز تخصیصیافته به بخش خودرو کجا رفته است. در آن جلسه مجلس، رئیس کل بانک مرکزی میزان ارز تخصیصیافته به بخش خودرو را تا اواسط دیماه ۱۴۰۲ اعلام کرد. طبق اعلام محمدرضا فرزین، از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا اواسط دیماه، ۵ میلیارد و ۴۰۶ میلیون دلار ارز به حوزه خودرو و قطعات تخصیص داده شده بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد رشد را نشان میداد.
وی همچنین گفت که در بازه زمانی موردنظر، افزون بر ۳۱ میلیارد و ۴۰۲ میلیون دلار ارز به وزارت صمت داده شده که آن هم نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۵ درصدی داشته است. چندی پیش نیز گمرک جزئیات ارز اختصاصیافته به بخش خودرو را در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که نشان میداد بیش از ۸ میلیارد دلار ارز به این بخش تخصیص یافته است.
یکی از نکات مهم در این گزارش، سهم بخش واردات قطعات بهویژه قطعات مربوط به مونتاژکاران بود. طبق آمار گمرک، در سال ۱۴۰۲ به اندازه ۸ میلیارد و ۳۸۰ میلیون دلار اجزا و قطعات خودرو و موتورسیکلت از گمرکات ترخیص و وارد کشور شده که بررسی جزئیات واردات اجزا و قطعات خودرو و موتورسیکلت نشان میدهد واردات قطعات خودرو در سال ۱۴۰۲، ۷ میلیارد و ۵۹۸ میلیون دلار بوده است. گمرک در این گزارش همچنین برای اولینبار، نام شرکتهای خودروسازی اصلی گیرنده ارز را فاش کرده بود.
بر این اساس، خودروسازی مدیرانخودرو با سهم ۱۳ درصدی، در رتبه نخست دریافت ارز قرار داشت و پس از این شرکت، کرمانموتور با سهم ۹.۶۵ درصدی رتبه دوم را در اختیار گرفته بود. همچنین رده سوم در جدول موردنظر به شرکتی بهنام کوروش موتور آریا تعلق داشت.
با انتشار لیست ۱۰۰ واردکننده برتر کشور در سال ۱۴۰۲، مشخص شده خودروسازان و قطعهسازان حضور پررنگی در این لیست دارند. این حضور پررنگ بهویژه درباره شرکتهای خودروساز بخش خصوصی، ناشی از ضعف داخلیسازی در این شرکتهاست که شریک چینی دارند. طبق لیست منتشر شده، در جمع ۱۰ واردکننده برتر کشور طی سال گذشته، نام سه شرکت فعال در خودروسازی بخش خصوصی به چشم میآید. در این بین، صنایع خودروسازی مدیران با سهمی یک میلیارد دلاری، ارزبرترین شرکت در صنعت خودرو کشور طی سال گذشته بوده است.
بنابر آمار گمرک، مدیرانخودرو سهمی ۱.۵ درصدی از کل ارزش دلاری واردات سال گذشته به کشور را داراست. این شرکت در سال ۱۴۰۱ بیش از ۵۳۰ میلیون دلار ارزبری داشته؛ بنابراین ارزبری آن در سال ۱۴۰۲ تقریبا ۹۰ درصد رشد کرده است. جایگاههای هشتم و نهم لیست ۱۰۰ واردکننده برتر کشور در سال گذشته به کرمانموتور و کوروشموتور آریا اختصاص یافته است. کرمانیها در سال گذشته حدود ۷۴۸ میلیون دلار ارزبری داشتهاند که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد حدودا ۷۶ درصدی را نشان میدهد. کوروشموتور آریا هم با ارزبری ۶۳۴ میلیون و ۴۸۱ میلیون دلاری در سال گذشته، رشد حدودا ۵۸ درصدی را در ارزبری داشته است.
اما در جمع ۱۰ واردکننده برتر دوم (ردیف ۱۱ تا ۲۰) نیز نام سه شرکت فعال در حوزه خودرو و قطعه به چشم میآید. در این بین، گروه بهمن با قرار گرفتن در رده سیزدهم، ۳۸ درصد رشد ارزبری را در سال ۱۴۰۲ و نسبت به ۱۴۰۱ به ثبت رسانده است. ارزبری بهمن در سال گذشته حدود ۳۹۴ میلیون دلار بوده است. در رده شانزدهم هم نام ایرانخودرودیزل به چشم میآید، شرکتی که با ۳۶۹ میلیون و ۴۸۲ هزار دلار ارزبری، افت ۱۷ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته است.
همچنین صنایع قطعهسازی کروز بیستمین واردکننده برتر کشور در سال ۱۴۰۲ بوده که ارزبری بیش از ۳۰۱ میلیون دلاری به نام آن ثبت شده است. در مقایسه با سال ۱۴۰۱، کروزیها کمتر از یکدرصد رشد ارزبری داشتهاند. در لیست سوم ۱۰ واردکننده برتر کشور طی سال ۱۴۰۲ نیز ۴ شرکت مرتبط با خودروسازی کشور به چشم میآید که شامل سایپا، آرین پارس موتور، ایرانخودرو خراسان و ایرانخودرو مرکزی میشود.
در این بین، سایپا و ایرانخودرو در سال ۱۴۰۲ بهترتیب بیش از ۲۰ و بیش از ۳۹ درصد رشد ارزبری داشتهاند. ارزبری سایپا در سال گذشته بیش از ۲۹۵ میلیون دلار بوده و ایرانخودروییها نیز ارزبری افزون بر ۲۳۳ میلیون دلاری داشتهاند. ۱۰ شرکت واردکننده برتر چهارم ساپکوی ایران خودرو و بهمندیزل را در خود جای داده که به ترتیب بیش از ۲۰۵ میلیون دلار و حدود ۱۷۲ میلیون دلار ارز دریافت کردهاند. از دیگر شرکتهای خودرویی و قطعهای که نام آنها در لیست ۱۰۰ واردکننده برتر کشور طی سال ۱۴۰۲ به چشم میآید، گروه خودروسازی مایان، صنایع خودروسازی فردا و گروه صنعتی بارز هستند.