یکی از مدیران با سابقه این صنعت، سیدمصطفی هاشمی‌طباست. از دوران مدیریت وی به‌عنوان درخشان‌ترین دوران صنعت نمایشگاهی کشور نام برده می‌شود. درباره وضعیت کنونی صنعت نمایشگاهی و تفاوت آن با گذشته‌های نه چندان دور این صنعت گفت‌وگویی را با وی ترتیب داده است.

مصطفی هاشمی‌طبا گرچه هم اکنون با مسئولیت‌های ورزشی‌اش در میان فعالان سیاسی و رسانه‌ها مشهور است اما نمی‌توان نقش او را در احیای نمایشگاه بین‌المللی تهران در مقام معاون وزیر بازرگانی و رئیس شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در دولت هاشمی نادیده گرفت.

هاشمی‌طبا پیش از این، وزیر صنایع بود و همین آشنایی و تجربه وی با این حوزه باعث شد حضورش در معاونت بازرگانی دولت هاشمی، به احیاء نمایشگاه بین‌المللی تهران بعد از سال‌ها و برجسته شدن نقش و فعالیت‌های این مرکز منجر شود.

در 2 سال گذشته، کرونا تاثیر بالایی بر اقتصاد کل جهان و صنعت نمایشگاهی گذاشت. صنعت نمایشگاهی ایران نیز از این آسیب در گزند نبود. به نظر شما، وضعیت کنونی صنعت نمایشگاهی را تا چه حد می‌توان ناشی از آسیب‌های کرونا به این صنعت و اقتصاد جهان دانست؟

کرونا حادثه‌ای بود که بر تمام بخش‌های اقتصادی، صنعتی و تجاری کشور و دنیا تاثیر منفی گذاشت. با این همه نمی‌توان شیوع این ویروس را عامل ایجاد وضعیت کنونی صنعت نمایشگاهی دانست. مشکل اصلی این صنعت در کشور ما این است که هدف‌گذاری درستی بر ایجاد نمایشگاه‌ها به صورت اصولی انجام نشده است. طرحی که من در زمان فعالیت در حوزه نمایشگاه‌ها داشتیم این بود که رویدادهای تخصصی بعد از اینکه دو سال در داخل کشور برگزار و اصطلاحا آزمون و خطا شد به نمایشگاه‌های بین‌المللی تبدیل شود.

سابقه مدیریت در نمایشگاه بین‌المللی تهران را در کارنامه کاری خود دارید که دوران قابل‌توجهی هم بود. چه روندی برای صنعت نمایشگاهی در نظر گرفته بودید؟

یکی از مهم‌ترین برنامه ها همین مورد بود که رویدادهای تخصصی بعد از دو سال برگزاری در داخل کشور و رفع مشکلات و کاستی‌ها تبدیل به نمایشگاه‌های بین‌المللی شوند. برای تحقق این هدف تسهیلاتی نیز برای حضور شرکت‌های خارجی در این نمایشگاه‌ها در نظر گرفته شده بود. به باور ما در برگزاری هر نمایشگاهی باید به‌دنبال اهداف صادراتی و کسب درآمد از این محل بود. در حقیقت اگر دنبال برگزاری نمایشگاه‌هایی با تعاریف صادراتی نباشیم به مرور زمان با رویدادهای مستهلک روبه‌رو خواهیم بود. کما اینکه در حال نیز صنعت نمایشگاهی کشور کمابیش به این مرحله رسیده است.

سایر کشورهایی که دارای صنعت نمایشگاهی پویا و فعالی هستند، نمایشگاه‌های خود را با اهداف صادراتی برگزار می‌کنند و مانع حضور شرکت‌های خارجی در این رویدادها نمی‌شوند. اما ما حاضر نیستیم تسهیلاتی به شرکت‌های خارجی برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی ارائه کنیم. امروزه در کشور ما یارانه‌های مختلفی به بخش‌های گوناگون ارائه می‌شود اما سیاست‌گذاران حاضر نیستند برای امری تجاری که موجب ارتقای ارتباطات تجاری ما و روابط مشتری‌مدارانه با خارجی‌ها می‌شود ارزش قائل شوند.

برای ارائه تسهیلات به شرکت‌های خارجی و حضور آنها در نمایشگاه‌های داخلی چه برنامه‌هایی اجرا کردید و این برنامه‌ها چقدر موفق بود؟

برنامه ما در زمان فعالیت من در حوزه صنعت نمایشگاهی کشور این بود که هزینه بلیت هواپیما شرکت‌های خارجی یا هزینه اقامت آنها در ایران را تامین کنیم. این اقدام موجب می‌شد این شرکت‌ها جذب نمایشگاه‌های کشور شوند و از این طریق راه ارتباطی ما با کشورهای دنیا باز شود.

متاسفانه امروزه تمام این اهداف از بین رفته و علاوه بر اینکه دولت‌ها توجه شایانی به موضوع برگزاری نمایشگاه‌های صادرات محور نداشتند، مشکلات تحریم‌ها نیز به موضوع اضافه شد و تمام این شرایط دست به‌دست هم دادند تا روابط خارجی ما مخصوصا از نظر اقتصادی با کشورهای مختلف با مشکل مواجه شود. پیش از این در برخی رویدادها، شرکت‌های خارجی تنها به‌عنوان صادرکننده در نمایشگاه حضور داشتند که امروزه این اتفاق نیز به ندرت رخ می‌دهد.

با این روند چه شد که صنعت نمایشگاهی کشور به سمت برگزاری رویدادهای داخلی رفت؟

وقتی ما نمایشگاه‌ها را با اهداف صادراتی برگزار نکنیم، موفق نخواهیم شد اتفاق خاصی را در این حوزه رقم بزنیم. نمایشگاه‌های داخلی امروزه برگزار می‌شوند و استقبال خوبی هم از آنها به عمل می‌آید اما نباید فراموش کرد نمایشگاه‌ها باید در راستای ارتقای روابط بازرگانی خارجی کشور برگزار شوند.

امروزه ما ویترین نمایشگاه‌های خود را شیک کرده‌ایم اما در راستای ارتباط با سایر کشورها هیچ برنامه‌ای نداریم. البته شیک کردن ویترین نمایشگاه‌های داخلی کار اشتباهی به‌شمار نمی‌رود اما واقعیت این است که هدف نمایشگاه شیک کردن دکوراسیون‌های نمایشگاهی نیست. باید اقرار کرد امروزه هدف اصلی برگزاری نمایشگاه‌ها را گم کرده‌ایم.

جایگاه صنعت نمایشگاهی ایران در منطقه و جهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما از نظر توانایی برگزاری نمایشگاه در سطح بسیار خوبی قرار داریم. شرکت‌های برگزارکننده نمایشگاه ایده‌های خوبی را از کشورهای مختلف دریافت کرده‌ و به نحو خوبی نیز این ایده‌ها را ارائه می‌کنند؛ بنابراین ظرفیت‌های خوبی در این زمینه وجود دارد اما برای ارتقای این صنعت باید با مشتریان خارجی ارتباط بگیریم و با آنها قرارداد ببندیم.

سخن پایانی

امروزه مباحثی درباره تعطیلی نمایشگاه تهران شنیده می‌شود که بدون شک نشان‌دهنده عدم‌تخصص افراد تصمیم‌گیر در این حوزه است. این افراد بدون در نظر گرفتن اهمیت صنعت نمایشگاهی با دلایل واهی اقدام به قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری‌های این چنینی می‌کنند.