سال عقبگرد از پیمان‌ها
پیمان افضل-فعال معدنی
جهان در سالی که گذشت، با بحران بزرگی در زمینه تامین انرژی روبه رو شد. بحرانی که در نتیجه جنگ میان روسیه و اوکراین و کاهش صادرات گاز به قاره سبز ایجاد شد و بسیاری از کشورها را بر آن داشت، تا از تلاش های خود برای مهار تولید کربن، حداقل به شکل موقت، عقب نشینی کنند.
گازهای گلخانه ای از تولید صنعتی و همین طور فعالیت های روزمره انسان ها تولید می شود.البته به صورت تئوری و با دانش امروزی نمی توان میزان تولید کربن را به صفر رساند، اما می توان میزان آن را به صفر نزدیک کرد.
در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی، زمانی که اسیدیته جو زمین به بیشترین مقدار خود رسید و باران های اسیدی زنگ خطر را برای مردم کره زمین به صدا درآورد، این موضوع برای نخستین بار مطرح شد.
کربن صفر، تلاش بشر برای کاهش تولید گاز دی اکسیدکربن و مونوکسیدکربن به کمترین میزان ممکن اطلاق می شود؛ به عبارت دیگر، تلاش برای اینکه میزان کربن رهاشده در جو زمین به همان مقدار اندک و طبیعی، برای مثال به همان مقداری که حاصل فتوسنتز گیاهان بوده یا به میزانی که در زندگی انسان پیش از انقلاب صنعتی ایجاد می شده است، بازگردد. از آنجایی که مهم ترین منبع تولید گازهای گلخانه ای سوخت های فسیلی، به ویژه نفت خام و زغال سنگ است، دنیا در تلاش است تا مصرف نفت و زغال سنگ را کاهش دهد.
رشد زیاد تولید انرژی های تجدیدپذیر و پاک مثل انرژی باد، خورشید، زمین گرمایی و انرژی ناشی از جزر و مد دریا و موارد جدیدی مانند بایوگاز یا گاز فاضلاب، امیدها را به کم کردن میزان کربن تولیدشده افزایش داده است. پژوهشگران زیادی روی مزایای استفاده از انرژی های نو و پاک کار می کنند و با تاکید بر این مزایا میزان تولید و گسترش استفاده از این انرژی ها به شدت رو به افزایش است و سهم این قبیل سوخت ها در بازار انرژی بی وقفه بیشتر از پیش می شود.
پیش از این، گفته می شد تا سال ۲۰۵۰ شاید میزان استفاده از سوخت های پاک و انرژی های تجدیدپذیر نتوانند به حد مناسبی در دنیا برسند. این درحالی است که در دوران همه گیری کرونا و بعد از آن تولید این نوع از انرژی ها سرعت گرفت تا جایی که بسیاری از کشورها که می خواستند تا سال ۲۰۵۰ به انتشار کربن صفر در صنعت و انرژی و زندگی روزمره دست پیدا کنند، زمان این هدفگذاری را جلو آوردند و سال 2035 را هدف گذاری کردند. این کشورها تلاش بسیار زیادی کردند تا استفاده از خودروهای الکتریکی را گسترش دهند و حتی روی سوخت هواپیماها و کشتی ها کارهای زیادی انجام داده و سوخت بخشی از این ناوگان را به انرژی های تجدیدپذیر تبدیل کرده اند.
همان طور که گفته شد، کشورهای اروپایی، مانند آلمان، پس از جنگ اوکراین و روسیه به ناچار دوباره سراغ سوخت هایی مانند زغال سنگ رفته اند. متاسفانه نقش صدراعظم پیشین آلمان، آنگلا مرکل و دولت او، در ایجاد این بحران بسیار پررنگ است، زیرا کشورهای اروپای غربی را به شدت به سوخت روسیه وابسته کرده و در حال حاضر این کشورها به شدت تلاش می کنند تا از منابع دیگری مانند امریکا و قطر، سوخت موردنیاز خود را تامین کنند، علاوه بر این، برای تامین کسری انرژی خود در زمستان جاری به سراغ منابع زغال سنگ رفته اند.
به هرحال، این مسئله بحرانی موقتی بوده و تا پایان جنگ اوکراین ادامه دارد. با این همه در شرایط فعلی موضوع مهم این است که این کشورها بتوانند از منابع دیگر، سوخت موردنیاز خود را تامین کنند.
در نهایت با توجه به ضرورت تامین انرژی مورد نیاز و اجبار به مصرف سوخت های فسیلی، بدون تردید، این عقبگرد از معاهده پاریس و پیمان کیوتو به همه تلاش ها و دستاوردهای بین المللی آسیب می زند.
گذشته از این، کشورهای اروپایی در این مدت دچار کسری تراز تجاری شده اند. علاوه بر این، تورم شدیدی را تجربه می کنند و قیمت ها بسیار بالا رفته است.
به هرحال، پس از این دوره بحرانی، اتحادیه اروپا و بسیاری دیگر از کشورهای بزرگ دنیا، دیگر از صنایعی که کربن زیادی تولید می کنند، خرید نخواهند کرد که این مسئله می تواند برای صنعت ما بسیار خطرناک باشد.
براساس آمار، ما نیز به ازای تولید هر تن محصول ـ مانند فولاد ـ کربن زیادی تولید می کنیم، در حالی که بسیاری از کشورها حتی عربستان، امارات، عمان و کشورهایی از این دست تلاش دارند تا به سوی حذف انتشار کربن حرکت کنند و به این منظور برنامه ریزی کرده اند. گفته می شود، قرار است ظرف ۲۰ سال آینده، عربستان و عمان ۳۵ میلیون تن فولاد با کربن پایین تولید کنند و به این ترتیب می توانند به راحتی بازارهای صادراتی فولاد ایران را به دست بیاورند.
