الزام شناسه کالا برای قطعات یدکی، روزبه‌روز در حال افزایش است. برای اختصاص کد شناسا ۱۶ قلم کالا مانند باتری، کمک‌فنر، دیسک و صفحه، لاستیک و... در اولویت قرار گرفته‌اند.

۱۵ اسفند به اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو و ماشین‌آلات تهران اعلام شده بود طرح شناسه کالا برای دو قلم از قطعات یدکی یعنی کمک‌فنر و باتری از ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ اجرایی می‌شود و اگر این قطعات در بازار دارای کد شناسا نباشند، به‌عنوان کالای قاچاق ضبط خواهند شد. اجرای چنین طرحی در این مدت کوتاه با توجه به تعطیلات نوروز ممکن نبود.

به هر حال، اجرای طرح تهیه شناسه کالا در زمان کوتاه شدنی نیست.

بارها از سوی کارشناسان بازار قطعات یدکی عنوان‌شده که کمک‌فنر قاچاق‌پذیر نیست، زیرا قطعه‌ای سنگین است. قاچاقچی به‌دنبال سود است و از این‌رو قطعاتی را انتخاب می‌کند که بتواند آنها را در تعداد زیاد و با کمترین دردسر وارد کشور کند.

برای برنامه‌ریزی باید نظر کارشناسان و فعالان آن حوزه خواسته شود تا طرح‌ها با اشکالات کمتری جلو برود. مسئولان آگاهی کامل از بازار قطعات یدکی خودرو ندارند و این فعالان این صنف هستند که در این زمینه تخصص دارند؛ بنابراین نظر این کارشناسان می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. البته در اصل موضوع تفاوت زیادی نمی‌کند و در نهایت تمام قطعات یدکی باید دارای کد شناسا شوند.

موضوع شناسه کالا باید با قطعات ایرانی آغاز می‌شد، زیرا قطعات تولید داخل در دسترس‌تر و برای داشتن شناسه کالا به‌راحتی قابل‌پیگیری هستند. در ادامه طرح در بخش بازرگانی هم پیگیری می‌شد.

در حال حاضر طرح با هر دو بخش قطعات تولید داخل و وارداتی‌ها آغاز شده و از این پس تمام کمک‌فنرها و... که وارد بازار می‌شوند باید دارای کد شناسا باشند.

یکی از پرسش‌های اساسی این است که الزام کد شناسا برای قطعات یدکی تا پایان سال برای چند کالا محقق خواهد شد؛ قرار است هر ۳ ماه قطعات جدیدتر به فهرست اضافه شود.

پیشنهاد فعالان و کارشناسان بازار یدکی برای قطعات بعدی دینام و استارت است که تولید آن در داخل خیلی گسترده نیست اما اجرای طرح با قطعاتی مانند رینگ، یاتاقان، پیستون، تسمه‌تام و... مشکل‌ساز است، زیرا به‌عنوان مثال، تنوع تسمه تام در بازار بسیار زیاد است. همچنین درباره محصولات قاچاق‌پذیر قطعات یدکی باید گفت، قطعات ریز و جزیی مانند حسگر اکسیژن یا دینام از قاچاق‌پذیرترین قطعه یدکی هستند که می‌توان حجم زیادی از آنها را در یک بسته‌بندی وارد کشور کرد.

قطعات خودرو زیاد قاچاق نمی‌شود، بلکه در این میان، موضوع اصلی وجود کالاهای بی‌کیفیت در بازار است که از مسیر رسمی وارد کشور می‌شوند و چون بی‌کیفیت هستند به‌اصطلاح به آنها کالای قاچاق گفته می‌شود.

بارها عنوان‌شده این دو تعریف با یکدیگر متفاوت است، زیرا مبارزه با ورود کالای قاچاق یک راهکار نیاز دارد و جلوگیری از ورود کالای بی‌کیفیت، راهکار دیگری می‌طلبد که البته هر دو را می‌توان از مبادی گمرکی پیگیری و حل‌وفصل کرد.

برخورد بی‌برنامه منجر به کمیابی قطعات در بازار می‌شود و قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. به‌عنوان مثال، اگر کمک‌فنر دارای تمام مشخصات بوده و فاکتور خرید هم داشته باشد اما بدون شناسه کالا باشد که احتمال ضبط آن وجود دارد به‌راحتی عرضه نمی‌شود تا موضوع تعیین‌تکلیف شود.

سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری برای چنین اموری نیاز به مشاوره و گرفتن نظر کارشناسان و فعالان همان حوزه را دارد، در غیر این صورت پس از مدتی طرح به مشکل برخورده و بدون نتیجه رها می‌شود.