احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در نامه‌ای رسمی به بانک مرکزی درخواست کرد تا بانک‌ها هر سه ماه یک‌بار فهرست ابربدهکاران را در سایت‌های خود منتشر کنند. ابربدهکاران شبکه بانکی ایران، همواره یکی از مشکلات اساسی و ساختاری در نظام اقتصادی کشور بوده‌اند و با توجه به نقش بانک مرکزی در تنظیم بازار، وصول نشدن مطالبات این بانک از آنها، همواره اقتصاد را دچار تلاطم کرده است.

اساسا شفافیت مثبت است و هر نهاد و سازمانی هم که درباره شفافیت اقدام کند، اقدامش پایه‌ای و منطقی است و به نفع کل کشور خواهد بود.

هرگونه شفافیت، امکان تخلف، فساد و سوءاستفاده را کاهش می‌دهد. این موضوع یک قاعده کلی بوده و دارای اهمیت است و در این شرایط حساس اقتصادی هرگونه اطلاع‌رسانی در زمینه بدهکاران بانکی مفید خواهد بود. البته ضرورت دارد در این زمینه احتیاط شود و در صورتی که فردی در اقتصاد کشور فعالیت مثبتی داشته، تولیدکننده بوده و قصد سوءاستفاده هم نداشته، نباید درباره او سوءبرداشت شود و نام او هم در این فهرست بیاید. به‌عنوان مثال، زمانی که اعلام می‌شود فلانی این میزان پول به بانک بدهکار است، آبروی این شخص ممکن است به خطر بیفتد، این در حالی است که شاید براساس قوانین و مقررات این ارقام را دریافت و اقساط خود را هم تا حدودی پرداخت کرده و فسادی در این مسیر انجام نداده است. در مقابل هم اگر بدهکار بانکی در کشور وجود دارد که به هر طریقی در حال فرار از بازپرداخت است باید مشخص شود. این دو نوع بدهکار بانکی باید به صورت شفاف مشخص شوند و پس از آن، این اسامی را به‌طور رسمی اعلام کنند.

همه بدهکاران یکسان نیستند

این موضوع مهم است که مردم بدانند، بدهکاران بانکی با یکدیگر یکسان نیستند. بدهکار بانکی که با فعالیت‌های اقتصادی به سود کشور و جامعه، اشتغال ایجاد کرده و میزان تولید ملی را افزایش داده نباید با جوسازی‌های روانی در جامعه او را به‌عنوان مفسد اقتصادی بشناسند. بدهکار بانکی دیگری اما نه‌تنها فعالیت مثبتی نداشته، بلکه از دادن بدهی‌های خود امتناع می‌ورزد. این موضوع به‌شدت در میزان سرمایه‌گذاری‌ها تاثیر دارد. مسلما هر بدهکار بانکی مفسد نیست و این موضوع باید به‌درستی مشخص شود. افراد سالم و مفید نیز در جامعه حضور دارند که فعالیت اقتصادی و تولیدی مفیدی دارند و نباید بدنام شوند. هر چند ممکن است تمیز دادن آنها زما‌نبر باشد اما باید در نهایت این تفاوت را قائل بود. تنها زمانی که موضوع به‌درستی شفاف شد، انتشار اسامی افراد خاطی موثر است. با این رویکرد، این اقدام نه‌تنها اشتباه نیست، بلکه برای جامعه و ادامه فعالیت تولیدکنندگان نیز کارساز خواهد بود.

تولیدکنندگانی که فعالیت مثبت دارند، مستثنا شوند

به اعتقاد من در صورتی که در مقررات و اقتصاد کشور اجازه داده شود به افراد تسهیلات معین برای زمان مشخص داده شود، مشکلی پیش نمی‌آید و خلافی هم رخ نمی‌دهد. این اقدام به نفع اقتصاد کشور است و با این منابع مالی در بخش تولید فعالیت‌هایی نیز انجام می‌شود. تنها در صورتی که تولیدکنندگان مستثنا شوند، این نوع شفافیت می‌تواند برای اقتصاد کشور مفید باشد.

در خلال مناظرات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم دیدیم که در جلسه سوم مناظره، عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی فهرستی را به حاضران در جلسه نشان داده و آن را به آقای رئیسی ارائه دادند که در آن اسامی ۱۱ ابربدهکار بانکی نوشته شده بود. هر چند در آن جلسه، این اسامی را قرائت نکردند اما روز بعد دیدیم که در بیشتر سایت‌های خبری این اسامی و میزان بدهی‌شان به بانک‌ها منتشر شده بود و به نظر می‌رسد این قضیه راهکار مناسبی برای بازپرداخت این منابع از سوی ابربدهکاران فراری به بانک‌ها باشد اما با توجه به شرط‌وشروطی که به آنها اشاره شد؛ باید افرادی که در حوزه تولید و اشتغال مفید داشته‌اند، از افرادی که همیشه از بازپرداخت تسهیلات فرار می‌کنند، تفکیک شوند.