محمدحسین قائمی‌راد، معاون برنامه‌ریزی، بودجه و نظارت بر امور شرکت‌های گروه سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات (ومعادن)، در خصوص چالش‌های اکتشافات معدنی در کشور گفت: بخش اعظمی از اکتشافات کشور در سال‌های بسیار دور صورت گرفته و در سال‌های گذشته اقدامات جدی در جهت کشف ذخایر جدید صورت نگرفته است؛ بنابراین از جمله مهم‌ترین چالش‌های پیشِ‌روی بخش معادن و صنایع معدنی ایران، می‌توان به ضعف فعالیت‌های اکتشافی در کشور اشاره کرد.

محمدحسین قائمی‌راد افزود: با توجه به نیاز روزافزون صنایع معدنی به مواد اولیه و خام تولید، میزان اکتشافات عمومی و تفصیلی انجام شده در کشور در مقایسه با سایر کشورهای معدن‌خیز جهان ناچیز بوده و سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این حوزه انجام نشده است که به طور قطع در آینده، تأمین مواد اولیه خام صنایع معدنی به ویژه زنجیره فولاد را با چالش روبه‌رو خواهد کرد. این در حالی است که اساسی‌ترین بخش در معدنکاری، اکتشاف بوده که در بخش پایه، در تمامی نقاط جهان، توسط دولت و حاکمیت صورت می‌گیرد.

به گفته‌ی وی توجه به این بخش، ریسک سرمایه‌گذاری در معدن و استخراج را به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داده و منجر به رونق معدن و صنایع معدنی می‌شود. ولی مطابق آمار در دسترس، یکی از مغفول‌ترین بخش‌ها در بودجه‌های سنواتی، عدم تخصیص منابع کافی در اکتشاف ذخایر معدنی است؛ به‌طوری که در بودجه‌های سنواتی و در میان برنامه‌های مختلف فصل صنعت و معدن (شامل برنامه زیرساخت‌های صنعتی و معدنی، برنامه ایجاد و توسعه صنایع، برنامه زمین‌شناسی، برنامه اکتشاف و راه‌اندازی معادن، برنامه ارتقای تولیدات صنعتی، برنامه ارتقای تولیدات معدنی و برنامه مقاوم‌سازی ساختمان‌ها) کمترین بودجه اختصاصی طی سالیان مختلف، مربوط به برنامه زمین‌شناسی و برنامه اکتشاف و راه‌اندازی معادن بوده است. جالب است بدانید استرالیا تنها در سال ۲۰۲۰ در حدود ۱۱ میلیون متر حفاری اکتشافی داشته است. در سال مذکور کشور کانادا ۳.۶ میلیون متر حفاری اکتشافی انجام داده است. این در حالیست که جمع کل حفاری‌های اکتشافی در ایران تاکنون ۷.۵ میلیون متر بوده است. نکته مهم این است که کشور ایران ۷ درصد کل ذخایر معدنی دنیا را داراست.

معاون برنامه‌ریزی، بودجه و نظارت بر امور شرکت‌های «ومعادن» با اشاره به بودجه اکتشافی کشورهای پیشرو معدنی عنوان کرد: مروری بر تجارب و عملکرد کشورهای پیشرو معدنی نشان می‌دهد این کشورها با صرف بودجه‌های کلان برای هزینه اکتشافات، تولید مداوم انتشار داده‌های پایه، تجهیزات به‌روز و پشتیبانی قوی، تحقیق و توسعه مستمر، نظارت زیست محیطی شفاف و قابل پیش‌بینی، توسعه پایدار، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و مدل‌سازی کانسارها توانسته‌اند در این عرصه به رشد و توسعه دست یابند. GDP کشور استرالیا (مساحت ۴.۵ برابر و جمعیت کمتر از یک سوم ایران) در سال ۲۰۲۰، یازده برابر ایران بوده که ۱۰ درصد آن را تولیدات معدنی تشکیل داده است. این در حالیست که سهم بخش معدن از کل محصول ناخالص داخلی کشور کمتر از ۳ درصد است. کشورهای موفق در حوزه معدن مانند کانادا، بودجه‌های کلانی صرف هزینه‌های اکتشافی می‌کنند. علاوه بر صرف بودجه‌های کلان، این کشورها با اقداماتی از قبیل جذب سرمایه‌گذاری خارجی، مشارکت با شرکت‌های چندملیتی، در دسترس قراردادن اطلاعات برای عموم، مشوق‌های مالی و … سعی در توسعه بخش معدن دارند.

وی افزود: در کشور ما نیز جهت سرمایه‌گذاری جدی در بخش اکتشاف و استفاده از تکنولوژی‌های جدید و حفاری‌های عمیق، اقداماتی چون تشکیل کنسرسیوم اکتشافی با حضور بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی و فولادی کشور، انجام شد که نهایتاً شکل‌گیری شرکت «پایا» را به همراه داشت؛ اما سرعت کار قابل قبول نیست.

قائمی‌راد با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات «ومعادن» برای توسعه اکتشاف گفت: همانطور که اشاره شد مهم‌ترین چالش زنجیره فولاد کشور تأمین خوراک و توسعه بخش بالادست است و از همین روی، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات رسالت وجودی خود را توسعه معادن کشور می‌داند. مهم‌ترین برنامه‌های اکتشافی هلدینگ از طریق شرکت صبانور انجام می‌شود. پهنه‌هایی شامل شهرک، باباعلی، گلالی در حال حاضر در دست حفاری قرار گرفته‌اند تا بتوانیم میزان ذخایر و استخراج را بالا ببریم. پیش‌بینی می‌شود به ذخایر قابل توجهی در این منطقه دست یابیم.

وی ادامه داد: همچنین به واسطه فولاد قروه، بیجار و اقلید که در غرب کشور با سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در حال احداث هستند، دو پهنه قروه و بیجار نیز در دست اکتشاف قرار خواهد گرفت. دو پهنه‌ای که تاکنون کار اکتشافی چندانی روی آنها صورت نپذیرفته اما پیش‌بینی می‌شود به هاب معدنی غرب کشور تبدیل شود و خوراک سه شرکت فولادسازی در دست احداث از این محل تأمین شود. پهنه دیگری که کارهای اکتشافی روی آن در حال انجام است، پهنه راور در منطقه کرمان می‌باشد که معدن سرب و روی است.

معاون برنامه‌ریزی، بودجه و نظارت بر امور شرکت‌های «ومعادن» با اشاره به ۸ طرح پیشران صنعتی که با همکاری شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات راهبری می‌شود، گفت: «ومعادن» در مجموع ۸ پروژه تحت عنوان پیشرانان پیشرفت ایران دارد. این پروژه‌ها شامل دو واحد گازی نیروگاه سمنان است که این پروژه نخستین پروژه از مجموعه پروژه‌های پیشرانان پیشرفت است که به بهره‌برداری رسیده است. از جمله پروژه‌های دیگر می‌توان به صبا امید غرب خاورمیانه اشاره کرد که امیدوارم هستیم در سال جاری به بهره‌برداری برسد؛ از سایر پروژه‌های در دست اجرا می‌توان به واحد فولاد آرتاویل، فولاد اقلید، فولاد کردستان (احداث کارخانه تولید آهن اسفنجی، احداث کارخانه ذوب و فولادسازی)، کنسانتره‌سازی صبانور و بهره‌برداری از معدن مس جانجا که برای مجموعه ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اشاره کرد.