آخرین تحولات زنجیره فولاد
اگرچه صادرات راهکاری برای ارزآوری حداکثری معرفی می‌شود و یکی از ارزآورترین حوزه‌های صادراتی، عرضه محصولات زنجیره فولاد در بازارهای جهانی است اما به باور کارشناسان محدودیت‌هایی که در سال‌های اخیر در این مسیر ایجادشده است، زور بازو و قوت زانوی صادرات را گرفته است
.فشار یادشده در شرایطی به فعالان زنجیره فولاد کشور تحمیل می شود که روند فعالیت این تولیدکنندگان در سال های اخیر و تحت تاثیر مشکلات اقتصادی کشور دشوار شده است. از یک سو شاهد تورم افسارگسیخته ای هستیم که تولید را متاثر می کند و از سوی دیگر سیاست گذاری های اشتباه روند فعالیت صنایع را تحت تاثیر منفی قرار داده است. ازجمله این سیاست های اشتباه می توان به تغییر مداوم بخشنامه های حاکم بر تولید و فروش محصولات فولادی اشاره کرد، زیرا این تغییرات مانع برنامه ریزی بلندمدت برای صنایع است. علاوه بر این چالش های متعددی در مسیر تولید صنعتگران وجود دارد که از آن جمله می توان به محدودیت در تامین انرژی صنایع اشاره کرد. با شروع فصل سرد روند تامین گاز واحدهای فولادی کشور با چالش جدی روبه رو شده است. البته این چالش بیشتر روند تولید حلقه های میانی زنجیره فولاد را متاثر ساخته و برای صنایع تولیدکننده محصولات فولادی در قالب افزایش نرخ مواد اولیه و کمبود آن ظاهر می شود.
در گزارش امروز صمت و با مرور اظهار نظرات جدید فعالان و صاحب نظران زنجیره فولاد، نگاهی داریم به آخرین تحولات در این زمینه و آثار و تبعاتی که بر کل این زنجیره خواهد داشت.
سنگ تعهدات ارزی پیش پای زنجیره فولاد
رئیس انجمن سنگ آهن ایران با انتقاد از سیاست های حوزه ارزی کشور گفت: متاسفانه تعادل در کفه ترازو زنجیره فولاد برهم خورده و تولیدکنندگان بالادستی و پایین دست زنجیره شرایط سختی را تجربه می کنند زیرا که در سایه برخی تصمیمات دولت قدرت صادرکنندگان کاهش یافته است. به گزارش معدن ۲۴ مهرداد اکبریان با اشاره به سیاست جدید وزارت صمت مبنی بر محاسبه قیمت فولاد بر مبنای ارز نیمایی افزود: زنجیره تولید فولاد طوری طراحی شده که باید صادرات در همه مقاطع آن از بالادست تا پایین دست مانند شمش، میلگرد، گندله و کنسانتره انجام شود. در این شرایط به دلیل مشکلاتی نظیر قطعی آب و برق اغلب واحدهای تولیدی با نیمی از ظرفیت خودشان کار می کنند و تنها راه کنترل درآمد و هزینه ها توسعه صادرات و ورود به بازارهای خارجی است. حالا با این شرایط اگر بنا باشد درباره صادرات سخت گیری هایی وجود داشته باشد به عنوان مثال صادرکنندگان متعهد شوند ارز را به قیمت نیمایی بازگردانند، قدرت از صادرکنندگان و تولیدکنندگان سلب خواهد شد.
گسل عمیق در نرخ ارز
اکبریان با اشاره به اینکه فاصله زیادی در بازار بین ارز نیمایی مبادلاتی و ارز آزاد وجود دارد گفت: با توجه به این شرایط، کارکردن با ارز نیمایی، با تعهدات بالایی ارزی، چیزی شبیه به شوخی است و می توان به جرات گفت این شرط با ممنوعیت صادرات فرقی ندارد.
این فعال معدنی با اشاره به نقش حیاتی ارز برای تولیدکنندگان این عرصه اظهار داشت: موضوع ارز به قدری برای فعالان عرصه فولاد مهم است که چند ماه پیش موضوع در نظر گفتن ارزی با قیمت مشخص برای تولیدکنندگان عرصه فولاد مطرح شد که حاکی از دغدغه تولیدکنندگان از نوسانات ارزی بود.
اکبریان با تاکید بر عرضه انواع محصولات بالادست مانند سنگ آهن، کنسانتره و گندله با قیمت واقعی تصریح کرد: اگر قرار باشد مبنای محاسبه قیمت تمام شده سنگ آهن را دلار نیمایی یا قیمت های محصولات پایین دست زنجیره مثل آهن اسفنجی تعیین کند، قیمت سنگ آهن که بالاترین محصول چرخه تولید فولاد است، مورد سرکوب قرار می گیرد که این سیاست ها باهدف ظرفیت سازی انبوه در تولید و صنعت کاملا مغایر است.
قیمت کاغذی
وی با اشاره به اینکه باید بین قیمت های جهانی با قیمت تمام شده محصول تعادل برقرار کنیم، گفت: ارز نیمایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تنها بر روی کاغذ سندیت دارد و عملا دولت خدمات خود را با ارزهای بالاتری عرضه می کند؛ قیمت ارز مبادله ای که بین تولیدکننده و صادرکننده ردوبدل می شود حدود ۴۳ هزار تومان است؛ قیمت ارز آزاد ۵۴ هزار تومان است که تا ۶۲ هزار تومان هم پیشروی کرد و درمجموع؛ هزینه جاری بسیاری از واحدهای تولیدی و کارخانه ها با ارز آزاد تامین می شود.
سیاست گذاری یک شبه
رئیس انجمن سنگ آهن ایران بابیان اینکه بخش عمده ای از درآمد تولیدکنندگان صرف نوسانات ارزی می شود، افزود: دادوستد در بورس کالا هم رانت ویژه ای برای عده ای ایجاد کرده است که به طور مستمر از این سفره تغذیه می کنند، که این رویکرد نتیجه سیاست گذاری های یک شبه است
اکبریان در پایان یادآور شد: تولید در زنجیره فولاد مانند یک ترازو به دو کفه متعادل نیاز دارد و عدم تعادل این دوکفه، نارضایتی تولیدکنندگان عرصه فولاد را از ابتدا تا انتهای زنجیره ایجاد کرده است.
سنگ اندازی در مسیر صادرات
معاون توسعه بازار یکی از هولدینگ های فعال در زمینه فولاد درباره تصمیم جدید وزارت صمت مبنی بر قیمت گذاری محصولات فولادی با ارز نیمایی در بورس کالا گفت: در حال حاضر نرخ ارز نیمایی ۲۸ هزارتومانی برای بیشتر فعالیت های اقتصادی کارایی ندارد و حواله های ارزی ۳۹ هزارتومانی، مبنای مبادلات قرارگرفته است.
علی جبل عاملی در گفتگو با آیروپکس با اشاره به موضوع نرخ ارز برای پرداخت عوارض صادراتی افزود: بر اساس بخشنامه های جدید، مبنای عوارض صادراتی با ارز نیمایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده که این موضوع به ابهامات صادراتی افزوده است. وی ادامه داد: فعالان در موضوع صادرات مشکلات زیادی دارند زیرا هم نرخ ارز در داخل کشور نوساناتی دارد وهم قیمت های جهانی تغییر می کند و این امر پیش بینی آینده را سخت کرده است، علاوه بر اینکه مشکلاتی نظیر تورم و قاچاق ارز نیز بر مسیر صادرات سنگ اندازی می کند.
بلاتکلیفی فعالان اقتصادی
این فعال بازار سرمایه بابیان اینکه قیمت ارز بر روی عرضه محصولات تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد، تصریح کرد: مسئله مهم تر نوع تخصیص ارز به انواع فعالیت های تولیدی و اقتصادی است چون تخصیص نوع ارز برای فعالان اقتصادی در حال حاضر شفاف نیست، بسیاری از فعالان اقتصادی نمی دانند که ارز خود را باید بر چه مبنایی محاسبه کنند.
جبل عاملی با تاکید بر تازه تاسیس بودن مرکز مبادلات نیز اثرگذاری آن بر نرخ ارز را با تردیدهایی روبه رو کرده است، گفت: فاصله نرخ بازار ارز آزاد و نرخ مبادله ای همچنان زیاد است و شاید راهکار کنترل این وضعیت این باشد که فاصله این نرخ ارزی به حد تعادل برسد تا نوعی همگرایی ایجاد شود.
وی با تشریح کارکرد سامانه مبادله ارز و طلا گفت: کارکرد این مرکز هنوز برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان شفاف نیست، علاوه بر این فاصله نرخ ارز مبادله ای با بازار آزاد نیز تولید را با مشکل روبه رو کرده است، اگرچه برای شرکت های بورسی تبدیل نرخ ارز نیمایی به نرخ ارز مبادله ای فرصت های اقتصادی را فراهم کرده است.
سخن پایانی
الزام صادرکننده به بازگشت ارز به کشور به واسطه تعهد ارزی، از سال ۹۷ و هم زمان با تلاطم های ارزی الزامی شد اما از همان زمان به واسطه دست اندازهایی که برای صادرکنندگان ایجاد کرد، با انتقادات فراوانی روبه رو شد. هرچند به تدریج مشکلات ناشی از رفع تعهد ارزی کاهش یافت، اما این مسئله همچنان برای فعالان اقتصادی معضلی جدی محسوب می شود و یکی از موانع جدی برای توسعه صادرات و ارزآوری به شمار می رود.
