نمایندگی منصبی است که از طریق انتخابات و رأی مردم فعلیت می‌یابد. براساس قانون، نمایندگی مقامی ملی است و نه محدود به حوزه انتخابیه‌. نمایندگان در قالب مجلس شورای اسلامی کار گروهی انجام می‌دهند نه فردی. همچنین نمایندگی یکی از معدود مسؤلیت‌های غیر قابل واگذاری و عزل است.براساس قانون وظایف اصلی نمایندگان مجلس شورای اسلامی قانونگذاری و نظارت است. به گزارش برنا، به این ترتیب مجلس شورای اسلامی قادر به وضع قانون در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی است. پیشنهاد و پیشنویس قوانین تحت عنوان «لایحه» (مصوب وزرا و پیشنهاد شده توسط دولت، رئیس قوه قضاییه و یا شورای‌عالی استان‌ها) و یا «طرح» (پیشنهاد شده توسط حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان) به مجلس رفته و مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد. همچنین، وظیفه شرح و تفسیر قوانین عادی نیز به عهده مجلس می‌باشد. مجلس حق تصویب رجوع به همه‌پرسی در مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را داشته و نیز هر نوع تغییر در خطوط مرزی کشور به صورت اصلاحات جزئی و با رعایت مصالح می‌تواند توسط مجلس انجام شود.یکی دیگر از وظایف مجلس در حوزه نظارت نهفته است. این وظیفه شامل نظارت مجلس در تشکیل دولت و رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی رئیس جمهور، نظارت عام نماینده شامل تذکر شفاهی (در نطق پیش از دستور) یا کتبی (به وزیر و یا رئیس جمهور)، سوال و نیز استیضاح رئیس جمهور، وزراء و هیات وزیران، تحقیق و تفحص در کلیه امور کشور، رسیدگی به اتهام رئیس‌جمهوری و معاونان و وزیران، نظارت مالی مثل تصویب بودجه سالانه و نظارت مستقیم بر دیوان محاسبات کشور و غیره می‌شود.بنابراین، جایگاه مجلس شورای اسلامی در دو بعد قانونگذاری و نظارت، بسیار رفیع است و عموم نمایندگان در برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌های کلان جامعه از قدرت لازم برخوردارند. احاطه بر مسائل کلان مملکتی، برخورداری از هوش، ذکاوت و درایت سیاسی، قوه تشخیص بالا، قدرت تجزیه و تحلیل مسائل، حوصله، توانایی و سواد جست‌وجو، دستیابی و مطالعه اطلاعات، به همراه مشاوران و صاحب‌نظران، از ویژگی‌هایی است که انتظار می‌رود در یک نماینده مجلس در حد قابل قبول وجود داشته باشد.

رؤسای مجلس از اول انقلاب تاکنون

مجلس اول-هاشمی‌رفسنجانی

نخستین دوره مجلس شورای اسلامی بعد از پیروزی انقلاب روز ۷ خرداد ۱۳۵۹ آغاز شد. در این دوره آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی از حوزه انتخابیه تهران به‌عنوان رئیس انتخاب شد و تا پایان ۶ خرداد ۶۳ ریاست را عهده‌دار بود. همزمانی پیروزی انقلاب اسلامی با آغاز به‌کار مجلس اول و اتفاقات سال‌های اولیه انقلاب این مجلس را با فراز‌ونشیب‌هایی همراه کرد. از مهم‌ترین این فرازونشیب‌ها می‌توان به آغاز جنگ تحمیلی، قطع روابط با امریکا، برکناری بنی‌صدر، ترور محمدعلی رجایی، تعطیلی دانشگاه‌ها، برگزاری ۳ دوره انتخابات ریاست‌جمهوری و... اشاره کرد.

مجلس دوم

یک روز پس از پایان مجلس اول، دومین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۷ خرداد ۶۳ به ریاست آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی آغاز به‌کار کرد و ۶ خرداد سال ۶۷ پایان یافت. انتخابات این دوره همزمان با جنگ تحمیلی و در تاریخ ۲۶ فروردین ۶۳ برگزار شد. از مهم‌ترین مصوبات این دوره می‌توان به تصویب کلیات قانون مطبوعات و آغاز به کار شورای‌عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد.

مجلس سوم -مهدی کروبی

سومین دوره مجلس شورای اسلامی با اتفاقات تازه‌ای همراه بود. این دوره از ۷ خرداد ۶۷ به ریاست آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و بعد از آن مهدی کروبی آغاز شد. در این دوره از مجلس ایران قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت. همچنین وقایعی مانند درخواست مجلس برای بازنگری در قانون اساسی، ارتحال حضرت امام خمینی (ره)، انتخاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی و برگزاری پنجمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری از مهم‌ترین حوادث این دوره بودند.

این دوره مجلس نیز با همه وقایع مهم در ۶ خرداد ۷۱ پایان یافت.

مجلس چهارم- حجت‌الاسلام علی‌اکبر ناطق نوری

چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز در ۷ خرداد ۷۱ به ریاست حجت‌الاسلام علی‌اکبر ناطق نوری آغاز شد.

این دوره همزمان با آغاز دوران سازندگی بود. این مجلس نیز در تاریخ ۶ خرداد ۷۵ به کار خود خاتمه داد.

مجلس پنجم-علی‌اکبر ناطق‌نوری

مجلس پنجم کمی متفاوت بود. انتخابات این مجلس در اسفند ۷۴ برگزار شد. کار مجلس پنجم نیز با ۴ روز تاخیر در ۱۲ خرداد آغاز شد. ریاست این دوره از مجلس شورای اسلامی را نیز علی‌اکبر ناطق نوری برعهده داشت.

پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۶ خرداد ۷۹ پایان یافت.

مجلس ششم-مهدی کروبی

ششمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز به روال دوره‌های قبل ۷ خرداد ۷۹ به ریاست مهدی کروبی آغاز به‌کار کرد. افزایش ۲۰ نفره تعداد نمایندگان و رسیدن به ۲۹۰ نفر از مهم‌ترین وقایع این دوره از مجلس شورای اسلامی بود. این مجلس ۶ خرداد ۸۳ به کار خود پایان داد.

مجلس هفتم-غلامعلی حدادعادل

هفتمین مجلس شورای اسلامی نیز در تاریخ ۷ خرداد ۸۳ به ریاست غلامعلی حداد عادل آغاز به‌کار کرد. تغییر محل مجلس و انتقال به میدان بهارستان در آبان ۸۳ در این دوره اتفاق افتاد، همچنین در این دوره رای‌گیری از حالت «قیام و قعود» به‌صورت الکترونیکی تغییر پیدا کرد. این مجلس در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۸۷ پایان یافت.

مجلس هشتم، نهم و دهم-علی لاریجانی

آغاز به‌کار مجلس هشتم در تاریخ ۷ خرداد ۸۷ به ریاست علی لاریجانی بود. این دوره از مجلس با انتخابات دوره نهم ریاست‌جمهوری و نخستین سال ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد همراه شد.

در این دوره از مجلس برای نخستین بار طرح سوال از رئیس‌جمهوری در دستور کار قرار گرفت. این مجلس همچنین به‌نوعی رکورددار استیضاح وزرا شد که از جمله آن می‌توان به استیضاح علی کردان، حمید بهبهانی، شیخ‌الاسلامی و شمس‌الدین حسینی اشاره کرد. کار این مجلس نیز در تاریخ ۶ خرداد ۹۱ خاتمه یافت.

نهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز ۷ خرداد ۹۱ به ریاست علی لاریجانی آغاز به‌کار کرد. مجلس نهم را مجلس هسته‌ای نامیده‌اند. طرح برجام و جلسات متعدد این مجلس با نمایندگان دولت را نیز گواه این ادعا می‌دانند. نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۴ خرداد ۹۵ به کار خود خاتمه داد.

دوره دهم مجلس شورای اسلامی از ۸ خرداد ۱۳۹۵ رسما آغاز شد. علی لاریجانی در این دوره هم با ۲۳۷ رأی نمایندگان مجلس، رئیس مجلس شورای اسلامی شد.

مجلس یازدهم-محمدباقر قالیباف

ثبت‌نام داوطلبان انتخابات مجلس یازدهم از ۱۰ تا ۱۶ آذر انجام و انتخابات این مجلس نیز ۲ اسفند ۱۳9۸ برگزار شد. دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی از ۷ خرداد ۱۳۹۹ آغاز شد. مجلس یازدهم تقریبا یک دست از اصولگرایان است. از ۲۹۰ نماینده مجلس قبل (مجلس دهم) ۲۴۸ نفر در انتخابات مجلس یازدهم نامزد شده بودند که بیشترشان یا رد صلاحیت شدند یا رای نیاوردند و تنها ۵۶ نماینده از دوره قبل به دوره فعلی راه یافتند. همچنین ۱۷۴ نماینده مجلس یازدهم، سابقه نمایندگی ندارند و بسیاری از آنها با نحوه کار مجلس، آیین‌نامه‌های داخلی و نحوه کار کمیسیون‌ها، آشنا نیستند. در کل ۲۲۳ نماینده اصولگرا، ۱۸ نماینده اصلاح‌طلب و ۳۸ نماینده مستقل به مجلس راه یافتند. ترکیب مجلس یازدهم توسط برخی تحلیلگران، به مجلس هفتم تشبیه شده ‌است. ریاست یازدهمین مجلس شورای اسلامی را هم محمدباقر قالیباف برعهده دارد.