در معدنکاری، تداوم کیفیت یکی از مسائل پرچالش به شمار می‌آید. فعالیت‌های معدنی ایران از ۲۰ سال گذشته توسعه جدی پیدا کرده، البته در دوران تحریم به علت محدودیت واردات ماشین‌آلات، ابزارآلات و قطعات خارجی و همچنین فناوری‌های نو، توسعه این بخش محدود شد. بنابراین چون فعالیت معدنی توسعه‌یافته‌ای نداریم، انتظار تداوم تولیدات معدنی با کیفیت نمی‌توان داشت. در سال‌های گذشته به دلیل وجود برخی بحران‌ها و چالش‌های اقتصادی، تولید در برخی از حوزه‌های معدن و صنایع معدنی کاهش یافت. این موضوع توانست سهم تولیدکنندگان ایرانی در بازارهای صادراتی را کاهش دهد. به دلیل افت تولید بخشی از بازارهای بین‌المللی از دست رفت و بازارهای خارجی ضعیف شده است. از طرفی افت نرخ محصولات معدنی در بازارهای خارجی، منجر به کاهش درآمدهای صادراتی ما از محل صادرات محصولات معدنی شد. به باور کارشناسان فعالیت در حوزه صادرات یکی از عوامل کمک‌‌کننده به ارتقای کیفیت محصولات معدنی است و منجر به ارتقای تولید و افزایش اشتغال می‌شود. در گزارش امروز صمت نگاهی داریم به چالش‌های فعالان بخش معدن و صنایع معدنی در ارتقای کیفیت محصولات تولیدی خود.رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به لزوم ارتقای بازار فولاد ایران در بازارهای جهانی گفت: درحال‌حاضر، ایران در شرایط تحریمی قرار دارد و متقاضیان محصولات فولادی از ایران، با خرید خود در شرایط ریسک‌پذیری قرار می‌گیرند. البته ناگفته نماند که در این موضوع حتی صادرکننده نیز ریسک‌هایی را می‌پذیرد؛ چرا که تحریم وضعیت پیچیده‌ای را برای کشور به وجود آورده است.

راه پر پیچ و خم خریداران فولاد ایران

صمتبه گزارش فولادبان بهرام سبحانی افزود: بر همین اساس، کشوری که قصد خرید محصولی را دارد، باید به گونه‌ای تحریم‌ها را دور بزند که برای پرداخت پول آن رد گم کند. در واقع می‌توان گفت ایران نسبت به کشورهای رقبا که تحریم نیستند، در شرایط سخت‌تری قرار دارد. رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد تصریح کرد: از طرفی، امروزه به دلیل تحریم و نبود سوئیفت در کشور، معاملات به صورت نقدی انجام می‌شود؛ یعنی تا زمانی که خریدار پول را به حساب فروشنده واریز نکند، بار در بندر بارگیری نمی‌شود که این اتفاق از دید یک خریدار، تفاوت بزرگی است. در صورتی که در این شرایط سخت تخفیفاتی ارائه نشود، کشورهای خریدار حاضر به ریسک نخواهند شد.

تعهد به کیفیت و زمان

به گفته سبحانی، فولادسازان ایرانی چند سالی است که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند و توانسته‌اند گلیم خود را از آب بیرون بکشند؛ البته که این مشکل هزینه‌های مالی نیز در بر دارد؛ اما آنچه که برای خریدار اهمیت دارد، تعهد فروشنده به کیفیت و زمان است. وی با بیان اینکه کیفیت محصولات به‌دست تولیدکننده است؛ اما تعهد برای زمان مربوط به شرکت‌ها نیست و با مقررات فعلی به پیش می‌رود، گفت: بر همین اساس، زمانی که یک تولیدکننده ایرانی محصولات فولادی خود را در بورس کالا عرضه کند و به فروش نرود، مجاز به صادرات خواهد بود. بنابراین می‌توان گفت در صورتی که موانع موجود از راه برداشته و تسهیل شود، وضعیت صادرات برای ارتقای بازارهای صادراتی ایران مثبت خواهد بود.

عامل حذف از گردونه رقابت

مدیرعامل یک شرکت تولیدکننده پروفیل و مقاطع آلومینیومی گفت: اگر واردات محصولات باکیفیت خارجی انجام شود، تولیدکنندگان داخلی باید برای ادامه فعالیت، کیفیت خود را افزایش دهند. تولیدکنندگان داخلی به دلیل نبود رقیبی قدرتمند در بازار، محصولات باکیفیتی را تولید نمی‌کنند؛ البته این موضوع در بازار مصرف هم وجود دارد و نرخ برای مشتریان مهم‌تر از کیفیت است.حسن جلیلوند به فلزات آنلاین گفت: اگر واردات محصولات باکیفیت خارجی انجام شود، تولیدکنندگان داخلی باید برای ادامه فعالیت، کیفیت خود را افزایش دهند. تولیدکنندگان داخلی به دلیل نبود رقیبی قدرتمند در بازار، محصولات باکیفیتی را تولید نمی‌کنند؛ البته این موضوع در بازار مصرف هم وجود دارد و نرخ برای مشتریان مهم‌تر از کیفیت است.

مشکلات تولید

وی در خصوص مشکلاتی که برای تهیه مواد اولیه با آن مواجه هستند، عنوان کرد: برای تهیه بیلت و شمش از بورس کالا ایران، با مشکلاتی همچون نوسان قیمت، حذف سقف رقابتی و خریداران انبوه که باعث برهم خوردن تعادل در روند عرضه و تقاضا می‌شوند، مواجه هستیم. در برخی مواقع به دلیل افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، نمی‌توانیم به مقدار کافی شمش مورد نیاز خود را تهیه کنیم و باید برای جبران کمبود مواد اولیه به بازار آزاد روی بیاوریم.

وی افزود: در کنار این مسائل، مشکل دیگر تولیدکنندگان میزان عرضه مواد اولیه در بورس کالاست؛ به عنوان مثال، واحد‌های تولیدی کوچک‌مقیاس که نیاز آنها ۱۰ تن شمش آلومینیوم است، توانایی خرید ۱۰۰ تن شمش را ندارد، اگر امکان خرید مواد اولیه در تناژ‌های پایین در این تالار صنعتی فراهم شود، انتخاب تولیدکنندگان بورس کالا خواهد بود تا بازار آزاد.

عدم همخوانی دخل و خرج

جلیلوند در رابطه با شرایط بازار مصرف و تولیدکنندگان، اذعان کرد: متاسفانه میزان تقاضا برای محصولات به شدت کاهش یافته است و تولیدکنندگان در شرایط خوبی به سر نمی‌برند. به دلیل اینکه پس از فروش محصولات، مقدار نقدینگی صنعتگران افزایش پیدا می‌کند، آنها بر این باورند که توانسته‌اند با تولید محصولات سودی را نصیب خود کنند اما غافل از اینکه از سوی دیگر با نوسان نرخ مواد اولیه، هزینه‌های تولید افزایش پیدا کرده است. معیار تولیدکنندگان برای مشخص کردن میزان سود و ضرری که در طی سال کسب کره‌اند، اختلاف بین مقدار مواد اولیه‌ای است که در ابتدا و انتهای سال در اختیار دارند. به عنوان مثال در ابتدای سال تولیدکننده‌ای با مقدار مشخصی از سرمایه، ۱۰۰ تن مواد اولیه را خریداری کرده، اگر در پایان سال با همان میزان سرمایه به دلیل افزایش قیمت‌ها ۹۰ تن مواد اولیه خریداری کند، یعنی در طول سال به مقدار ۱۰ تن ضرر کرده‌ است اما اگر این مقدار را افزایش دهد، موفق شده سودی را نصیب خود کند؛ باید گفت که هم‌اکنون به دلیل نوسانات شدید نرخ مواد اولیه، بسیاری از تولیدکنندگان متضرر شده‌اند. در حاضر به دلیل اینکه نرخ پروفیل آلومینیومی نسبت به دی ماه سال گذشته به میزان ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافته، مشتریان دست نگه داشته‌اند و سفارش‌ جدیدی را ثبت نمی‌کنند.جلیلوند با اشاره به شرایط تولیدکنندگان سایر کشور‌ها، تصریح کرد: تولیدکنندگان کشور‌های عربستان و ترکیه به دلیل تعامل با سایر کشور‌ها، صادرات محصولات، استفاده از ماشین‌آلات به‌روز و تولید پروفیل‌های آلومینیومی باکیفیت، از شرایط خوبی برخوردارند. البته کشور‌هایی همچون سوریه و عراق به دلیل اینکه در این حوزه رشد کافی نداشته‌اند، همچنان اقدام به واردات پروفیل آلومینیومی از ایران می‌کنند.

فرسودگی ماشین‌آلات

وی در خصوص ماشین‌آلات مورد استفاده در صنعت پروفیل آلومینیومی، اظهار کرد: ماشین‌‌آلات ساخت داخل نیز به دلیل اینکه برخی از قطعات آنها وارداتی بوده و در داخل مونتاژ می‌شوند، نرخ بالایی دارند. در سال ۱۴۰۰ با یک تولیدکننده داخلی برای ساخت ماشین میز اتوماتیک به توافق رسیدیم که زمان تحویل آن مرداد ماه ۱۴۰۱ اعلام شد اما تاکنون به دلیل افزایش نرخ قطعات وارداتی، این دستگاه‌ را تحویل نگرفته‌ایم. کاربرد این دستگاه بدین صورت است که پروفیل آلومینیومی پس از خروج از دستگاه پرس اکستروژن، روی آن قرار گرفته و سرد می‌شود، سپس به صورت اتوماتیک اضافات هر پروفیل گرفته شده و در سایز‌های مختلف برش داده می‌شود. به دلیل اینکه این دستگاه تمام امور را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهد، در خط تولید به نیروی انسانی کمتری نیاز است و کیفیت محصولات خروجی افزایش پیدا می‌کند.

کیفیت فدای قیمت

جلیلوند در رابطه با کیفیت رنگ‌های مورد استفاده در رنگ‌آمیزی پروفیل، ابراز کرد: به دلیل وضع تحریم‌ها علیه ایران و توقف واردات رنگ‌های خارجی، اکنون به ناچار از محصولات داخلی استفاده می‌کنیم؛ درحال‌حاضر رنگ‌های ایرانی از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده و از نظر پوشش‌دهی و ماندگاری بسیار ضعیف هستند. به عنوان مثال پنجره‌ای را که با رنگ خارجی رنگ‌آمیزی کرده ‌بودیم، بعد از گذشت ۱۰ سال تغییری نکرده و رنگ‌ روی بدنه آن دچار هیچ‌گونه ترکیدگی و ترک نشده است؛ در صورتی که پروفیل‌های رنگ‌آمیزی شده با رنگ‌های ایرانی، بعد از گذشته دو تا سه ماه دچار ترکیدگی و تغییر رنگ می‌شوند. این رنگ‌ها کیفیت پایینی دارند و با اختلاف ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان به‌ازای هر کیلوگرم نسبت به رنگ‌های فولور به فروش می‌رسند. لازم به ذکر است که حدود ۳.۵ درصد محتوی یک قوطی رنگ پنج کیلوگرمی، برای رنگ‌آمیزی پروفیلی با عرض۱۷ سانتیمتر و طول ۶ متر مصرف می‌شود.

ماندن در میدان رقابت

وی در پایان خاطرنشان کرد: برقراری تعامل با سایر کشور‌ها، واردات ماشین‌آلات به‌روز و محصولات باکیفیت خارجی به بازار‌های داخلی باعث می‌شود تا تولیدکنندگان داخلی برای ماندن در میدان رقابت، کیفیت محصولات خود را افزایش دهند. همچنین با افزایش کیفیت محصولات، فرهنگ استفاده از محصولات باکیفیت نیز در بین مشتریان نهادینه می‌شود؛ متاسفانه اکنون تمرکز مصرف‌کنندگان روی نرخ است تا کیفیت. همین موضوع باعث شده تا تولیدکنندگان برای افزایش کیفیت محصولات، هیچ سرمایه‌گذاری جدیدی روی خط تولید برای ارتقای تکنولوژی و ماشین‌آلات انجام ندهند و محصولات بی‌کیفیتی را به بازار عرضه کنند. لازم به ذکر است که مجموعه آلوم پاد در زمینه تولید محصولات باکیفیت، همواره سعی بر این داشته تا از مواد اولیه مرغوب استفاده کند.

سخن پایانی

کیفیت مواد معدنی در بازرسی کالا یکی از جنبه‌های مهم است که برای اطمینان از استانداردهای بین‌المللی و مشتریان مهم است. برای انجام بازرسی کالا و ارزیابی کیفیت مواد معدنی، از آزمایشگاه‌های تخصصی و متخصصان مجرب در این زمینه استفاده می‌شود. آنها از روش‌ها و تجهیزات مناسب برای بررسی کیفیت مواد معدنی استفاده می‌کنند و نتایج آزمایشات را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که مواد معدنی مطابق با استانداردها و نیازهای مشتریان است. بنابراین وجود آزمایشگاه‌های معتبر و استاندارد برای ارتقای کیفیت ضروری است.